مدارک لازم برای تحریر ترکه

تحریر ترکه فرآیندی قانونی برای صورت برداری دقیق از تمامی دارایی ها، اموال، حقوق، و همچنین بدهی ها و تعهدات یک فرد متوفی است که به منظور تعیین سهم الارث و تسهیل تقسیم آن میان وراث انجام می پذیرد. جمع آوری مدارک لازم برای تحریر ترکه، از گواهی فوت و شناسنامه متوفی و وراث گرفته تا اسناد اموال و بدهی ها، نقش کلیدی در آغاز و پیشبرد این روند پیچیده دارد. این اسناد، سنگ بنای هرگونه اقدام قانونی بعدی برای تقسیم ارث به شمار می آیند و دقت در تهیه آن ها، از بروز اختلافات آتی جلوگیری می کند.

مسیر پس از فوت یک عزیز، علاوه بر بار عاطفی، با چالش های حقوقی و اداری متعددی همراه می شود. از جمله این چالش ها، مدیریت دارایی ها و بدهی های به جا مانده است که در اصطلاح حقوقی ترکه نامیده می شود. برای اطمینان از اینکه حقوق تمامی ذی نفعان، اعم از وراث و طلبکاران، به درستی رعایت شود، فرآیندی به نام تحریر ترکه در نظر گرفته شده است. این فرآیند، نه تنها به شفافیت مالی کمک می کند، بلکه زمینه را برای تقسیم عادلانه و قانونی ارثیه فراهم می آورد. اهمیت جمع آوری دقیق و کامل مدارک لازم برای تحریر ترکه، در تسریع روند قانونی، جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی و رفع ابهامات مالی نهفته است.

تحریر ترکه چیست؟ مروری کوتاه و ساده

تحریر ترکه، در واقع به معنای صورت برداری و فهرست کردن دقیق و جامع از تمامی اموال منقول و غیرمنقول، حقوق، مطالبات، و همچنین دیون و بدهی های متوفی است. این فرآیند با هدف روشن ساختن ابعاد مالی ترکه، اعم از مثبت (دارایی ها) و منفی (بدهی ها)، انجام می شود. هدف اصلی تحریر ترکه، تعیین میزان واقعی دارایی خالص متوفی پس از کسر بدهی ها است تا وراث بتوانند با آگاهی کامل نسبت به قبول، رد، یا تقسیم ترکه تصمیم گیری کنند.

درک تفاوت های کلیدی میان تحریر ترکه با دیگر مفاهیم مرتبط با ارث، برای وراث و ذی نفعان از اهمیت بالایی برخوردار است. تحریر ترکه بر شناسایی و فهرست بندی دقیق اموال و بدهی ها تمرکز دارد. در مقابل، «گواهی انحصار وراثت» صرفاً به شناسایی وراث قانونی متوفی و تعیین سهم الارث هر یک می پردازد و اطلاعاتی درباره اموال و بدهی ها ارائه نمی دهد. «تقسیم ترکه» نیز مرحله ای پس از تحریر ترکه و انحصار وراثت است که در آن، اموال خالص متوفی (پس از کسر بدهی ها و اجرای وصیت) به صورت عملی میان وراث تقسیم می شود. تحریر ترکه، یک گام میانی و حیاتی است که پایه و اساس تقسیم عادلانه و شفاف ارث را فراهم می سازد.

پیش نیاز اصلی: گواهی انحصار وراثت

پیش از اقدام برای تحریر ترکه، اولین و مهم ترین مدرکی که وراث باید برای دریافت آن اقدام کنند، «گواهی انحصار وراثت» است. این گواهی، سندی رسمی و قانونی است که توسط شورای حل اختلاف صادر می شود و به طور دقیق مشخص می کند چه کسانی و با چه نسبتی از متوفی ارث می برند. گواهی انحصار وراثت، نقش ستون فقرات در تمامی مراحل بعدی امور مربوط به ترکه را ایفا می کند، چرا که بدون آن، دادگاه نمی تواند وراث قانونی را شناسایی کرده و فرآیند تحریر ترکه را آغاز نماید.

برای دریافت گواهی انحصار وراثت، مجموعه ای از مدارک اولیه مورد نیاز است که به صورت مختصر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گواهی فوت متوفی (صادره از سازمان ثبت احوال)
• شناسنامه و کارت ملی متوفی
• شناسنامه و کارت ملی تمامی وراث
• استشهادیه محضری (برای اثبات رابطه وراثتی در برخی موارد)
• عقدنامه دائم همسر متوفی (در صورت وجود همسر)

این مدارک، برای آغاز فرآیند اخذ گواهی انحصار وراثت ضروری هستند و پس از دریافت این گواهی، می توان گام های بعدی برای تحریر ترکه را برداشت.

مدارک اصلی و عمومی لازم برای دادخواست تحریر ترکه

هنگامی که گواهی انحصار وراثت در دست وراث قرار می گیرد، نوبت به آماده سازی مدارک لازم برای دادخواست تحریر ترکه می رسد. این مدارک، اطلاعات دقیقی درباره هویت متوفی و وراث، و همچنین جزئیات اموال و بدهی های به جا مانده را به دادگاه ارائه می دهند. جمع آوری دقیق این اسناد، نقش بسیار مهمی در روند صورت برداری ایفا می کند.

مدارک هویتی متوفی

برای اثبات هویت و وضعیت حقوقی فرد فوت شده، ارائه مدارک هویتی او ضروری است. این مدارک شامل موارد زیر می شوند:

شناسنامه متوفی: یک کپی برابر اصل از تمامی صفحات شناسنامه متوفی باید ارائه شود. این سند نه تنها هویت فرد را تأیید می کند، بلکه اطلاعات مربوط به وضعیت تأهل، تعداد فرزندان و احیاناً تغییرات هویتی را نیز نشان می دهد که در تعیین وراث مؤثر است.

گواهی فوت متوفی: اصل یا کپی برابر اصل این گواهی، که توسط سازمان ثبت احوال صادر شده است، تاریخ دقیق فوت را تأیید می کند. این تاریخ، مبدأ بسیاری از محاسبات و اقدامات حقوقی مربوط به ترکه به شمار می رود.

مدارک هویتی و حقوقی وراث و ذی نفعان

شناسایی دقیق وراث و نمایندگان قانونی آن ها، گام مهمی در فرآیند تحریر ترکه است. مدارک زیر در این بخش اهمیت دارند:

گواهی انحصار وراثت: همانطور که پیش تر ذکر شد، این گواهی به صورت اصل یا کپی برابر اصل، وراث قانونی و سهم الارث هر یک را تأیید می کند و بدون آن، امکان پیگیری تحریر ترکه وجود نخواهد داشت.

شناسنامه و کارت ملی وراث: کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی تمامی وراث، برای احراز هویت آن ها و اطمینان از صحت اطلاعات مندرج در گواهی انحصار وراثت، الزامی است.

وکالتنامه رسمی: در صورتی که وراث تصمیم به انتخاب وکیل برای پیگیری امور ترکه گرفته اند، وکیل باید وکالتنامه رسمی خود را که سمت نمایندگی قانونی وی را تأیید می کند، به دادگاه ارائه دهد.

مدارک مربوط به اموال و دارایی های متوفی

یکی از اصلی ترین بخش های تحریر ترکه، صورت برداری از دارایی ها است. وراث باید تا حد امکان، اطلاعات و مدارک مربوط به تمامی اموال متوفی را جمع آوری کنند. این بخش می تواند پیچیده باشد و نیاز به دقت فراوان دارد.

فهرست اولیه اموال منقول و غیرمنقول: وراث باید لیستی دقیق و حتی المقدور همراه با جزئیات از تمامی اموال متوفی تهیه کنند. این لیست، شامل موارد زیر می شود:

• املاک: کپی برابر اصل سند رسمی مالکیت املاک، اعم از شش دانگ، مشاع، مغازه، زمین و غیره. اطلاعات پلاک ثبتی و آدرس دقیق ملک، حیاتی است.
• خودرو: کپی برابر اصل برگ سبز و سند کمپانی خودرو یا خودروهای متوفی. مدل، سال ساخت و شماره پلاک نیز باید ذکر شود.
• حساب های بانکی: اطلاعات تمامی حساب های بانکی متوفی شامل شماره حساب، نام بانک، و در صورت امکان، موجودی تقریبی. دفترچه های حساب بانکی یا کارت های بانکی نیز می توانند مفید باشند.
• سهام و اوراق بهادار: کپی اوراق سهام شرکت ها، اطلاعات کد بورسی، اوراق مشارکت و هرگونه اسناد مرتبط با سرمایه گذاری در بورس یا سایر بازارهای مالی.
• طلا، جواهرات و اشیاء گران بها: فهرستی تقریبی از این اقلام با ذکر نوع، وزن، یا ارزش حدودی آن ها.
• لوازم منزل و اثاثیه ارزشمند: لیستی از اقلام گران بها و ارزشمند منزل که ممکن است دارای ارزش قابل توجهی باشند.

اسناد مربوط به مطالبات متوفی: هرگونه سندی که نشان دهنده طلب متوفی از اشخاص دیگر باشد، از جمله کپی برابر اصل چک، سفته، قراردادهای وام دهی به دیگران، یا رأی دادگاه در خصوص مطالبات. این اسناد، بخش مهمی از دارایی های متوفی محسوب می شوند.

مدارک مربوط به بدهی ها و تعهدات متوفی

علاوه بر دارایی ها، بدهی ها و تعهدات متوفی نیز جزء ترکه محسوب می شوند و باید پیش از تقسیم دارایی ها، تسویه گردند. وراث باید در شناسایی این بدهی ها نهایت دقت را به کار گیرند.

فهرست اولیه بدهی ها: لیستی از تمامی بدهی های متوفی به اشخاص حقیقی یا حقوقی. این فهرست باید شامل مبلغ بدهی، نام بستانکار، و تاریخ ایجاد بدهی باشد.

اسناد بدهی ها: کپی برابر اصل قراردادهای وام، اقساط پرداخت نشده، چک های صادر شده توسط متوفی که هنوز پاس نشده اند، قبوض پرداخت نشده و هرگونه مدرکی که دال بر وجود بدهی باشد. حتی ادعای شفاهی طلبکاران نیز باید بررسی و در صورت لزوم مستندسازی شود.

مدارک خاص دیگر

برخی مدارک ممکن است در همه پرونده ها وجود نداشته باشند، اما در صورت وجود، ارائه آن ها ضروری است و می توانند نقش تعیین کننده ای در روند تحریر ترکه ایفا کنند.

• وصیت نامه متوفی: اصل یا کپی برابر اصل وصیت نامه، چه رسمی و چه عادی. وصیت نامه، اراده متوفی را در خصوص تعیین تکلیف بخشی از اموالش (تا یک سوم) نشان می دهد.
• استشهادیه محلی: در مواردی که برای اثبات مالکیت برخی اموال فاقد سند رسمی، یا برای تأیید وجود برخی وراث در شرایط خاص، نیاز باشد، استشهادیه محلی با تأیید شهود معتبر، می تواند به کار گرفته شود.
• حکم قیمومت یا امین: اگر در میان وراث، افراد محجور (مانند صغار یا افراد دارای جنون) یا غایب وجود داشته باشند، ارائه حکم قیمومت یا امین برای نماینده قانونی آن ها الزامی است.
• رسید گواهی مالیات بر ارث: گرچه مالیات بر ارث پس از قطعی شدن تحریر ترکه محاسبه و پرداخت می شود، اما داشتن اطلاعات اولیه یا رسیدهای پرداخت شده (در صورت وجود) می تواند به کارشناس دادگاه کمک کند.
• سایر اسناد و مدارک مرتبط: هرگونه قرارداد، سند، نامه های اداری، یا مدرک دیگری که به نحوی با دارایی ها یا بدهی های متوفی مرتبط است. وراث باید با دقت تمامی اوراق و اسناد متوفی را بررسی کنند تا هیچ مدرکی از قلم نیفتد.

نکات مهم در تهیه و ارائه مدارک تحریر ترکه

فرآیند جمع آوری و ارائه مدارک لازم برای تحریر ترکه می تواند پیچیدگی های خاص خود را داشته باشد. رعایت برخی نکات کلیدی، به وراث کمک می کند تا این مسیر را با سهولت و اطمینان بیشتری طی کنند و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری نمایند.

برابر اصل کردن کپی ها

یکی از مهم ترین الزامات در ارائه مدارک، لزوم برابر اصل شدن تمامی کپی های مدارک است. این کار باید در دفاتر اسناد رسمی یا مراجع قضایی انجام شود. ارائه کپی های برابر اصل شده، اعتبار اسناد را در محاکم قانونی تأیید می کند و از جعل یا تغییر آن ها جلوگیری می نماید.

دقت و صداقت در ارائه اطلاعات

تأکید بر دقت و صداقت در ارائه تمامی اطلاعات و مدارک مربوط به اموال و بدهی های متوفی، بسیار حیاتی است. خودداری از ارائه مدارک ناقص یا نادرست، نه تنها به سرعت بخشیدن به روند پرونده کمک می کند، بلکه از عواقب قانونی احتمالی ناشی از اظهارات خلاف واقع جلوگیری می نماید. هرگونه پنهان کاری یا ارائه اطلاعات غلط می تواند به ضرر وراث باشد و روند تحریر ترکه را با مشکل مواجه سازد.

دقت و صداقت در ارائه مدارک مربوط به ترکه، کلید اصلی برای یک فرآیند حقوقی روان و عادلانه است. هرگونه سهل انگاری در این بخش می تواند منجر به پیچیدگی ها و اختلافات طولانی مدت شود.

مشاوره حقوقی

با توجه به جنبه های تخصصی و قانونی تحریر ترکه، مشاوره با یک وکیل متخصص امور حسبی می تواند بسیار راهگشا باشد. وکیل متخصص نه تنها در جمع آوری صحیح و کامل مدارک یاری رسان است، بلکه می تواند وراث را در تمامی مراحل پرونده، از تقدیم دادخواست تا نهایی شدن صورت برداری و حتی مراحل بعدی مانند تقسیم ترکه، راهنمایی و نمایندگی کند.

مسئولیت کارشناس دادگاه

اینکه کارشناس دادگاه مسئول صورت برداری نهایی از اموال و دیون متوفی است، به این معنی نیست که وراث از جمع آوری اولیه مدارک معاف هستند. در واقع، جمع آوری اولیه و ارائه مدارک توسط وراث، کار کارشناس را تسهیل کرده و دقت فرآیند صورت برداری را افزایش می دهد. کارشناس بر اساس اطلاعات ارائه شده و استعلامات خود، لیست نهایی را تنظیم می کند.

نحوه استعلام مدارک غایب

در برخی موارد، ممکن است وراث به تمامی مدارک اموال متوفی دسترسی نداشته باشند. در چنین شرایطی، می توان از طریق دادگاه درخواست استعلام از مراجع رسمی را مطرح کرد. این مراجع می توانند شامل اداره ثبت اسناد و املاک برای اموال غیرمنقول، بانک ها برای حساب های بانکی و موجودی آن ها، اداره راهنمایی و رانندگی برای مالکیت خودرو، و سازمان بورس و اوراق بهادار برای سهام و اوراق مشارکت باشند. این استعلامات، به شناسایی تمامی دارایی ها و بدهی های متوفی کمک می کنند.

مهلت قانونی برای درخواست تحریر ترکه

برخلاف برخی تصورات، قانون امور حسبی مهلت قانونی خاصی را برای درخواست تحریر ترکه تعیین نکرده است. با این حال، توصیه می شود که وراث هرچه سریع تر برای این امر اقدام کنند. اقدام به موقع، نه تنها از بروز اختلافات احتمالی در آینده جلوگیری می کند، بلکه امکان مدیریت بهتر اموال و بدهی ها را فراهم می آورد. همچنین در صورت وجود طلبکاران، سرعت عمل در تحریر ترکه به حفظ حقوق آن ها نیز کمک می کند.

مرجع صالح برای رسیدگی به دادخواست تحریر ترکه

شناخت مرجع صالح برای رسیدگی به دادخواست تحریر ترکه، گام اساسی برای آغاز این فرآیند حقوقی است. بر اساس قوانین جاری، صلاحیت رسیدگی به این گونه دعاوی به عهده شورای حل اختلاف است.

شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی، مرجع صالح برای طرح دادخواست تحریر ترکه شناخته می شود. این بدان معناست که وراث باید به شورای حل اختلافی مراجعه کنند که فرد فوت شده، آخرین محل سکونت دائمی خود را در حوزه قضایی آن داشته است. حتی اگر اموال متوفی یا وراث در شهرهای دیگری باشند، اقامتگاه اصلی متوفی ملاک عمل قرار می گیرد.

اقدامات لازم جهت تحریر ترکه

پس از آماده سازی مدارک لازم برای تحریر ترکه و شناسایی مرجع صالح، وراث باید مراحل قانونی را برای درخواست و پیگیری تحریر ترکه طی کنند. این مراحل نیازمند دقت و پیگیری مستمر هستند.

تقدیم دادخواست تحریر ترکه

اولین گام عملی پس از دریافت گواهی انحصار وراثت، تقدیم دادخواست تحریر ترکه به شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی است. این دادخواست باید توسط یکی از وراث یا نماینده قانونی او (مانند وکیل یا قیم) تنظیم و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به مرجع صالح ارسال شود.

آگهی در روزنامه های کثیرالانتشار

پس از ثبت دادخواست، شورای حل اختلاف زمانی را برای تحریر ترکه تعیین می کند که این زمان نباید کمتر از یک ماه و بیش از سه ماه از تاریخ نشر آگهی باشد. در ادامه، دادگاه طی یک آگهی در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار، از تمامی وراث، نمایندگان قانونی آن ها، بستانکاران و مدیونین به متوفی، و هر شخص دیگری که حقی بر ترکه دارد، دعوت می کند تا در ساعت و روز معین در دادگاه حاضر شوند. هدف از این آگهی، اطلاع رسانی گسترده و فراخوان تمامی ذی نفعان است تا بتوانند در فرآیند صورت برداری مشارکت کرده یا مطالبات و دیون خود را اعلام کنند. علاوه بر آگهی عمومی، برای هر یک از وراث یا نماینده قانونی آن ها، وصی، و موصی له (در صورت مشخص بودن و اقامت در حوزه دادگاه)، احضاریه جداگانه ارسال می شود.

حضور یا عدم حضور ذی نفعان در جلسه تحریر ترکه، تأثیری بر انجام این فرآیند ندارد. به این معنا که اگر برخی از اشخاص احضار شده، در جلسه غایب باشند، غیبت آن ها مانع از تحریر ترکه نخواهد شد.

وظیفه کارشناس برای تحریر ترکه

پس از تقدیم دادخواست و تعیین وقت، دادگاه یک کارشناس متخصص را برای صورت برداری از کلیه اموال و دیون شخص متوفی تعیین می کند. این کارشناس مسئولیت دارد تا با دقت تمام، فهرستی از دارایی ها و بدهی ها را تهیه کند. وظایف کارشناس شامل موارد زیر است:

• صورت برداری از اموال منقول: تعیین نوع، اوصاف، وزن و عیار طلا و نقره و فلزات گران بها، مبلغ و نوع نقدینگی موجود، قیمت و نوع اوراق بهادار (مانند سهام شرکت ها و اوراق مشارکت) و سایر اموال منقول با تعیین قیمت روز آن ها.
• صورت برداری از اموال غیرمنقول: تهیه فهرستی از اموال غیرمنقول متوفی با ذکر مشخصات کامل (مانند پلاک ثبتی، آدرس و نوع کاربری).
• صورت برداری از اسناد: فهرست کردن تمامی اسناد موجود متوفی با ذکر ویژگی های هر کدام، اعم از اسناد مالکیت، تجاری و غیره.

صورتمجلس تحریر ترکه

کارشناس منتخب، پس از اتمام صورت برداری از اموال و دیون، یک صورتمجلس جامع و دقیق تنظیم می کند. این صورتمجلس به عنوان یک سند رسمی، حاوی اطلاعات مهمی است که شامل موارد زیر می شود:

• نام و سمت متصدی انجام تحریر ترکه
• نام و مشخصات کسانی که احضار شده اند و کسانی که در جلسه حضور داشتند
• محل و تاریخ دقیق انجام تحریر ترکه
• ادعاهای وراث، طلبکاران یا سایر ذی نفعان در خصوص بدهی ها، دارایی ها و ترکه متوفی
• نام و مشخصات شخصی که اسناد و اموال (در صورت عدم مهروموم) به او سپرده شده است

نکته مهمی که در این مرحله باید به آن توجه داشت، ممنوعیت تصرف در ترکه در مدتی است که تحریر ترکه در حال انجام است. مطابق ماده ۲۱۸ قانون امور حسبی: «در مدتی که ترکه تحریر می شود، تصرف در ترکه ممنوع است. مگر تصرفاتی که برای اداره و حفظ ترکه لازم است.» این حکم برای حفظ تمامیت ترکه و جلوگیری از هرگونه دست برد یا انتقال غیرقانونی اموال قبل از مشخص شدن کامل آن، صادر می شود.

آیا امکان انجام همزمان مهروموم ترکه و تحریر ترکه امکان پذیر است؟

مهروموم ترکه و تحریر ترکه دو فرآیند مرتبط اما مجزا هستند که هر کدام هدف خاص خود را دنبال می کنند. مهروموم ترکه به معنای پلمب کردن و محافظت فیزیکی از اموال متوفی است تا از هرگونه تصرف یا دست برد جلوگیری شود. در مقابل، تحریر ترکه به صورت برداری و فهرست نویسی از این اموال می پردازد.

مطابق ماده ۱۹۲ قانون امور حسبی، پس از انجام تحریر ترکه، درخواست مهروموم دیگر پذیرفته نخواهد شد. این ماده تصریح می کند که اگر در حین فرآیند تحریر ترکه، درخواستی برای مهروموم مطرح شود، مهروموم فقط نسبت به آن بخش از اموال که هنوز تحریر نشده است، قابل انجام خواهد بود. بنابراین، امکان انجام همزمان کامل مهروموم و تحریر ترکه وجود ندارد. به عبارت دیگر، اگر ترکه هنوز تحریر نشده باشد، می توان برای مهروموم آن اقدام کرد تا از اموال محافظت شود؛ اما پس از اینکه صورت برداری (تحریر) انجام شد، مهروموم دیگر موضوعیتی ندارد زیرا اموال شناسایی و ثبت شده اند.

بعد از تحریر ترکه چه باید کرد؟

پس از آنکه فرآیند تحریر ترکه با موفقیت به پایان رسید و صورتمجلسی دقیق از تمامی اموال، دارایی ها و دیون متوفی تنظیم شد، وراث می توانند گام های بعدی را برای مدیریت و تقسیم ارث بردارند. این مرحله، سرآغازی برای تصمیم گیری نهایی در خصوص ترکه است.

تقسیم ترکه توافقی

در بسیاری از موارد، وراث می توانند پس از تحریر ترکه، با توافق و تراضی یکدیگر نسبت به تقسیم اموال اقدام نمایند. این روش، ساده ترین و سریع ترین راه برای تقسیم ارث است، چرا که نیازی به دخالت بیشتر مراجع قضایی ندارد. در این حالت، وراث با در نظر گرفتن سهم الارث قانونی هر یک، به صورت مسالمت آمیز دارایی ها را میان خود تقسیم می کنند و می توانند صورت جلسه ای رسمی برای این توافق تنظیم نمایند.

تقسیم ترکه از طریق قانون

در صورتی که توافقی برای تقسیم ترکه بین وراث حاصل نشود و اختلافات باقی بماند، وراث برای دریافت سهم الارث خود باید از طریق قانون اقدام کنند. در این شرایط، یکی از وراث یا تمامی آن ها باید دادخواست «تقسیم ترکه» را به دادگاه صالح تقدیم نمایند. دادگاه با بررسی صورتمجلس تحریر ترکه و با توجه به قوانین مربوط به ارث، حکم به تقسیم ترکه صادر می کند. در صورت لزوم، دادگاه ممکن است از کارشناس رسمی دادگستری برای ارزیابی و تقسیم عملی اموال بهره ببرد تا اطمینان حاصل شود که تقسیم بر اساس سهم الارث قانونی و به عدالت انجام شده است.

نحوه استعلام در تحریر ماترک چگونه است؟

فرآیند استعلام در تحریر ماترک، مرحله ای بسیار مهم و ضروری است که با هدف جمع آوری اطلاعات دقیق و کامل در مورد اموال و دارایی های متوفی انجام می شود. این استعلامات به کارشناس دادگاه و وراث کمک می کنند تا تمامی جوانب مالی ترکه را شناسایی و ثبت کنند و از پنهان ماندن احتمالی اموال جلوگیری شود.

مراحل و نهادهایی که معمولاً برای استعلام در تحریر ترکه مورد مراجعه قرار می گیرند، عبارتند از:

1. اداره ثبت اسناد و املاک: برای بررسی مالکیت اموال غیرمنقول (مانند زمین، آپارتمان، مغازه) متوفی. این اداره اطلاعات مربوط به پلاک های ثبتی و اسناد مالکیت را فراهم می کند.
2. پلیس راهنمایی و رانندگی: جهت بررسی مالکیت خودرو یا وسایل نقلیه متوفی و احیاناً بدهی های مربوط به آن ها.
3. بانک ها و موسسات مالی: برای استعلام موجودی حساب های بانکی، سپرده ها، و تسهیلات متوفی در بانک های مختلف. این استعلام از بانک مرکزی یا بانک های مربوطه انجام می شود.
4. سازمان بورس و اوراق بهادار: برای شناسایی سهام، اوراق مشارکت، و سایر سرمایه گذاری های متوفی در بازار سرمایه.
5. سازمان های بازنشستگی و بیمه: برای پیگیری مطالبات احتمالی متوفی از صندوق های بازنشستگی یا شرکت های بیمه.
6. ادارات مالیاتی: برای دریافت اطلاعات مربوط به پرونده مالیاتی متوفی و مالیات بر ارث.

این استعلامات، به دادگاه و کارشناس اجازه می دهند تا فهرستی جامع و مستند از تمامی دارایی ها و بدهی های متوفی تهیه کنند و از صحت و کامل بودن صورتمجلس تحریر ترکه اطمینان حاصل شود. در صورت عدم دسترسی وراث به برخی اطلاعات، دادگاه می تواند به درخواست آن ها، نامه های استعلام را صادر نماید.

نتیجه گیری

جمع آوری دقیق و کامل مدارک لازم برای تحریر ترکه، فرآیندی حیاتی و نخستین گام در مدیریت قانونی ارثیه یک فرد متوفی است. این مدارک، از جمله گواهی فوت، شناسنامه های متوفی و وراث، گواهی انحصار وراثت، و اسناد مربوط به تمامی دارایی ها و بدهی ها، اساس یک صورت برداری شفاف و جامع را تشکیل می دهند. اهمیت این مرحله نه تنها در روشن ساختن وضعیت مالی متوفی است، بلکه در پیشگیری از بروز اختلافات احتمالی میان وراث و اطمینان از رعایت حقوق تمامی ذی نفعان، اعم از طلبکاران، نقش محوری ایفا می کند. اقدام آگاهانه و استفاده از تجربه متخصصان حقوقی در این مسیر، می تواند به وراث کمک کند تا با اطمینان و آرامش بیشتری، این فرآیند پیچیده را به سرانجام برسانند و از بروز هرگونه چالش حقوقی جلوگیری کنند. در نهایت، با تکمیل بودن مدارک و پشتوانه مشاوره حقوقی، می توان انتظار داشت که فرآیند تحریر ترکه به سرعت و با موفقیت طی شود و زمینه برای تقسیم عادلانه و قانونی ارثیه فراهم آید.