آب، چالش جدی تهران – دکترنامه
وضعیت بحرانی منابع آب در تهران یکی از چالش های اساسی این کلان شهر است که با جمعیت رو به رشد خود تحت فشار قرار گرفته است. بر اساس گزارش ها و اظهارات سخنگوی صنعت آب کشور تهران از مشکل ناترازی منابع آب به شدت رنج می برد. به عبارت دیگر میزان مصرف آب در این شهر به مراتب بیشتر از ظرفیت تأمین آن است و این مسئله به بحران جدی تبدیل شده است.
به گزارش دکترنامه بر اساس گزارش های رسمی و داده های ارائه شده توسط وزارت نیرو و کارشناسان حوزه منابع آب وضعیت منابع آبی تهران در سال های اخیر به شدت بحرانی شده است. میانگین بارش سالانه در تهران طی چند دهه گذشته حدود ۲۵ درصد کاهش یافته این کاهش بارندگی به طور مستقیم بر حجم ذخایر سدهای اطراف تهران تاثیر منفی گذاشته است.
همچنین میزان برداشت از منابع آب زیرزمینی در تهران به مرز بحرانی رسیده است. سطح این منابع طی ۲۰ سال گذشته به طور میانگین حدود ۱۲ متر افت داشته و این مسئله باعث افزایش فرونشست زمین در برخی مناطق شهری شده است.
از طرف دیگر حدود ۷۰ درصد از آب شرب تهران از سدهای اطراف شامل سدهای کرج لار طالقان ماملو و لتیان تامین می شود. کاهش بارندگی ها باعث کاهش ذخیره این سدها تا حدود ۴۰ درصد ظرفیت شده است.
سرانه آب در تهران از استانداردهای جهانی بالاتر است
مصرف سرانه آب در تهران به طور میانگین حدود ۲۵۰ لیتر در روز است که از استانداردهای جهانی بالاتر است. این میزان مصرف بالاتر از حد پایدار بوده و فشار مضاعفی بر منابع آبی وارد می کند. همچنین به دلیل برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی برخی مناطق جنوب تهران با نرخ فرونشست حدود ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر در سال مواجه هستند که یکی از پیامدهای جدی بحران آب محسوب می شود.
این آمارها نشان دهنده وضعیت بحرانی منابع آبی تهران و ضرورت اتخاذ راهکارهای فوری و پایدار برای مدیریت منابع آب و مصرف بهینه آن است.
تهران از نظر منابع طبیعی آبی وابسته به پنج سد و منابع آب زیرزمینی است که به هیچ عنوان جوابگوی نیازهای جمعیت فعلی این شهر نیست. به همین دلیل از دهه های گذشته سیاست انتقال آب از سدهای کرج لتیان ماملو و نیز پروژه های انتقال بین حوضه ای مانند سدهای لار و طالقان اجرا شده است. این انتقال آب ها نه تنها پاسخگوی نیازهای فعلی نبوده بلکه رشد بی رویه جمعیت را در این منطقه تشویق کرده است.
افزایش جمعیت و فشار بر منابع آبی
با توجه به اینکه تهران توان بارگذاری جمعیت بیشتر را ندارد نگرانی ها در خصوص تأمین آب شرب برای جمعیت فعلی و آتی به شدت افزایش یافته است. بزرگ زاده هشدار می دهد که اگر روند افزایش جمعیت در تهران کنترل نشود تأمین آب شرب به سختی صورت خواهد گرفت و حتماً نیاز به مدیریت مصرف احساس می شود.
در یک بازه پنج ساله پیش بینی ها نشان می دهد که وضعیت آب تهران شکننده تر خواهد شد. با توجه به کمبود منابع آبی و افزایش تقاضا به دلیل رشد جمعیت تأمین پایدار آب برای تهران یک چالش دائمی خواهد بود. استفاده از منابع آب زیرزمینی و سدهای پنج گانه موجود (کرج لار طالقان لتیان و ماملو) همچنان ادامه خواهد داشت اما این منابع نیز محدودیت های خود را دارند.
برای مدیریت بحران آب در تهران باید مجموعه ای از اقدامات کوتاه مدت و بلندمدت اجرا شود که به کاهش مصرف بهبود زیرساخت ها و توسعه منابع جایگزین کمک کند.
کاهش مصرف و بهینه سازی
افزایش آگاهی مردم درباره بحران آب و آموزش صرفه جویی از طریق کمپین های رسانه ای مدارس و برنامه های اجتماعی و نصب تجهیزات کم مصرف آب در خانه ها و ادارات و تشویق به استفاده از فناوری های جدیدی که مصرف آب را کاهش می دهند.
اعمال تعرفه های تصاعدی برای مصارف بیشتر تا مصرف کنندگان پرمصرف به صرفه جویی تشویق شوند.
بازسازی و بهینه سازی زیرساخت های آب
نوسازی و تعمیر شبکه های توزیع آب فرسوده و کاهش نشت آب که یکی از مشکلات اصلی در شهرهای بزرگ است. همچنین ستفاده از کنتورهای دیجیتال برای پایش دقیق تر مصرف آب و تشخیص زودهنگام نشت ها می توان در این مهم اثرگذار باشد.
استفاده از منابع جایگزین
استفاده از آب های استفاده شده در خانه ها (آب شستشو و حمام) برای کاربردهای غیر شرب مانند آبیاری فضای سبز و استفاده از فناوری های آب شیرین کنی برای تصفیه آب های شور یا نمک دار به منظور استفاده در مصارف مختلف می تواند مهم باشد.
مدیریت منابع زیرزمینی
کنترل برداشت های بی رویه آب از چاه های غیرقانونی و مدیریت استفاده از منابع زیرزمینی به صورت پایدار و هدایت آب های سطحی و بارش های پراکنده به منابع زیرزمینی برای تقویت سفره های آب زیرزمینی از دیگر مواردی است که باید مورد توجه قرار بگیرد.
بهبود بهره وری در بخش کشاورزی و صنعتی
جایگزینی آبیاری غرقابی با روش های مدرن مثل آبیاری قطره ای و هوشمند در بخش کشاورزی که مصرف آب را به شدت کاهش می دهد.
استفاده از آب بازیافتی در فرآیندهای صنعتی و کاهش وابستگی به آب شرب برای مصارف صنعتی نیز اهمیت دارد.
مدیریت بحران و پیش بینی خشکسالی
آماده سازی برنامه های مدیریت بحران آب برای دوره های خشکسالی و شرایط اضطراری و استفاده از داده های هواشناسی و مدلسازی تغییرات اقلیمی برای برنامه ریزی بهتر منابع آبی و آمادگی در برابر دوره های خشکسالی نیز اهمیت بالایی در مدیریت بحران دارد.
مدیریت بحران آب تهران نیازمند اقدامات هم زمان در حوزه های مختلف از جمله کاهش مصرف بهینه سازی زیرساخت ها توسعه منابع جایگزین و برنامه ریزی برای کنترل جمعیت است. این اقدامات به پایداری منابع آبی و تأمین آب مورد نیاز شهر کمک خواهد کرد.
انتهای پیام