تشخیص انواع بیماری با معاینه دهان و دندان

به نوشته روزنامه سان دکتر نیل سیکا دندانپزشک در این باره می گوید: معاینه دندان شما فقط فرصتی برای تشخیص مشکلات دندان ها و لثه ها نیست. او در این باره توضیح می دهد: دندانپزشک شما همچنین می تواند علائم مشکلات دیگر را هنگامی که به داخل دهان شما نگاه می کند را تشخیص دهد. او همچنین با بررسی سلامت مفاصل فک می تواند متوجه نشانه های سرطان دهان شود. دانشمندان نیز در تحقیقات خود این موضوع را مورد یبررسی قرار داده اند که چگونه چیز هایی مانند التهاب مزمن در دهان می توانند بر سایر قسمت های بدن شما تاثیر بگذارند و چرا؟

در این مطلب به نقل از دکتر نیل سیکا به این مساله اشاره می کنیم که دندان های شما می توانند در مورد سلامتی و تندرستی شما چه چیز هایی را آشکار کنند.

بیماری قلبی

افرادی که سلامت دهان و دندان ضعیفی دارند و دچار بیماری لثه هستند یا دندان خود را از دست داده ‍ اند بیشتر در معرض خطر بروز مشکلات قلبی و عروقی مانند حمله قلبی و سکته مغزی قرار دارند. این ارتباط در مطالعات متعدد به اثبات رسیده است. تئوری ها در مورد علت این ارتباط متفاوت هستند اما تصور می شود باکتری هایی که لثه ها را آلوده می کنند و باعث ایجاد بیماری هایی مانند التهاب لثه می شوند به رگ های خونی در سایر نقاط بدن نیز می روند و آسیب می زنند.

مردم متوجه نمی شوند که لثه های ملتهب خونرسانی بیشتری دارند و همچنین دارای پاکت های پریدونتال هستند که شکاف هایی بین لثه و دندان ها رشد می کنند و فرصت هایی را برای ورود باکتری ها به جریان خون فراهم می کنند. حضور تارتار رشد باکتری را در اطراف ریشه دندان افزایش می دهد. با تجمع این میکروارگانیسم ها در اطراف ریشه اتصال بین دندان و لثه ضعیف می شود و فاصله ای میان این دو به وجود می آید. به این فضا پاکت پریودنتال گفته می شود.

کمبود مواد مغذی

زخم در دهان می تواند نشانه کم خونی ناشی از کمبود آهن و یک سری از ویتامین های دیگر مورد نیاز بدن باشد. اگر دندانپزشک نتواند برای بیمارانی که زخم مکرر روی زبان یا لثه دارند مشکل دندانی را که باعث آن شده پیدا کند به آن ها توصیه می کند آزمایش خون انجام دهند. اگر کمبود آهن نباشد مقصر دیگر ممکن است کمبود روی ویتامین B ۱۲ یا فولات باشد. این مشکل با تغییر رژیم غذایی و مکمل ها به احتمال زیاد قابل درمان است.

خطر زایمان زودرس

مادران آینده باید مراقب سلامت دهان و دندان خود باشند زیرا بیماری لثه با خطر زایمان زودرس مرتبط است. یک مطالعه همچنین نشان داد که زنانی که زایمان زودرس داشتند چهار برابر کمتر از زنانی که زایمان کامل داشتند به سلامت لثه خود رسیدگی کرده بودند. آن ها ۸ برابر پلاک بیشتری نیز داشتند. این یافته ها که در مجله پریودنتولوژی بالینی منتشر شد نشان داد که مادرانی که پوسیدگی یا پرکردگی دندان درمان نشده دارند نیز در معرض خطر زایمان زودرس هستند.

بیماری التهابی روده

دهان شما به روده متصل است بنابراین اطلاعات زیادی در مورد آنچه در سیستم گوارش شما اتفاق می افتد به دندانپزشک شما می دهد. بیماری کرون و کولیت اولسراتیو) ناشی از التهاب مزمن طولانی مدت (هر دو به طور بالقوه می توانند در دندان دیده شوند. علائم مشخص شامل خشکی مداوم دهان و شکاف های زیاد روی زبان است. افرادی که این علائم در آن ها دیده می شود بهتر است هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنند.

ریفلاکس اسید معده

این یکی دیگر از مشکلات معده است که می توان ابتدا با مشاهده وضعیت دندان ها به آن پی برد به خصوص اگر بیمار به جای سوزش سر دل به اصطلاح ریفلاکس خاموش داشته باشد. در این عارضه مبتلایان متوجه می شوند که اسید معده شان به مری بازمی گردد و گاهی تا دهان می رود مخصوصا در شب. این منجر به آسیب به مینای دندان می شود اما مصرف دارو های ضد اسید و ایجاد تغییر در شیوه زندگی می تواند تاثیر را کاهش دهد.

زوال عقل

دلایل زوال عقل پیچیده است و همچنان محققان در تحقیقات خود در حال بررسی است. اما مطالعات بیشتر نشان می دهد که افراد مبتلا به بیماری لثه و از دست دادن دندان در معرض خطر زوال شناختی و ابتلا به این بیماری هستند. تحقیقات منتشر شده توسط دانشگاه مرکزی لنکستر در ژانویه ۲۰۲۳ نشان داد که پروتئینی به نام آمیلوئید بتا که در مغز افراد مبتلا به آلزایمر یافت می شود در سطوح خارجی دندان های عفونی نیز به وفور ظاهر می شود. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می دهد افراد مبتلا به زوال عقل و بیماری لثه در مراحل اولیه کاهش شناختی سریع تری دارند.

استرس

اگر دندان های شما فرسوده شده یا حتی شکسته است ممکن است دندان قروچه داشته باشید وضعیتی که در آن فک خود را فشار می دهید. بسیاری از مبتلایان این کار را فقط هنگام خواب انجام می دهند به همین دلیل است که ممکن است تا زمانی که دندانپزشک آن را تشخیص ندهد متوجه این مشکل نشوند.

علائم دیگر می تواند درد فک درد گردن و شانه سردرد و گوش درد باشد. استرس و اضطراب می تواند یک علت دیگر دندان قروچه باشد بنابراین یافتن راه هایی برای آرام شدن قبل از خواب نیز می تواند به کاهش دندان قروچه کمک کند. سایر محرک های دندان قروچه می تواند مصرف برخی داروها سیگار کشیدن و نوشیدن و خروپف یا آپنه خواب باشد. دندانپزشک شما همچنین ممکن است محافظ دهانی برای شما ایجاد کند تا در شب از آن استفاده کنید تا از دندان های شما در برابر دندان قروچه محافظت کند.

مشکلات کبدی

یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ توسط دانشگاه کوئینز بلفاست نشان داد افرادی که بهداشت دهان و دندان ضعیفی دارند تا ۷۵ درصد بیشتر در معرض ابتلا به سرطان کبد هستند. باز هم دلیل این ارتباط نیاز به بررسی بیشتری دارد اما دانشمندان دریافتند باکتری به نام «فوسوباکتریوم نوکلئاتوم» (fusobacterium nucleatum) که منشأ آن از حفره دهان است در کبد های بیمار یا سرطانی یافت می شود. سرطان کبد ششمین سرطان شایع در سراسر جهان و چهارمین قاتل بزرگ است بنابراین مراقبت از لثه و دندان می تواند تا حدی از آن پیشگیری کند.

یائسگی

همانطور که هورمون های مزاحم بارداری می توانند بر دهان شما تأثیر بگذارند تغییرات در دوران پیش از یائسگی نیز می تواند تأثیر بگذارد. به عنوان مثال کاهش سطح استروژن می تواند بر تولید بزاق تأثیر بگذارد و منجر به خشکی دهان شود که خطر پوسیدگی دندان و بیماری لثه را افزایش می دهد.

رعایت رژیم غذایی به شما کمک می کند از این خطر پیشگیری کنید و دندانپزشک شما ممکن است یک محصول بزاق مصنوعی را برای جلوگیری از خشکی دهان نیز تجویز کند. خطر پوکی استخوان در زنان در سنین بالاتر نیز افزایش می یابد و برخی مطالعات نشان داده اند که افراد مبتلا به پوکی استخوان به ابتلا به بیماری لثه مستعدتر هستند.

دیابت

افرادی که دیابت نوع ۲ دارند سه برابر بیشتر از افراد بدون دیابت در معرض مشکلات دندانی قرار دارند در حالی که افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ نیز بیشتر در معرض خطر هستن و بهبودی آن ها نسبت به افراد معمولی بیشتر طول می کشد ابتلا به دیابت هر گونه بریدگی یا زخم در دهان را به مشکل بزرگتری تبدیل می کند در حالی که قند بیش از حد در خون می تواند منجر به سطوح بالاتری در بزاق شود و احتمال پوسیدگی دندان را افزایش دهد.