کدام فستیوال هند در فصل بهار برگزار می شود؟

فصل بهار در هند، با شور و حالی بی مانند، میزبان چندین فستیوال باشکوه و رنگارنگ است که از مهم ترین آن ها می توان به هولی (جشن رنگ ها)، نوروز (سال نو پارسیان)، بایساخی (سال نو پنجابی و جشن برداشت محصول)، ایستر (عید پاک مسیحیان)، گانگائور (پرستش الهه گوری در راجستان) و فستیوال گل لاله در کشمیر اشاره کرد. این جشن ها هر یک داستانی از فرهنگ غنی و سنت های دیرین این سرزمین پهناور را روایت می کنند و هر سال هزاران نفر را به سوی خود می خوانند.

بهار در هند، نه فقط فصلی برای شکفتن گل ها و سرسبزی طبیعت است، بلکه دوره ای از بیداری فرهنگی و روحی است که در قالب جشن ها و آیین های پرشور جلوه گر می شود. این سرزمین که از دیرباز مهد تمدن های کهن و ادیان مختلف بوده، در فصل نو شدن طبیعت، رنگ و بوی دیگری به خود می گیرد. هر گوشه ای از هند، با آداب و رسوم خاص خود، این تغییر فصل را جشن می گیرد؛ از پاشیدن رنگ ها که نماد شادی و همبستگی است تا رقص های سنتی که روایتگر داستان های اساطیری هستند. این فستیوال ها، در کنار زیبایی های بصری و صوتی، دریچه ای به سوی شناخت عمیق تر از مردمی می گشایند که زندگی را با شور و اشتیاق جشن می گیرند. هر فستیوال، دعوتنامه ای است به تجربه ای منحصر به فرد که در آن، مرزهای زبان و فرهنگ کم رنگ شده و انسان ها در شادی مشترک غرق می شوند. سفری به هند در این ایام، به معنای تماشای نمایش زنده ای از تاریخ، مذهب و هنر است که در هر خیابان و هر معبد جریان دارد و خاطره ای فراموش نشدنی را برای بازدیدکنندگان به ارمغان می آورد.

هولی: غوغای رنگ ها در جشن پیروزی نیکی

هولی، معروف به جشن رنگ ها و جشن عشق، یکی از پرشورترین و شناخته شده ترین فستیوال های بهاری هند است. با فرارسیدن این روز، خیابان ها و کوچه ها به بوم نقاشی بزرگی تبدیل می شوند که در آن، هر شرکت کننده ای نقش یک هنرمند را ایفا می کند. این فستیوال نه تنها در هند، بلکه در نپال، پاکستان و هر کشوری که جمعیت قابل توجهی از هندوها دارد، با شکوه و عظمت خاصی برگزار می شود.

زمانی که رنگ ها حرف می زنند: پیشینه و اهمیت هولی

هولی در واقع نشان دهنده پایان زمستان و آغاز بهار است؛ فصلی که امید و سرزندگی را با خود به ارمغان می آورد. زمان دقیق برگزاری آن، شب ماه کامل قمری فالگونا پورنیما (Phalguna Purnima) است که معمولاً در ماه مارس میلادی (اسفند یا اوایل فروردین شمسی) قرار می گیرد. این جشن معمولاً دو روز به طول می انجامد، اما در برخی مناطق مانند ورینداوان و ماتورا که با زندگی لرد کریشنا پیوند خورده اند، ممکن است تا شانزده روز ادامه یابد.

ریشه های هولی عمیقاً در اساطیر هندو جای دارد. یکی از برجسته ترین داستان ها، ماجرای پیروزی پراهلاد بر هولیکا است. هیرانیاکاشیپو، پادشاه قدرتمند و شیطان صفت، پس از دریافت موهبتی الهی که او را تقریباً نامیرا می ساخت، از مردم می خواست که تنها او را بپرستند. اما پسرش، پراهلاد، با وجود تمام تهدیدها و شکنجه ها، از پرستش لرد ویشنو دست نکشید. هیرانیاکاشیپو بارها تلاش کرد تا پراهلاد را بکشد، اما هر بار با معجزه ویشنو، پراهلاد نجات می یافت. در نهایت، هولیکا، خواهر هیرانیاکاشیپو که در برابر آتش مصون بود، تصمیم گرفت پراهلاد را در آغوش گرفته و با او در آتش بنشیند تا پراهلاد بسوزد. اما به لطف ویشنو، هولیکا سوخت و پراهلاد سالم از آتش بیرون آمد. سوزاندن هولیکا نماد پیروزی نیکی بر بدی است و شب قبل از روز اصلی هولی جشن گرفته می شود.

داستان دیگر، به عشق الهی کریشنا و رادا مربوط می شود. کریشنا که پوست تیره تری نسبت به رادا داشت، از مادرش در مورد این تفاوت رنگ شکایت می کرد. مادرش برای تسکین او، پیشنهاد کرد که صورت رادا را با رنگ بپوشاند. این داستان، جشن رنگ پاشی را نماد عشق، شوخی و برابری می داند. همچنین برخی هولی را با داستان کامادوا، خدای عشق، پیوند می دهند که بدن او پس از تلاش برای بر هم زدن مراقبه شیوا، به خاکستر تبدیل شد و سپس به شکلی معنوی بازسازی گشت. این داستان ها، همگی اهمیت مذهبی و نمادین هولی را در تقویت باورها و همبستگی اجتماعی برجسته می کنند.

جشن هولی، نماد پیروزی ابدی نیکی بر بدی، یادآور می شود که حتی در تاریک ترین لحظات، امید و نور همواره راه خود را پیدا خواهند کرد.

از آتش هولیکا تا آب پاشی بی حد و مرز: آیین های برگزاری

جشن هولی به دو بخش اصلی تقسیم می شود: شب اول که به هولیکا داهان معروف است و روز دوم که به رنگ پاشی و آب بازی اختصاص دارد.

• هولیکا داهان: در شب هولیکا داهان، مردم در فضاهای باز، توده های بزرگی از هیزم و علف خشک را جمع آوری کرده و مجسمه ای از هولیکا را در بالای آن قرار می دهند. با غروب آفتاب، این توده آتش زده می شود. این آتش سوزی نمادی از سوزاندن بدی ها، افکار منفی و هر آنچه که در گذشته آزاردهنده بوده است، به شمار می رود. مردم گرد آتش جمع می شوند، دعا می خوانند و شیرینی و محصولات کشاورزی را به نشانه شکرگزاری و طلب برکت، به آتش می اندازند.
• رنگ پاشی و آب بازی: روز بعد، که روز اصلی هولی است، به روز رنگ مشهور است. از صبح زود، فضای شهرها و روستاها با شور و هیجان بی حد و مرز رنگین می شود. مردم با پودرهای رنگی خشک (معروف به گولال) و آب های رنگی که با تفنگ های آبی یا سطل پرتاب می کنند، به یکدیگر حمله می کنند. در این روز، طبقات اجتماعی، سن، جنسیت و جایگاه ها محو می شوند و همه در شادی و نشاط مشترک غرق می شوند. موسیقی سنتی، رقص های پرانرژی و نوشیدنی های خاص مانند تاندای (مشروبی که گاهی با بهانگ – شاهدانه – ترکیب می شود) از دیگر اجزای این روز هستند.

نکته جالب توجه در آیین های سنتی هولی، استفاده از رنگ هایی است که از گیاهان طبیعی مانند چریش، زردچوبه و گل پالاش تهیه می شدند. این رنگ ها نه تنها زیبا بودند، بلکه خواص دارویی و ضدعفونی کننده نیز داشتند که برای سلامت پوست در تغییر فصل مفید تلقی می شد. متأسفانه، با تجاری شدن این جشن، استفاده از رنگ های شیمیایی و صنعتی افزایش یافته که ممکن است عوارض جانبی برای پوست و چشم داشته باشند.

تجربه هولی در دل هند: کجا و چگونه شرکت کنیم؟

جشن هولی در سراسر هند برگزار می شود، اما برخی مناطق تجربه ویژه تری را ارائه می دهند. منطقه براج که شامل شهرهایی مانند ماتورا، ورینداوان، نانداگاون و براسانا است، به دلیل ارتباط عمیق با زندگی کریشنا، به عنوان مرکز اصلی جشن های هولی شناخته می شود. در این مناطق، جشن ها با شور و حال خاصی برگزار می شوند و گردشگران بسیاری را از سراسر جهان به خود جذب می کنند. برای مثال، در شهر براسانا، جشن به سبک لاتمار هولی برگزار می شود که در آن زنان با چوب های بامبو به مردان می زنند و مردان نیز باید از خود محافظت کنند؛ این یک بازی شاد و نمادین از عشق و شوخی است.

برای گردشگرانی که قصد شرکت در هولی را دارند، آمادگی هایی لازم است: پوشیدن لباس های قدیمی که خراب شدنشان اهمیت ندارد، استفاده از روغن یا مرطوب کننده روی پوست و مو برای جلوگیری از جذب زیاد رنگ، و محافظت از چشم ها و دوربین ها توصیه می شود. غرق شدن در رنگ و همبستگی با مردم محلی، تجربه ای است که هرگز از یاد نخواهد رفت و حسی از نزدیکی و شادی را به ارمغان می آورد که در کمتر فستیوالی قابل لمس است.

نوروز: سال نو پارسی در سرزمین هزار رنگ

در میان جشن های بهاری هند، نوروز جایگاه ویژه ای برای جامعه پارسیان این کشور دارد. نوروز، که ریشه ای عمیق در فرهنگ و تمدن باستانی ایران دارد، در هند نیز با همان شور و حرارت و احترام جشن گرفته می شود. این جشن، نه تنها یک رویداد مذهبی، بلکه نمادی از همبستگی فرهنگی و حفظ سنت های نیاکان است.

همانند بسیاری از نقاط جهان که نوروز را گرامی می دارند، در هند نیز این جشن در روز ۲۱ مارس (اول فروردین) برگزار می شود. برای پارسیان هند، نوروز فراتر از یک تغییر تقویمی است؛ این روز نمادی از نو شدن، پاکیزگی و آغاز دوباره زندگی است. در این روز، خانه ها تمیز و تزئین می شوند، بوی غذاهای سنتی پارسی در فضا می پیچد و خانواده ها گرد هم می آیند تا این رویداد فرخنده را جشن بگیرند.

آیین های نوروز در هند، شباهت های بسیاری به نوروز در ایران دارد. سفره هفت سین، با نمادهایی چون سیب، سنجد، سبزه، سمنو، سیر، سرکه و سکه، در خانه های پارسیان پهن می شود. این سفره نه تنها نمادی از برکت و فراوانی است، بلکه هر یک از اجزای آن پیام خاص خود را درباره زندگی و طبیعت حمل می کند. مردم لباس های نو می پوشند، به دید و بازدید یکدیگر می روند و با هدیه دادن و شیرینی پزی، فضای شاد و دلنشینی را ایجاد می کنند. این جشن ها عمدتاً در شهرهایی با جمعیت قابل توجه پارسیان مانند بمبئی و گجرات برگزار می شود که از مراکز اصلی حضور این جامعه در هند هستند. تماشای برگزاری نوروز در هند، به خواننده این حس را می دهد که فرهنگ ها چگونه می توانند در سرزمین های دور، ریشه های خود را حفظ کرده و بالندگی یابند.

بایساخی (Vaisakhi/Baisakhi): جشن برداشت محصول و تولد خالسا در پنجاب

فستیوال بایساخی یکی دیگر از جشن های پرجنب و جوش بهاری در هند است که هر سال در تاریخ ۱۳ یا ۱۴ آوریل (مطابق تقویم شمسی) برگزار می شود. این فستیوال در ایالت پنجاب و مناطق اطراف آن، که قلب کشاورزی هند محسوب می شود، اهمیت ویژه ای دارد و به چند دلیل عمده جشن گرفته می شود.

یکی از مهم ترین دلایل برگزاری بایساخی، جشن برداشت موفق محصولات کشاورزی است. پنجاب با زمین های حاصلخیز خود، از مهم ترین مناطق تولید غلات در هند است و بهار، زمانی است که کشاورزان حاصل یک سال تلاش خود را درو می کنند. بایساخی، روز شکرگزاری برای این برداشت موفق و طلب برکت برای آینده است. مردم روستاها و شهرها با لباس های سنتی رنگارنگ، دور هم جمع می شوند و با رقص های محلی پرشور مانند بانگرا و گیدها، شادی خود را ابراز می کنند. موسیقی سنتی در فضا طنین انداز می شود و ضیافت های عمومی، فضایی از همبستگی و سخاوت را به وجود می آورد.

اما بایساخی تنها یک جشن کشاورزی نیست؛ این فستیوال برای جامعه سیک ها، اهمیت مذهبی عمیقی دارد. بایساخی، سالروز تولد خالسا (Khalsa)، جامعه رزمنده و اخلاقی سیک ها است که توسط گورو گوبیند سینگ در سال ۱۶۹۹ میلادی تأسیس شد. این روز نمادی از ایمان، شجاعت و پایبندی به اصول دینی سیک هاست. سیک ها در این روز به گوردواراها (معابد خود) می روند، دعا می کنند و در مراسم خاصی شرکت می کنند که یادآور تاریخ و هویت مذهبی شان است. در گوردواراها، غذاهای رایگان (لانگار) برای همه صرف نظر از دین و طبقه اجتماعی، سرو می شود که نمادی از برابری و خدمت به خلق است. تجربه بایساخی در پنجاب، با مشاهده رقص های بانگرا، شنیدن موسیقی فولکلور و دیدن گوردواراهای نورانی، حسی از زندگی، ایمان و نشاط را در وجود بازدیدکننده زنده می کند. در این جشن، هر بیننده ای می تواند حس کند که چگونه تلاش و معنویت در کنار هم، زندگی را با معنا و پرشکوه می سازند.

ایستر (Easter): امید رستاخیز در میان جوامع مسیحی هند

در میان جشن های متنوع بهاری هند، ایستر یا عید پاک مسیحیان نیز جایگاه خود را دارد. اگرچه مسیحیان اقلیتی کوچک از جمعیت هند را تشکیل می دهند، اما این فستیوال به ویژه در مناطقی که حضور مسیحیان پررنگ تر است، با شکوه و آداب خاص خود جشن گرفته می شود. ایستر، نمادی از رستاخیز حضرت عیسی مسیح و پیروزی نیکی بر شر است، که در تقویم مسیحیان از اهمیت بالایی برخوردار است.

زمان برگزاری ایستر متغیر است و معمولاً بین ۲۲ مارس تا ۲۵ آوریل، در اولین یکشنبه پس از شب ماه کامل بهاری، قرار می گیرد. این فستیوال در هند، به خصوص در شهرهای بزرگ مانند بمبئی و ایالت های شمال شرقی، و به ویژه در گوا، که میراث پرتغالی و جمعیت مسیحی قابل توجهی دارد، با برنامه های ویژه ای همراه است. در گوا، خیابان ها با چراغ ها و تزئینات رنگارنگ آراسته می شوند و فضای شهر مملو از شور و هیجان می شود.

مراسم ایستر در هند شامل مراسم کلیسا، رژه های خیابانی پرشور و ضیافت های عمومی است. کلیساها مملو از مؤمنانی می شوند که برای دعا و نیایش گرد هم می آیند. در برخی مناطق، رژه های سنتی با لباس های خاص برگزار می شود که داستان رستاخیز مسیح را به تصویر می کشد. در گوا، علاوه بر مراسم مذهبی، جشن های عمومی و سرگرمی های متنوعی برای گردشگران و مردم محلی تدارک دیده می شود. استیج های موسیقی در فضای باز برپا می شوند، رقص های محلی اجرا می گردند و بازارهای خیابانی با غذاها و صنایع دستی بومی برپا می شوند. این فستیوال نه تنها یک جشن مذهبی است، بلکه فرصتی برای گردهمایی، شادی و ابراز همبستگی اجتماعی است. مشاهده ایستر در هند، به خواننده این حس را می دهد که چگونه تنوع مذهبی در این کشور، به زیبایی در کنار هم قرار گرفته و هر آیینی، رنگی به پالت فرهنگی غنی هند می افزاید و داستان پیروزی امید بر یأس را در دل مردم زنده نگه می دارد.

گانگائور (Gangaur): جشن عشق و پرستش الهه گوری در راجستان

در میان کویرهای خشک و قلعه های باستانی راجستان، فستیوالی پرشور و رنگارنگ به نام گانگائور در فصل بهار برگزار می شود. این جشن، که عمدتاً در ایالت راجستان و به خصوص در شهر جیپور، پایتخت صورتی هند، برگزار می شود، نمادی از عشق، ازدواج و سعادت زناشویی است. گانگائور فرصتی است برای پرستش الهه گوری (پارواتی)، همسر لرد شیوا، که نماد پاکی، باروری و هماهنگی خانوادگی است.

گانگائور معمولاً از فردای فستیوال هولی شروع شده و به مدت ۱۸ روز ادامه می یابد که بیشتر آن در ماه مارس (اسفند) قرار می گیرد. این جشن به ویژه برای زنان، چه متأهل و چه مجرد، اهمیت فراوانی دارد. زنان متأهل برای طول عمر و سعادت همسرانشان و زنان مجرد برای یافتن همسری شایسته، الهه گوری را پرستش می کنند. در طول این ۱۸ روز، زنان با روزه داری، دعا و انجام آداب و رسوم سنتی، ارادت خود را به الهه گوری نشان می دهند. آن ها مجسمه هایی از گوری و ایسار (شیوا) را از خاک رس می سازند یا تزئین می کنند و آن ها را در خانه های خود نگهداری می کنند.

اوج جشن گانگائور در روزهای پایانی با رژه های باشکوه خیابانی همراه است. مجسمه های تزئین شده الهه گوری و ایسار، بر روی کجاوه و ارابه های مجلل، در خیابان های شهر به حرکت در می آیند. زنان و دختران با لباس های سنتی راجستانی، پر از رنگ و گلدوزی های چشم نواز، به دنبال این رژه ها حرکت می کنند و با آواز و رقص های محلی، فضا را پر از شادی و انرژی می کنند. در جیپور، این رژه ها با حضور فیل های تزئین شده، شترها، اسب ها و گروه های موسیقی سنتی، به یک نمایش خیره کننده از فرهنگ و هنر راجستان تبدیل می شوند.

بازارها در این ایام مملو از فروشندگان صنایع دستی، جواهرات سنتی و غذاهای محلی هستند که تجربه ای جامع از فرهنگ راجستان را به بازدیدکنندگان ارائه می دهند. تماشای گانگائور، به خواننده این احساس را می دهد که در قلب یک افسانه هندی قدم گذاشته است. این فستیوال، نه تنها یک جشن مذهبی، بلکه یک نمایش زنده از هنر، لباس و موسیقی است که روح پرشور مردم راجستان را به تصویر می کشد و زیبایی های عشق و فداکاری را در قالب آداب و رسوم کهن به نمایش می گذارد.

فستیوال گل لاله (Tulip Festival): شکوه بهاری کشمیر

در دامان کوهستان های سرسبز کشمیر، که به سوئیس شرق شهرت دارد، فستیوال گل لاله در فصل بهار، منظره ای بی نظیر از زیبایی های طبیعی را به تصویر می کشد. این فستیوال در باغ گل لاله ایندیرا گاندی در سرینگر، پایتخت تابستانی کشمیر، برگزار می شود که به عنوان بزرگترین باغ گل لاله آسیا شناخته می شود. این باغ در دامنه کوه زبروان و در کنار دریاچه دال قرار گرفته و مناظر خیره کننده ای را به وجود می آورد.

فستیوال گل لاله معمولاً در ماه آوریل (فروردین-اردیبهشت)، همزمان با اوج شکوفایی گل ها، برگزار می شود و چندین هفته به طول می انجامد. در این دوره، بیش از ۵۰ نوع مختلف از گل های لاله با رنگ ها و طرح های متنوع، باغ را به یک قالیچه رنگین و سحرآمیز تبدیل می کنند. قدم زدن در میان ردیف های بی شمار لاله هایی که تا افق ادامه دارند، تجربه ای آرامش بخش و الهام بخش است که روح هر بیننده ای را نوازش می دهد.

اهمیت این فستیوال تنها به نمایش گل ها محدود نمی شود؛ فستیوال گل لاله با هدف ترویج گردشگری در کشمیر و به نمایش گذاشتن زیبایی های طبیعی و فرهنگ غنی این منطقه برگزار می شود. در طول برگزاری فستیوال، علاوه بر تماشای گل ها، برنامه های فرهنگی متنوعی نیز تدارک دیده می شود. موسیقی محلی کشمیر، که با سازهایی چون سنتور و رباب اجرا می شود، در فضای باغ طنین انداز می گردد. نمایش صنایع دستی منحصربه فرد کشمیر، از جمله شال های پشمینه، کنده کاری روی چوب، و فرش های دستباف، فرصتی برای آشنایی با هنر این منطقه فراهم می آورد. غرفه های غذاهای سنتی کشمیر نیز با طعم های لذیذ خود، از مهمانان پذیرایی می کنند.

سفر به کشمیر در فصل بهار و همزمان با فستیوال گل لاله، تجربه ای فراموش نشدنی از هماهنگی طبیعت و فرهنگ است که احساس آرامش و شادابی را به هر بازدیدکننده ای هدیه می کند.

تجربه حضور در این فستیوال، به خواننده این حس را می دهد که وارد یک تابلوی نقاشی زنده شده است؛ جایی که عطر گل ها در هوا پیچیده و رنگ ها در هر گوشه چشم را نوازش می دهند. فستیوال گل لاله، یادآور این است که کشمیر با تمام چالش هایش، همچنان بهشت روی زمین است و بهار در این منطقه، فصلی از تجلی زیبایی و امید است که هر ساله با شکوهی بی نظیر برگزار می شود.

سفر به هند در بهار: ضیافتی از فرهنگ و تجربه های ناب

فصل بهار در هند، با انبوهی از فستیوال های پرشور و رنگارنگ، تجربه ای فراتر از یک سفر عادی را برای بازدیدکنندگان به ارمغان می آورد. این دوره از سال، نه تنها طبیعت هند را به اوج زیبایی خود می رساند، بلکه روح فرهنگی و مذهبی این سرزمین را نیز با شور و اشتیاق وصف ناپذیری به نمایش می گذارد. از پاشیدن رنگ ها و رقص های بی قید و شرط هولی گرفته تا سکوت معنادار نیایش در گوردواراهای بایساخی، هر فستیوال دریچه ای به سوی بخش های متفاوتی از هویت غنی هند می گشاید.

تصور کنید که در میان جمعیت هزاران نفری، غرق در رنگ ها و شادی هولی می شوید و برای لحظه ای تمام مرزهای اجتماعی و فرهنگی محو می شوند. یا شاید ترجیح می دهید آرامش نوروز پارسیان را در میان خانواده های بمبئی تجربه کنید و با آداب و رسوم ایرانیان دور از وطن آشنا شوید. صدای طبل و بانگرای پنجاب در بایساخی، یا رژه های پرشور ایستر در گوا، هر یک داستانی متفاوت برای روایت دارند. برای کسانی که به دنبال آرامش و زیبایی های طبیعی هستند، باغ های لاله سرای کشمیر در فصل بهار، با عطر و رنگ خود، بهشتی زمینی را به تصویر می کشند.

سفر به هند در بهار، تنها تماشای جشن ها نیست؛ بلکه به معنای غرق شدن در تجربه هایی است که حواس پنج گانه را درگیر می کنند. طعم غذاهای سنتی، شنیدن موسیقی های فولکلور، دیدن لباس های رنگارنگ و لمس همبستگی اجتماعی، همگی بخش هایی از این سفر هستند. این فستیوال ها، فرصت هایی هستند تا با مردمی آشنا شوید که زندگی را با تمام وجودشان جشن می گیرند و امید به آینده را در دل خود زنده نگه می دارند.

در نهایت، هند در بهار، مقصدی است که برای هر سلیقه ای، جاذبه ای دارد. چه به دنبال شور و هیجان باشید، چه آرامش و زیبایی طبیعی، و چه کنجکاوی برای کشف فرهنگ های باستانی، این کشور شما را با آغوش باز پذیرا خواهد بود. برنامه ریزی برای چنین سفری، به معنای سرمایه گذاری در خاطراتی است که تا ابد در ذهن و قلب شما حک خواهد شد و تجربه ای از زندگی به شکلی که شاید هرگز تصور نمی کردید، به شما ارائه می دهد.