فرضیه ها درباره یک آتشکده ساسانی تایید شد

به گزارش دکترنامه محوطه تاریخی بازه هور واقع در ۷۵ کیلومتری جنوب شرق شهر مشهد و در مجاورت روستای رباط سفید یکی از مهمترین محوطه های استقراری دوره ساسانی به شمار می رود.

محوطۀ بازه هور که در عرصه ای به وسعت ۲۰ هکتار گسترده شده متشکل از یک سکونتگاه یک گورستان و دو مجموعۀ معماری مذهبی است که به واسطۀ چهارتاقی سنگی که در جبهۀ شمالی آن قرار دارد شهرت یافته است. این چهارتاقی به عنوان نخستین بنای ثبتی خراسان در سال ۱۳۱۰ به شمارۀ ۳۹ در فهرست آثار ملی ثبت شده است. کاوش های باستان شناسی که از سال ۱۳۹۷ در جبهۀ جنوبی این محوطه دنبال شده است به شناسایی بقایای معماری یک آتشکدۀ ساسانی انجامید که تا اوایل دوران اسلامی فعال بوده و نهایتاً بر اثر زلزله ای مهیب ویران شده است.

اکنون کاوش فصل هفتم در محوطه بازه هور به دنبال قراردادی که بین پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و اداره کل ارتباط با صنعت و جامعه دانشگاه تهران انجام شده بسته شده است.

میثم لباف خانیکی دانشیار گروه باستان شناسی دانشگاه تهران که سرپرست هیأت باستان شناسی بازه هور است درباره نتایج هفتمین فصل کاوش با این یادآوری که کاوش های باستان شناسی در محدوده این محوطه تاریخی از سال ۱۳۹۳ تا کنون شواهد ارزشمندی در ارتباط با شیوه معماری تزیینات وابسته به معماری سنت های سفالگری ادبیات و نحوه برگزاری مراسم کیش زردشتی در خراسان پیش از اسلام آشکار ساخته است افزود: پیرو اهداف تعریف شده کاوش باستان شناسی این فصل در راستای پاسخ به ابهامات موجود در رابطه با کیفیت تزیینات معماری در جبهه جنوبی آتشکده قلعه دختر و نیز شناسایی ماهیت فضاهای معماری در محوطه مجاور آتشکده دنبال شد.

دانشیار گروه باستان شناسی دانشگاه تهران گفت: در نتیجه کاوش هدفمند در محدوده کارگاه های معین بقایای ارزشمندی از رنگ آمیزی سطح دیوارها و بخش هایی از گچ بری و نگاره های سوزنی در محل اصلی خود یافت شد که برگ دیگری بر شناخت ما از هنر و معماری پیش از اسلام شرق ایران و شیوه تزیین فضاهای معماری در یک مجموعه مذهبی می افزاید.

این باستان شناس افزود: همچنین کاوش در کارگاه های واقع در محوطه محصور جنوب آتشکده منتج به حصول اطلاعات ارزشمندی در ارتباط با کیفیت معماری حصار شکل و کاربری فضاهای معماری و همچنین مجموعه بی بدیلی از سفال های دوران اشکانی تا اوایل اسلام شد.

سرپرست هیأت باستان شناسی بازه هور افزود: کاوش باستان شناسی فصل هفتم در محوطه تاریخی بازه هور در تکمیل و تأیید فرضیات پیشین نشان داد که آتشکده مکشوفه در این محل بزرگترین و مهمترین آتشکده حوزه فرهنگی شمال شرق فلات ایران در دوران پیش از اسلام بوده و احتمالاً همان آتشکده ای است که در متون دینی و تاریخی دوره ساسانی از آن به عنوان «آذر برزین آنلاین» یاد شده است.

 لباف خانیکی تاکید کرد: با توجه به اهمیت والای این مجموعه در تاریخ معماری و جایگاه منحصر بفرد این آتشکده در تبیین تاریخ اجتماعی سیاسی و فرهنگی ایران زمین ضروری است در اسرع وقت سازمان ها و نهادهای ذی ربط نسبت به اتخاذ تصمیم ها و اجرای تمهیدات عملی در راستای حفظ و حراست از این محوطه تاریخی اقدام کنند.  

انتهای پیام