آسان‌ترین و موثرترین روش‌ها برای بررسی وضع سلامتی‌مان
شاید تعجب کنید، ولی باید گفت یکی از آسان‌ترین و احتمالا موثرترین روش‌ها برای بررسی وضع سلامت شما، در مدت ۳۰ ثانیه و با دو انگشت قابل اجراست!
اندازه گیری ضربان قلب شما در زمان استراحت RHR یا تعداد تپش قلب شما در هر دقیقه در واقع نشانگر کارکرد عضله قلب است.
این کار به سادگی انجام پذیر است: دو انگشت نشانه و میانی خود را روی مچ خود و درست بالاتر از شست یا در یکی از طرفین گردن قرار دهید و نبض خود را حس کنید؛ از ساعت برای شمارش تعداد ضربانات خود در ۳۰ ثانیه استفاده کنید و سپس این عدد را دو برابر کنید.
این کار را چند بار تکرار کنید تا از صحت عدد به دست آمده اطمینان یابید.
ضربان قلب نرمال بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربان در دقیقه است و بیشتر انسان‌های سالم بالغ، ضربانی کمتر از ۹۰ در هر دقیقه دارند.
استفاده از عامل تعداد نبض، همزمان با نشان گر‌هایی همچون فشار خون و میزان کلسترول به تشخیص احتمالی مشکلات سلامت کمک می‌کند.
دکتر جیسون واسفی مدیر بخش بررسی‌های کیفی دانشگاه هاروارد در آمریکا می‌گوید: در برخی موارد خاص، کم بودن تعداد نبض، نشانی از تناسب اندام است و از سوی دیگر، بالا بودن نبض در حال استراحت، ممکن است نشانی از خطر قلبی باشد.
در واقع بررسی‌های محققان نشان داده است که بالا بودن ضربان قلب حین استراحت، خطر بیماری‌های قلبی و حتی مرگ را در پی دارد.
برای مثال، در سال ۲۰۱۳ مقاله‌ای در نشریه قلب Heart منتشر شد که حاصل بررسی بر روی حدود ۳ هزار مرد بود که به مدت ۱۶ سال پیگیری شده بود؛ در این بررسی مشخص شد هر قدر میزان نبض زمان استراحت بیشتر باشد میزان تناسب اندام کمتر است و فشار خون بالاتر، وزن بالاتر و میزان چربی‌های در حال گردش در خون نیز بیشتر است.
دانشمندان همچنین دریافتند هر قدر ضربان نبض فرد در حال استراحت بیشتر باشد خطر بروز مرگ ناگهانی در فرد بیشتر خواهد بود.
به خصوص وقتی که نبض استراحت فرد، بین ۸۱ تا ۹۰ باشد، این خطر دو برابر می‌شود و اگر نبض بالاتر از ۹۰ باشد این خطر سه برابر خواهد شد!
دکتر واسفی می‌گوید: در حالی که نبض استراحت پایین در اغلب موارد نشانی از تناسب اندام است در برخی حالات، نبض بسیار اندک ممکن است به سرگیجه و خستگی بیانجامد که حاصل پیری عضله قلب یا ایجاد تحریکات الکتریکی نابجا در قلب است که بلافاصله باید پیگیری شود.
دکتر واسفی توصیه می‌کند ضربان حالت استراحت را در برخی موارد در طول هفته اندازه بگیرید و وسواس نداشته باشید.
این ضربان تحت تاثیر حالات متعددی از جمله استرس، اضطراب، هورمون‌های خونی و دارو‌ها است.
دکتر واسفی می‌افزاید: یکی از روش‌های بسیار موثر برای کم کردن ضربان حین استراحت، ورزش است؛ حتی میزان کمی ورزش نیز بر ضربان قلب موثر است و عضله قلب را تقویت می‌کند.
در مطالعه‌ای بر روی افراد ۵۵ ساله مشاهده شد فقط یک ساعت ورزش شدید هوازی در هفته، میزان ضربان حین استراحت قلب را به طور جدی کاهش می‌دهد.
منظور از ضربان قلب در حالت استراحت، تعداد دفعاتی است که قلب در حالت آرامش و سکون در هر دقیقه می‌زند. ضربان قلب نرمال در حالت استراحت برای افراد بزرگسال (کودکان بالای ۱۰ سال، بزرگسالان و سالخوردگان) بین ۶۰ تا ۱۰۰ تپش در هر دقیقه است.
در مجموع، هر چه ضربان قلب در حالت استراحت پایین‌تر باشد معنی آن این است که قلب عملکرد مؤثرتری دارد و بدن از نظر سلامت قلبی عروقی از شرایط بهتری برخوردار است. مثلاً ضربان قلب نرمال در حالت استراحت در ورزشکاران حرفه‌ای ممکن است حدود ۴۰ تپش در هر دقیقه باشد.
به خاطر داشته باشید که عوامل زیادی می‌تواند در میزان ضربان قلب تأثیر بگذارد، از جمله:
سن
میزان تناسب اندام و فعالیت بدنی
مصرف سیگار
ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، کلسترول بالا یا دیابت
دمای هوا
وضعیت بدن (مثلاً ایستاده یا دراز کشیده)
احساسات
اندازه‌ی بدن
دارو‌ها
گرچه ضربان قلب نرمال بازه‌ی گسترده‌ای دارد، اما اگر ضربان قلب معمولاً بالا یا پایین باشد، این مسأله ممکن است نشانه وجود یک مشکل باشد.