نمونه دادخواست ملاقات فرزند

ملاقات فرزند، پس از جدایی والدین، حق طبیعی و قانونی هر والد است که قانون از آن حمایت می کند. تنظیم نمونه دادخواست ملاقات فرزند گامی اساسی برای تثبیت این حق در دادگاه است.

پس از جدایی یا طلاق، گاهی اوقات یکی از والدین با چالش هایی در زمینه ملاقات فرزندان خود روبرو می شود. این موضوع نه تنها برای والد، بلکه برای سلامت روحی و عاطفی کودک نیز اهمیت حیاتی دارد. در چنین شرایطی، راه حل قانونی برای احقاق حق ملاقات فرزند، تنظیم و ارائه دادخواست به مراجع قضایی است. این راهنما با هدف روشنگری و ارائه نمونه های کاربردی، مخاطبان را در فرآیند تنظیم و پیگیری دادخواست ملاقات فرزند، چه از نوع عادی و چه به صورت دستور موقت، یاری می رساند. در طول این مسیر، تلاش می شود تا تمامی جنبه های حقوقی و عملی این حق ارزشمند، با زبانی ساده و قابل فهم، تشریح گردد و با ارائه مثال های عینی و نمونه های دادخواست، گامی مطمئن در جهت احقاق حق ملاقات فرزند برداشته شود.

۱. حق ملاقات فرزند چیست و مبانی قانونی آن کدام است؟

حق ملاقات فرزند، فراتر از یک امتیاز قانونی، پیوندی عمیق و حیاتی است که بقای آن برای رشد عاطفی و روانی کودک و همچنین حفظ رابطه والدینی، ضروری به نظر می رسد. این حق به والدین اجازه می دهد تا حتی پس از جدایی، ارتباط خود را با فرزندشان حفظ کرده و نقش خود را در تربیت و بالندگی او ایفا کنند. این ارتباط مستمر، به کودک احساس امنیت و تعلق خاطر می بخشد و از آسیب های روحی ناشی از گسستگی خانوادگی می کاهد.

۱.۱. تعریف حق ملاقات: یک حق طبیعی و قانونی برای والدین و خود فرزند

حق ملاقات فرزند را می توان به عنوان حق و تکلیفی متقابل تعریف کرد. از سویی، حق والد برای دیدار و گذراندن وقت با فرزند است و از سوی دیگر، حق کودک برای داشتن ارتباط با هر دو والدش، حتی اگر حضانت او با یکی از آن ها باشد. این حق در قوانین بسیاری از کشورها، از جمله ایران، به رسمیت شناخته شده و مورد حمایت قرار گرفته است.

۱.۲. مبانی قانونی: ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی

در نظام حقوقی ایران، ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی به صراحت به حق ملاقات فرزند اشاره دارد. این ماده بیان می دارد: در صورتی که به علت طلاق یا به هر جهت دیگر ابوین طفل در یک منزل سکونت نداشته باشند، هر یک از ابوین که طفل تحت حضانت او نمی باشد، حق ملاقات طفل خود را دارد. تعیین زمان و مکان ملاقات و سایر جزئیات مربوط به آنها در صورت اختلاف بین ابوین با محکمه است. این ماده، سنگ بنای قانونی حق ملاقات را تشکیل می دهد و نشان می دهد که قانون گذار، حتی در سخت ترین شرایط جدایی، بر حفظ پیوند خانوادگی تأکید دارد.

حفظ ارتباط والدین با فرزندان پس از جدایی، نه تنها حق قانونی آن هاست، بلکه برای سلامت روحی و عاطفی کودک نیز حیاتی است و قانون گذار نیز با تدوین مقررات لازم، بر این مهم صحه گذاشته است.

۱.۳. ذی نفعان حق ملاقات

اگرچه ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی به ابوین (پدر و مادر) اشاره دارد، اما دامنه ذی نفعان حق ملاقات می تواند گسترده تر باشد. والدینی که حضانت فرزند را بر عهده ندارند، اصلی ترین افراد ذی نفع هستند. اما در برخی موارد و با تشخیص دادگاه، سایر خویشاوندان نیز می توانند از حق ملاقات با طفل برخوردار شوند. از جمله این افراد می توان به اجداد پدری و مادری اشاره کرد که نقش مهمی در زندگی کودک ایفا می کنند. در مواردی خاص، حتی برادر و خواهر نیز می توانند با تشخیص دادگاه و در راستای مصلحت طفل، از این حق بهره مند شوند. تصمیم گیری در این خصوص همواره با اولویت قرار دادن مصلحت عالیه طفل صورت می گیرد.

۲. مرجع صالح برای رسیدگی به دادخواست ملاقات فرزند کجاست؟

شناخت مرجع صالح برای رسیدگی به دادخواست ملاقات فرزند از اولین گام های مهم در مسیر احقاق این حق است. این گام، به متقاضی کمک می کند تا دعوای خود را در دادگاه صحیح مطرح کرده و از اتلاف وقت و انرژی جلوگیری نماید.

۲.۱. دادگاه خانواده: صلاحیت اصلی و محلی

رسیدگی به کلیه امور مربوط به خانواده، از جمله دادخواست ملاقات فرزند، در صلاحیت انحصاری دادگاه خانواده قرار دارد. این دادگاه با رویکرد تخصصی خود، تلاش می کند تا با در نظر گرفتن ابعاد عاطفی و حقوقی پرونده، بهترین تصمیم را برای مصلحت کودک و خانواده اتخاذ کند. صلاحیت محلی دادگاه نیز اهمیت دارد؛ معمولاً دادخواستی باید در دادگاه خانواده محل اقامت خوانده (یعنی کسی که حضانت فرزند با اوست) مطرح شود. این قاعده، برای جلوگیری از سرگردانی خوانده و دسترسی آسان تر به دادگاه وضع شده است.

۲.۲. دعوای حقوقی یا کیفری؟ تفاوت ها و زمان استفاده

ممانعت از ملاقات فرزند می تواند منجر به طرح دو نوع دعوا شود: حقوقی و کیفری. دعوای حقوقی، همان دادخواست ملاقات فرزند است که در دادگاه خانواده مطرح می شود و هدف آن تعیین زمان، مکان و شرایط ملاقات است. اما در صورتی که والد دارای حضانت، عمداً و مکرراً از اجرای حکم ملاقات ممانعت کند، ممکن است راه برای طرح دعوای کیفری نیز باز شود. این امر می تواند منجر به مجازات والد ممانعت کننده گردد. انتخاب بین این دو مسیر یا استفاده همزمان از آن ها، بستگی به شرایط خاص هر پرونده و میزان جدیت ممانعت دارد. افرادی که با چنین وضعیتی مواجه هستند، باید با آگاهی کامل از تفاوت ها و پیامدهای هر مسیر، تصمیم گیری نمایند.

۳. تفاوت دادخواست ملاقات عادی و دادخواست دستور موقت ملاقات فرزند چیست؟

در مواجهه با دشواری های ملاقات با فرزند، دو راهکار اصلی قانونی وجود دارد که هر یک ویژگی ها و کاربردهای خاص خود را دارند: دادخواست ملاقات فرزند عادی و دادخواست دستور موقت ملاقات فرزند. درک تفاوت های این دو، به افراد کمک می کند تا متناسب با وضعیت خود، بهترین مسیر را انتخاب کنند.

۳.۱. دادخواست ملاقات فرزند عادی: تعریف، زمان و شرایط استفاده

دادخواست ملاقات فرزند عادی، روال استاندارد و معمول برای تعیین زمان و نحوه ملاقات است. این نوع دادخواست زمانی مطرح می شود که اختلاف پایداری بین والدین در خصوص ملاقات وجود دارد و نیاز به یک حکم قطعی و بلندمدت از سوی دادگاه است. روند دادرسی در این حالت، معمولاً زمان بر است؛ شامل ثبت دادخواست، ابلاغ به خوانده، تشکیل جلسات رسیدگی، احتمال ارجاع به مددکاری اجتماعی یا کارشناسی و در نهایت صدور رأی قطعی می شود. این فرآیند ممکن است چند ماه به طول انجامد و پس از صدور حکم نیز، قابل اعتراض و تجدیدنظر است. هدف از این دادخواست، ایجاد یک برنامه ملاقات منظم و دائمی است که حقوق هر دو والد و مصلحت طفل را تأمین کند.

۳.۲. دادخواست دستور موقت ملاقات فرزند: فوریت و مزایا

در مقابل دادخواست عادی، دستور موقت ملاقات فرزند برای شرایطی پیش بینی شده است که فوریت امر ایجاب می کند تا پیش از صدور حکم نهایی در مورد اصل دعوا، وضعیت ملاقات تعیین تکلیف شود. این امر معمولاً زمانی رخ می دهد که ممانعت از ملاقات، به صورت ناگهانی و شدید اتفاق افتاده و ادامه آن می تواند آسیب های جدی روحی و عاطفی به کودک وارد کند. مبانی قانونی این دستور، ماده ۷ قانون حمایت خانواده و ماده ۳۱۰ قانون آیین دادرسی مدنی است. ماده ۷ قانون حمایت خانواده به دادگاه اجازه می دهد که در امور فوری، از قبیل ملاقات طفل، بدون نیاز به اخذ تأمین (وثیقه مالی) از خواهان، دستور موقت صادر کند. این ویژگی، سرعت عمل را به طور چشمگیری افزایش می دهد.

مزایای دستور موقت در سرعت اجرای آن نهفته است؛ دادگاه می تواند به محض بررسی درخواست و احراز فوریت، رأی موقت صادر کند که حتی بدون نیاز به تأیید رئیس حوزه قضایی، قابل اجراست. این به معنای جلوگیری از وقفه طولانی در ارتباط کودک با والد محروم شده و کاهش آسیب های روحی است. با این حال، باید توجه داشت که دستور موقت، همانطور که از نامش پیداست، موقتی است و اعتبار آن به اصل دعوا وابسته است. یعنی خواهان باید همزمان با درخواست دستور موقت یا بلافاصله پس از آن، دادخواست اصلی ملاقات فرزند را نیز ارائه دهد تا در نهایت یک حکم قطعی صادر شود.

۴. مدارک لازم برای تنظیم و ارائه دادخواست ملاقات فرزند

برای شروع هر اقدام قانونی، جمع آوری و ارائه مدارک لازم، امری ضروری است. در مورد دادخواست ملاقات فرزند نیز، تکمیل بودن مدارک، نه تنها فرآیند را تسهیل می کند، بلکه به دادگاه در اتخاذ تصمیم آگاهانه تر یاری می رساند. نقص مدارک می تواند باعث تأخیر در رسیدگی و حتی رد دادخواست شود.

۴.۱. مدارک هویتی

اولین گام در جمع آوری مدارک، تهیه مستندات هویتی طرفین و فرزند است. این مدارک، هویت افراد درگیر در پرونده را تأیید می کنند و برای ثبت رسمی دادخواست ضروری هستند:

• کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خواهان (فرد درخواست کننده ملاقات).
• کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خوانده (والدی که حضانت فرزند با اوست و از ملاقات ممانعت می کند یا بر سر آن توافق ندارد)؛ در صورت امکان.
• کپی برابر اصل شناسنامه فرزند/فرزندان مشترک که حق ملاقات آن ها مطرح است.

۴.۲. مدارک مربوط به ازدواج و طلاق

برای اثبات رابطه زوجیت سابق و وضعیت حضانت، ارائه مدارک مربوط به ازدواج و طلاق ضروری است:

• کپی برابر اصل سند ازدواج (عقدنامه)؛ برای اثبات رابطه والدینی.
• کپی برابر اصل سند طلاق (طلاق نامه) یا گواهی عدم امکان سازش؛ برای اثبات وضعیت جدایی و حضانت کنونی.

۴.۳. سایر مدارک و شواهد

علاوه بر مدارک اصلی، ارائه شواهد و مدارک دیگر می تواند به تقویت پرونده و اثبات فوریت یا ممانعت از ملاقات کمک کند:

• عضویت در سامانه ثنا: این امر برای ابلاغ اوراق قضایی ضروری است. تمامی ابلاغ ها به صورت الکترونیکی از طریق این سامانه انجام می شود.
• دلایل اثبات رابطه خویشاوندی: برای اجداد و سایر خویشاوندان ذی حق، ارائه مدارکی که رابطه آن ها را با طفل اثبات می کند، لازم است.
• شهادت شهود: در صورت لزوم، شهادت افرادی که از ممانعت در ملاقات یا شرایط روحی فرزند اطلاع دارند، می تواند به عنوان دلیل مورد استناد قرار گیرد.
• هرگونه مدرک دال بر ممانعت از ملاقات: این مدارک می تواند شامل پیامک ها، نامه ها، ایمیل ها، یا گزارش هایی باشد که نشان دهنده تلاش برای ملاقات و ممانعت از آن هستند. هر مستندی که نشان دهنده عدم همکاری والد حضانت کننده باشد، می تواند مفید باشد.

۵. راهنمای گام به گام تنظیم نمونه دادخواست ملاقات فرزند (عادی)

تنظیم یک دادخواست ملاقات فرزند حقوقی و دقیق، نیازمند رعایت جزئیات و استفاده از زبان مناسب است. این بخش، به شما کمک می کند تا با بخش های مختلف دادخواست آشنا شده و آن را به درستی تکمیل کنید.

۵.۱. نکاتی برای تنظیم دقیق دادخواست

قبل از شروع به نوشتن دادخواست، باید چند نکته کلیدی را در نظر داشت. دقت در جزئیات، وضوح بیان، و استفاده از واژگان حقوقی مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است. دادخواست باید به گونه ای نوشته شود که قاضی و تمامی دست اندرکاران پرونده، به راحتی بتوانند موضوع، خواسته و دلایل شما را درک کنند. از ابهامات پرهیز کنید و سعی کنید تا حد امکان، مختصر و مفید بنویسید.

۵.۲. بخش های اصلی دادخواست و نحوه تکمیل آنها

یک دادخواست استاندارد، شامل بخش های مختلفی است که هر یک اطلاعات خاصی را در بر می گیرد:

1. عنوان دادخواست: این بخش باید به صورت واضح، نوع درخواست شما را مشخص کند. برای این مورد، از عبارت دادخواست ملاقات فرزند مشترک استفاده کنید.
2. خواهان: مشخصات کامل فردی که درخواست را ارائه می دهد، شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره تلفن و اقامتگاه (آدرس پستی) باید به دقت درج شود.
3. خوانده: مشخصات کامل والدی که حضانت فرزند را بر عهده دارد و طرف دعوا محسوب می شود، شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی و اقامتگاه باید نوشته شود.
4. وکیل: اگر دادخواست توسط وکیل تنظیم می شود، مشخصات کامل وکیل نیز باید در این بخش درج گردد.
5. خواسته: این بخش قلب دادخواست است و باید به صورت صریح و مشخص، آنچه را که از دادگاه می خواهید، بیان کند:
   • درخواست ملاقات فرزند/فرزندان مشترک (با ذکر نام و نام خانوادگی کامل هر یک از فرزندان).
   • تعیین زمان و مکان ملاقات (می توانید یک پیشنهاد اولیه منطقی ارائه دهید، مثلاً: هر هفته یک بار، روزهای جمعه از ساعت ۹ صبح تا ۵ بعدازظهر در محل کارگاه ملاقات یا منزل خواهان).
   • مطالبه کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه های وکیل، کارشناسی و… که طبق قانون، طرف بازنده باید پرداخت کند).
6. دلایل و منضمات: در این قسمت، باید تمامی مدارکی که در بخش ۴ ذکر شد، به صورت لیست وار و با جزئیات دقیق آورده شود (مثلاً: کپی برابر اصل شناسنامه خواهان، کپی برابر اصل طلاق نامه شماره XXX مورخ YYY).
7. شرح دادخواست: این بخش مهمترین قسمت است که باید به صورت روایی و مستدل، داستان شما را بیان کند. این توضیحات باید شامل موارد زیر باشد:
   • مقدمه ای کوتاه شامل تاریخ ازدواج، طلاق (در صورت وجود)، تعداد فرزندان و اینکه حضانت در حال حاضر با کیست.
   • شرح مختصر و مستند از اینکه چگونه و چرا ممانعت از ملاقات اتفاق افتاده یا توافقی حاصل نشده است. اگر ممانعتی صورت گرفته، نمونه هایی از آن را ذکر کنید (مثلاً: از تاریخ … خوانده به بهانه های واهی از ملاقات اینجانب با فرزندمان جلوگیری نموده است).
   • استناد به مواد قانونی مرتبط، به خصوص ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی و مواد مرتبط از قانون حمایت خانواده، برای تأکید بر حق قانونی خود.
   • درخواست صریح از دادگاه برای تعیین حق ملاقات، زمان و مکان آن با در نظر گرفتن مصلحت فرزند.

۵.۳. نمونه کامل دادخواست ملاقات فرزند (عادی)

این نمونه می تواند به شما کمک کند تا با ساختار و محتوای یک دادخواست عادی آشنا شوید. به یاد داشته باشید که باید اطلاعات داخل پرانتز را با مشخصات واقعی خود جایگزین کنید.

عنوان دادخواست: دادخواست ملاقات فرزند مشترک

خواهان:
نام: (نام شما)
نام خانوادگی: (نام خانوادگی شما)
نام پدر: (نام پدر شما)
کد ملی: (کد ملی شما)
اقامتگاه: (آدرس کامل پستی شما)
شماره تماس: (شماره تلفن همراه شما)

خوانده:
نام: (نام والد دیگر)
نام خانوادگی: (نام خانوادگی والد دیگر)
نام پدر: (نام پدر والد دیگر)
کد ملی: (کد ملی والد دیگر، در صورت اطلاع)
اقامتگاه: (آدرس کامل پستی والد دیگر)

وکیل: (در صورت داشتن وکیل، مشخصات وکیل درج شود)

خواسته:
۱- تعیین و برقراری حق ملاقات اینجانب با فرزند/فرزندان مشترک (نام فرزند ۱، نام فرزند ۲، ...)
۲- تعیین زمان و مکان مناسب جهت ملاقات (با پیشنهاد اینجانب: هر هفته یک روز کامل از ساعت ۹ صبح تا ۵ بعدازظهر در محل امن و مورد توافق طرفین یا در منزل خواهان/خوانده)
۳- مطالبه کلیه خسارات دادرسی اعم از هزینه های دادرسی، حق الوکاله وکیل (در صورت وجود)

دلایل و منضمات:
۱- کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خواهان
۲- کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خوانده (در صورت امکان)
۳- کپی برابر اصل شناسنامه فرزند/فرزندان مشترک (نام فرزند ۱، نام فرزند ۲، ...)
۴- کپی برابر اصل عقدنامه شماره (شماره عقدنامه) مورخ (تاریخ عقد)
۵- کپی برابر اصل طلاق نامه شماره (شماره طلاق نامه) مورخ (تاریخ طلاق) / گواهی عدم امکان سازش (شماره گواهی) مورخ (تاریخ گواهی)
۶- دلایل اثبات ممانعت از ملاقات (در صورت وجود، مانند پیامک، شهادت شهود و...)

شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه خانواده شهرستان (نام شهرستان)،

با سلام و احترام،

احتراماً به استحضار عالی می رساند:
اینجانب (نام و نام خانوادگی خواهان) با خوانده محترم آقای/خانم (نام و نام خانوادگی خوانده) به موجب عقدنامه شماره (شماره عقدنامه) مورخ (تاریخ عقد) که در دفترخانه ازدواج شماره (شماره دفترخانه) شهرستان (نام شهرستان) منعقد گردید، به عقد دائم یکدیگر درآمدیم. حاصل این ازدواج تعداد (تعداد) فرزند مشترک به نام های (نام و نام خانوادگی فرزند ۱) متولد (تاریخ تولد فرزند ۱) و (نام و نام خانوادگی فرزند ۲) متولد (تاریخ تولد فرزند ۲) می باشند.

متأسفانه به دلایل (اختلافات و مشکلات) زندگی مشترک ما به جدایی منجر شد و به موجب طلاق نامه شماره (شماره طلاق نامه) مورخ (تاریخ طلاق) صادره از دفترخانه طلاق (شماره دفترخانه طلاق) از یکدیگر جدا شدیم. بر اساس (حکم دادگاه/توافق طرفین)، حضانت فرزند/فرزندان مشترک در حال حاضر با خوانده محترم می باشد.

متأسفانه با وجود حق قانونی اینجانب برای ملاقات با فرزند/فرزندانم، خوانده محترم به بهانه های (ذکر بهانه ها یا نوع ممانعت، مثلاً: مختلف و واهی یا عدم حضور در زمان های مقرر) از ملاقات اینجانب با فرزند/فرزندانم ممانعت به عمل می آورند. این عمل نه تنها باعث محرومیت اینجانب از حق طبیعی و قانونی خود شده، بلکه فرزندانمان نیز از داشتن ارتباط مستمر با بنده محروم شده و این وضعیت، موجبات آسیب های روحی و عاطفی را برای آن ها فراهم آورده است.

لذا، با استناد به ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی و مواد مرتبط از قانون حمایت خانواده، از آن مقام محترم قضایی استدعاء دارم با عنایت به مصلحت عالیه فرزند/فرزندان و حقوق قانونی اینجانب، حکم مقتضی مبنی بر تعیین حق ملاقات اینجانب با فرزند/فرزندانم، همچنین تعیین زمان و مکان مشخص و مناسب برای این ملاقات ها، و نیز محکومیت خوانده به پرداخت کلیه خسارات دادرسی را صادر فرمایید.

با تجدید احترام،
(امضا و تاریخ)

۶. راهنمای گام به گام تنظیم نمونه دادخواست دستور موقت ملاقات فرزند

گاهی اوقات شرایط به گونه ای پیش می رود که انتظار برای فرآیند معمول دادرسی ملاقات فرزند، قابل تحمل نیست. در این موقعیت ها، دادخواست دستور موقت ملاقات فرزند راهکاری است که می تواند به سرعت، گره از مشکلات باز کند و فوریت وضعیت را مدنظر قرار دهد. این بخش، به شما کمک می کند تا با ویژگی های این نوع دادخواست آشنا شده و آن را به درستی تنظیم کنید.

۶.۱. اهمیت و تفاوت های کلیدی با دادخواست عادی

تفاوت اصلی دادخواست دستور موقت ملاقات فرزند با دادخواست عادی، در عنصر فوریت است. در دستور موقت، هدف این است که دادگاه به دلیل وجود شرایط اضطراری و نیاز مبرم طفل یا والد محروم، بدون طی کردن تشریفات کامل دادرسی، فوراً حکمی موقت صادر کند. این دستور به طور معمول بدون اخذ تأمین از خواهان صادر می شود (ماده ۷ قانون حمایت خانواده) و این امکان را فراهم می آورد تا ارتباط کودک با والدش دچار وقفه طولانی نشود. اما به خاطر داشته باشید که دستور موقت، حکمی قطعی نیست و باید با اصل دعوای ملاقات فرزند همراه باشد؛ یعنی باید همزمان یا بلافاصله پس از درخواست دستور موقت، دادخواست اصلی ملاقات نیز ارائه شود.

۶.۲. بخش های اصلی دادخواست دستور موقت و نحوه تکمیل آنها

بخش های اصلی این دادخواست شبیه به دادخواست عادی است، اما در برخی قسمت ها، به خصوص در خواسته و شرح دادخواست، باید بر عنصر فوریت تأکید ویژه داشت:

1. عنوان دادخواست: دادخواست دستور موقت ملاقات فرزند مشترک و اصل دعوای ملاقات فرزند
2. خواهان، خوانده، وکیل: مشابه دادخواست عادی، مشخصات کامل درج می شود.
3. خواسته: در این قسمت، باید به صراحت درخواست دستور موقت را قبل از رسیدگی به اصل دعوا، مطرح کنید:
   • تقاضای صدور دستور موقت بر ملاقات فرزند/فرزندان مشترک (با ذکر اسامی) قبل از رسیدگی به اصل دعوا و بدون اخذ تأمین.
   • تعیین زمان و مکان ملاقات در دستور موقت و در حکم نهایی (پیشنهاد خود را ارائه دهید).
   • رسیدگی به اصل دعوای ملاقات فرزند مشترک و صدور حکم مقتضی.
   • مطالبه کلیه خسارات دادرسی.
4. دلایل و منضمات: تمامی مدارک هویتی و مربوط به ازدواج و طلاق (همانند دادخواست عادی) به همراه هرگونه مدرک دال بر فوریت (مانند گزارش مددکاری، پیامک های تهدیدآمیز یا هر چیزی که نشان دهنده آسیب احتمالی به فرزند باشد) باید لیست شود.
5. شرح دادخواست: این بخش حیاتی ترین قسمت است که باید با دقت بر فوریت و دلایل آن تأکید شود:
   • شرح کامل وقایع، به خصوص تمرکز بر اینکه چرا ملاقات فوری ضروری است. باید به طور واضح توضیح داده شود که عدم ملاقات فوری چه آسیب های روحی به طفل وارد می کند یا چرا والدین از ملاقات محروم شده اند.
   • استناد به ماده ۷ قانون حمایت خانواده (مبنی بر صدور دستور موقت بدون اخذ تأمین) و ماده ۳۱۰ قانون آیین دادرسی مدنی.
   • توضیح چرایی نیاز به دستور موقت و تأثیرات منفی و جبران ناپذیر تأخیر در رسیدگی به اصل دعوا بر وضعیت روحی و عاطفی فرزند.

۶.۳. نمونه کامل دادخواست دستور موقت ملاقات فرزند

این نمونه به شما کمک می کند تا با ساختار و محتوای یک دادخواست دستور موقت آشنا شوید. بخش های داخل پرانتز را با اطلاعات خود جایگزین کنید.

عنوان دادخواست: دادخواست صدور دستور موقت ملاقات فرزند مشترک و اصل دعوای ملاقات فرزند

خواهان:
نام: (نام شما)
نام خانوادگی: (نام خانوادگی شما)
نام پدر: (نام پدر شما)
کد ملی: (کد ملی شما)
اقامتگاه: (آدرس کامل پستی شما)
شماره تماس: (شماره تلفن همراه شما)

خوانده:
نام: (نام والد دیگر)
نام خانوادگی: (نام خانوادگی والد دیگر)
نام پدر: (نام پدر والد دیگر)
کد ملی: (کد ملی والد دیگر، در صورت اطلاع)
اقامتگاه: (آدرس کامل پستی والد دیگر)

وکیل: (در صورت داشتن وکیل، مشخصات وکیل درج شود)

خواسته:
۱- تقاضای صدور دستور موقت مبنی بر ملاقات فوری اینجانب با فرزند/فرزندان مشترک (نام فرزند ۱، نام فرزند ۲، ...) قبل از رسیدگی به اصل دعوا و بدون اخذ تأمین، با تعیین زمان و مکان موقت (با پیشنهاد اینجانب: هر (تعداد) روز یکبار، برای (تعداد) ساعت در محل کارگاه ملاقات یا تحت نظارت مددکار).
۲- تعیین و برقراری حق ملاقات اینجانب با فرزند/فرزندان مشترک (نام فرزند ۱، نام فرزند ۲، ...) در حکم نهایی با تعیین زمان و مکان مناسب.
۳- مطالبه کلیه خسارات دادرسی اعم از هزینه های دادرسی، حق الوکاله وکیل (در صورت وجود).

دلایل و منضمات:
۱- کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خواهان
۲- کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خوانده (در صورت امکان)
۳- کپی برابر اصل شناسنامه فرزند/فرزندان مشترک (نام فرزند ۱، نام فرزند ۲، ...)
۴- کپی برابر اصل عقدنامه شماره (شماره عقدنامه) مورخ (تاریخ عقد)
۵- کپی برابر اصل طلاق نامه شماره (شماره طلاق نامه) مورخ (تاریخ طلاق) / گواهی عدم امکان سازش (شماره گواهی) مورخ (تاریخ گواهی)
۶- دلایل اثبات فوریت امر و ممانعت از ملاقات (مانند پیامک ها، گزارش پزشکی/روانشناسی مبنی بر آسیب روحی فرزند، شهادت شهود، ...)

شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه خانواده شهرستان (نام شهرستان)،

با سلام و احترام،

احتراماً به استحضار عالی می رساند:
اینجانب (نام و نام خانوادگی خواهان) با خوانده محترم آقای/خانم (نام و نام خانوادگی خوانده) به موجب عقدنامه شماره (شماره عقدنامه) مورخ (تاریخ عقد)، به عقد دائم یکدیگر درآمدیم و حاصل این ازدواج تعداد (تعداد) فرزند مشترک به نام های (نام و نام خانوادگی فرزند ۱) متولد (تاریخ تولد فرزند ۱) و (نام و نام خانوادگی فرزند ۲) متولد (تاریخ تولد فرزند ۲) می باشند.

پس از جدایی ما به موجب طلاق نامه فوق الذکر، حضانت فرزند/فرزندان با خوانده محترم تعیین گردید. متأسفانه از تاریخ (تاریخ شروع ممانعت یا شدت یافتن آن)، خوانده محترم به طور مکرر و بی دلیل از ملاقات اینجانب با فرزند/فرزندانم ممانعت به عمل آورده است. این ممانعت موجب شده است که (نام فرزند ۱) و (نام فرزند ۲) از داشتن ارتباط با اینجانب محروم بمانند. (در اینجا به طور مشخص، دلایل فوریت را بیان کنید، مثلاً: فرزندانمان دچار اضطراب و افسردگی شده اند و طبق نظر روانشناس، نیاز مبرم به ملاقات با اینجانب دارند. یا خوانده قصد خروج از کشور با فرزندان را دارد و تنها راه جلوگیری از قطع ارتباط، دستور موقت است.)

با توجه به شدت ممانعت و تأثیرات منفی و جبران ناپذیری که عدم ملاقات بر روحیه و سلامت روانی فرزندان وارد می آورد، و از آنجا که رسیدگی به اصل دعوا و صدور حکم قطعی زمان بر خواهد بود، اینجانب چاره ای جز درخواست صدور دستور موقت برای ملاقات فوری فرزند/فرزندانم نمی بینم.

لذا، مستنداً به ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی، ماده ۷ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ و ماده ۳۱۰ قانون آیین دادرسی مدنی، از آن مقام محترم قضایی استدعاء دارم که با عنایت به فوریت امر و مصلحت عالیه فرزند/فرزندان، بدواً و خارج از نوبت، دستور موقت مبنی بر تعیین زمان و مکان ملاقات فوری اینجانب با فرزند/فرزندانم بدون اخذ تأمین صادر فرموده و سپس به اصل دعوای ملاقات فرزند رسیدگی و حکم مقتضی صادر فرمایید و خوانده را به پرداخت خسارات دادرسی محکوم نمایید.

با تجدید احترام،
(امضا و تاریخ)

۷. قوانین و مقررات مرتبط با حق ملاقات فرزند

حق ملاقات فرزند، ریشه در مجموعه ای از قوانین و مقررات دارد که هر یک به نحوی از این حق حمایت می کنند. آشنایی با این مواد قانونی، به ذی نفعان کمک می کند تا از حقوق خود آگاه باشند و در صورت نیاز، به آن ها استناد کنند.

۷.۱. از قانون مدنی

• ماده ۱۱۷۴: حق ملاقات والدین

  این ماده، همانطور که پیش تر ذکر شد، اصلی ترین مبنای قانونی حق ملاقات فرزند است. این ماده به صراحت بیان می کند که هر یک از والدین که حضانت طفل را بر عهده ندارد، حق ملاقات فرزند خود را دارد و در صورت اختلاف، دادگاه زمان و مکان ملاقات را تعیین خواهد کرد.

• ماده ۱۱۷۵: ممنوعیت سلب طفل

  این ماده تأکید می کند که طفل را نمی توان از ابوین و یا از پدر و یا از مادری که حضانت با اوست گرفت مگر در صورت وجود علت قانونی. این ماده به نوعی مکمل ماده ۱۱۷۴ است و تضمین می کند که طفل بدون دلیل موجه قانونی، از نزد والدین (چه حضانت کننده و چه والد ملاقات کننده) سلب نخواهد شد و به نوعی از حق ملاقات حمایت می کند.

۷.۲. از قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱

قانون حمایت خانواده با رویکردی جامع تر و به روزتر، به مسائل مربوط به خانواده و از جمله حق ملاقات پرداخته است:

• ماده ۷: دستور موقت بدون اخذ تأمین

  این ماده یکی از مهمترین ابزارها برای تسریع در روند ملاقات است. بر اساس آن، دادگاه می تواند در امور فوری نظیر ملاقات طفل، بدون اخذ تأمین از خواهان، دستور موقت صادر کند که بدون تأیید رئیس حوزه قضایی قابل اجراست. این ماده به افراد کمک می کند تا در شرایط اضطراری، به سرعت حق ملاقات خود را احیا کنند.

• ماده ۴۰: مجازات ممانعت از اجرای حکم

  این ماده به صراحت مجازاتی را برای کسانی که از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل استنکاف کنند یا مانع اجرای آن شوند، در نظر گرفته است. بر اساس آن، فرد ممانعت کننده می تواند تا زمان اجرای حکم بازداشت شود. این ماده یک ضمانت اجرایی قوی برای احکام ملاقات است.

• ماده ۴۱: اختیارات دادگاه در تغییر توافقات و تعیین ناظر

  این ماده به دادگاه اجازه می دهد در صورتی که توافقات والدین در مورد ملاقات، حضانت و نگهداری طفل، خلاف مصلحت او باشد یا والد مسئول حضانت از تکالیف خود شانه خالی کند یا مانع ملاقات شود، تصمیمات مقتضی مانند واگذاری حضانت به دیگری یا تعیین ناظر را اتخاذ کند. این ماده نشان دهنده اولویت مصلحت طفل است.

• ماده ۴۲: ممنوعیت خروج طفل از کشور

  بر اساس این ماده، صغیر و مجنون را نمی توان بدون رضایت اشخاص ذی حق (ولی، قیم، مادر یا شخص حضانت کننده) از کشور خارج کرد، مگر با اجازه دادگاه و با رعایت مصلحت طفل و تضمین حق ملاقات اشخاص ذی حق. این ماده نیز به نوعی از حق ملاقات حمایت می کند تا والد دیگر از این طریق نتواند مانع ارتباط شود.

• ماده ۴۳: حضانت فرزندان متوفی

  این ماده به موضوع حضانت فرزندانی که پدرشان فوت شده است می پردازد و بیان می کند که حضانت با مادر آنهاست، مگر اینکه دادگاه به تقاضای ولی قهری یا دادستان، اعطای حضانت به مادر را خلاف مصلحت فرزند تشخیص دهد. این ماده اگرچه مستقیماً به ملاقات نمی پردازد، اما در تعیین تکلیف حضانت که پیش نیاز حق ملاقات است، نقش دارد.

۷.۳. از قانون آیین دادرسی مدنی

• ماده ۳۱۰: صدور دستور موقت

  این ماده از قانون آیین دادرسی مدنی، قواعد کلی مربوط به صدور دستور موقت در امور مدنی را بیان می کند. بر اساس این ماده، در اموری که تعیین تکلیف آن فوریت دارد، دادگاه می تواند به درخواست ذی نفع دستور موقت صادر نماید. این ماده در کنار ماده ۷ قانون حمایت خانواده، مبنای قانونی صدور دستور موقت ملاقات فرزند را تشکیل می دهد.

۸. نکات حقوقی و عملی پس از ارائه دادخواست

ارائه دادخواست ملاقات فرزند پایان ماجرا نیست؛ بلکه آغاز مسیری است که نیازمند پیگیری، صبر و آگاهی از مراحل بعدی است. کسانی که این راه را آغاز می کنند، باید آماده مواجهه با مراحل مختلف دادرسی و چالش های احتمالی باشند.

۸.۱. پیگیری و مراحل دادرسی در دادگاه

پس از ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، پرونده به شعبه مربوطه در دادگاه خانواده ارجاع می شود. مراحل عمومی شامل موارد زیر است:

• ابلاغ: دادخواست از طریق سامانه ثنا به خوانده ابلاغ می شود. پیگیری ابلاغ ها از طریق حساب کاربری شخصی در سامانه ثنا ضروری است.
• تعیین جلسه دادرسی: پس از ابلاغ، دادگاه زمانی را برای رسیدگی تعیین و به طرفین ابلاغ می کند. حضور در این جلسات بسیار مهم است.
• نقش مددکار اجتماعی: در بسیاری از پرونده های خانوادگی، به خصوص آنهایی که مربوط به فرزند است، دادگاه پرونده را به واحد مددکاری اجتماعی ارجاع می دهد. مددکاران با بررسی شرایط روحی و خانوادگی طرفین و فرزند، گزارشی تهیه می کنند که می تواند در تصمیم گیری قاضی مؤثر باشد. توصیه می شود با مددکاران همکاری کامل داشته باشید.
• ارجاع به کارشناسی: در برخی موارد پیچیده تر، دادگاه ممکن است پرونده را برای بررسی های تخصصی تر به کارشناس (مانند روانشناس کودک) ارجاع دهد.
• صدور رأی: پس از بررسی های لازم، قاضی با در نظر گرفتن تمامی شواهد، مستندات و گزارش ها (و البته مصلحت عالیه طفل)، رأی مقتضی را صادر می کند. در این رأی، زمان، مکان و نحوه ملاقات به طور دقیق تعیین می شود.

۸.۲. اجرای حکم و چالش های احتمالی

پس از صدور رأی و قطعیت آن، نوبت به اجرای حکم می رسد. این مرحله نیز می تواند چالش های خاص خود را داشته باشد:

• نحوه ابلاغ و اجرای حکم: حکم قطعی ملاقات به طرفین ابلاغ می شود. در صورت عدم تمکین والد دارای حضانت، می توان از طریق واحد اجرای احکام دادگستری، برای اجرای حکم اقدام کرد. گاهی اوقات اجرای حکم با حضور ضابطین قضایی و در محل کلانتری یا کارگاه ملاقات انجام می شود.
• ممانعت مجدد از ملاقات: متأسفانه، یکی از چالش های رایج پس از صدور حکم ملاقات، ممانعت مجدد والد حضانت کننده است. در چنین مواردی، می توان با استناد به ماده ۴۰ قانون حمایت خانواده، درخواست مجازات والد ممانعت کننده را از دادگاه صادرکننده رأی نخستین داشت. این مجازات می تواند شامل بازداشت تا زمان اجرای حکم باشد.
• درخواست تغییر زمان و مکان ملاقات: گاهی اوقات به دلیل تغییر شرایط زندگی والدین یا فرزند، زمان و مکان ملاقات تعیین شده توسط دادگاه، نیاز به تغییر پیدا می کند. در این صورت، هر یک از والدین می توانند با ارائه دادخواست به دادگاه خانواده، درخواست تغییر رأی را مطرح کنند. دادگاه با در نظر گرفتن شرایط جدید و مصلحت طفل، تصمیم مقتضی را خواهد گرفت.

۹. سوالات متداول (FAQ)

آیا ملاقات فرزند فقط حق پدر و مادر است؟

خیر، اگرچه ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی به حق ملاقات والدین اشاره دارد، اما دادگاه می تواند در راستای مصلحت عالیه طفل، حق ملاقات را برای سایر خویشاوندان مانند پدربزرگ و مادربزرگ نیز قائل شود. در موارد خاص حتی برادر و خواهر نیز می توانند از این حق بهره مند شوند.

اگر والدی که حضانت دارد، از ملاقات ممانعت کند، چه باید کرد؟

در این صورت، والدی که از ملاقات محروم شده است، می تواند با ارائه دادخواست ملاقات فرزند به دادگاه خانواده، خواهان تعیین زمان و مکان ملاقات شود. در صورت فوریت، امکان درخواست دستور موقت ملاقات فرزند نیز وجود دارد. در صورت صدور حکم و ممانعت مجدد، می توان با استناد به ماده ۴۰ قانون حمایت خانواده، مجازات والد ممانعت کننده را درخواست کرد.

دستور موقت ملاقات فرزند چقدر طول می کشد تا صادر و اجرا شود؟

صدور دستور موقت ملاقات فرزند، به دلیل فوریت امر، بسیار سریع تر از حکم عادی است. دادگاه می تواند ظرف چند روز یا حتی در همان روز درخواست، دستور را صادر کند. اجرای آن نیز بلافاصله و بدون نیاز به تأیید رئیس حوزه قضایی ممکن است صورت گیرد. البته، سرعت نهایی به میزان شلوغی دادگاه و همکاری طرفین بستگی دارد.

آیا برای تنظیم دادخواست ملاقات فرزند حتماً باید وکیل گرفت؟

خیر، اجباری برای اخذ وکیل وجود ندارد و افراد می توانند شخصاً دادخواست خود را تنظیم و پیگیری کنند. اما با توجه به پیچیدگی های حقوقی و اداری، کمک گرفتن از وکیل متخصص در امور خانواده می تواند فرآیند را تسهیل کرده و شانس موفقیت را افزایش دهد.

ملاقات فرزندان در ایام خاص (مانند تعطیلات نوروز یا تابستان) چگونه تعیین می شود؟

دادگاه در حکم ملاقات، معمولاً به تعیین تکلیف ملاقات در ایام خاص و تعطیلات نیز می پردازد. این موارد می تواند شامل تقسیم عادلانه تعطیلات نوروز، تابستان، اعیاد یا مناسبت های خاص بین والدین باشد. در صورت عدم پیش بینی در حکم اولیه، می توان با ارائه دادخواست تغییر رأی ملاقات، از دادگاه درخواست تعیین تکلیف برای این ایام را داشت.

آیا می توان زمان و مکان ملاقات تعیین شده توسط دادگاه را تغییر داد؟

بله، در صورت تغییر شرایط زندگی والدین یا فرزند که منجر به دشواری در اجرای رأی ملاقات شود، هر یک از والدین می توانند با ارائه دادخواست به دادگاه خانواده، درخواست تغییر زمان و مکان ملاقات را مطرح کنند. دادگاه با بررسی شرایط جدید و با اولویت دادن به مصلحت طفل، تصمیم مقتضی را اتخاذ خواهد کرد.

اگر فرزند از ملاقات با یکی از والدین خودداری کند، تکلیف چیست؟

این موضوع از چالش های پیچیده است. دادگاه معمولاً سعی می کند با کمک مددکاران اجتماعی و روانشناسان، ریشه این عدم تمایل را شناسایی کند. گاهی اوقات این امر ناشی از تلقینات والد حضانت کننده است که در این صورت دادگاه می تواند اقداماتی برای مقابله با آن انجام دهد. در مواردی که عدم تمایل واقعی و به دلیل مشکلات جدی رفتاری یا روحی والد ملاقات کننده باشد، دادگاه ممکن است تغییراتی در نحوه یا حتی زمان ملاقات اعمال کند، اما معمولاً حق ملاقات را به طور کامل سلب نمی کند مگر در موارد بسیار حاد و به تشخیص کارشناسان.

نتیجه گیری

حق ملاقات فرزند، پیوندی ناگسستنی است که نه تنها برای والدین، بلکه برای سلامت روان و بالندگی کودک نیز حیاتی محسوب می شود. زمانی که این حق با موانعی روبرو می شود، قانون راهکار نمونه دادخواست ملاقات فرزند را پیش روی ذی نفعان قرار می دهد تا از این پیوند عاطفی و قانونی حمایت کند. چه از طریق دادخواست عادی و چه با بهره گیری از سرعت عمل دستور موقت ملاقات فرزند، اقدام به موقع و آگاهانه در این مسیر، می تواند از آسیب های روحی و عاطفی بلندمدت جلوگیری نماید.

آنهایی که این مسیر را طی می کنند، می دانند که در تمام مراحل این فرآیند حقوقی، مصلحت عالیه طفل، همواره در اولویت قرار دارد. آگاهی از قوانین، تهیه مدارک لازم، و پیگیری مستمر، کلید موفقیت در احقاق این حق ارزشمند است. اگر در این مسیر با ابهامات یا چالش هایی روبرو شدید، تردید نکنید که مشاوره با متخصصان حقوقی و وکلای با تجربه، می تواند راهگشا باشد و شما را در رسیدن به نتیجه مطلوب یاری رساند. این راهنما تلاش کرد تا اطلاعات لازم را در اختیار شما قرار دهد، اما هیچ گاه جایگزین مشاوره حقوقی تخصصی نخواهد بود. برای دریافت نمونه های کامل دادخواست یا راهنمایی بیشتر، می توانید با متخصصان حقوقی مشورت نمایید.