نوشتن سفته بابت ضمانت

سفته بابت ضمانت، سندی حقوقی و معتبر است که افراد و شرکت ها برای تضمین تعهدات مختلف از آن بهره می برند. تکمیل دقیق این سند، نقشی حیاتی در حفظ حقوق طرفین ایفا می کند و از بروز مشکلات حقوقی و مالی آتی جلوگیری می نماید. عدم آگاهی از جزئیات نگارش می تواند به سوءاستفاده های ناخواسته منجر شود.

در زندگی روزمره و به خصوص در دنیای کسب وکار، با اسناد و تعهدات مالی گوناگونی سروکار داریم. گاهی برای شروع یک همکاری جدید، دریافت تسهیلات بانکی یا حتی انجام یک معامله ساده، نیاز به ارائه نوعی ضمانت داریم. در میان ابزارهای موجود برای تضمین تعهدات، سفته جایگاه ویژه ای دارد و به عنوان یک سند تجاری رایج و کاربردی شناخته می شود. بسیاری از افراد ممکن است سفته را تنها به عنوان ابزاری برای پرداخت دین بشناسند، اما در عمل، یکی از مهم ترین کاربردهای آن در حوزه ضمانت است؛ ضمانت هایی نظیر حسن انجام کار، بازپرداخت وام یا اجرای مفاد یک قرارداد. اما داستان سفته ضمانت کمی متفاوت تر از یک سفته عادی است و ظرافت های خاص خود را می طلبد.

تصور کنید برای شغلی جدید استخدام شده اید و کارفرما از شما سفته ای به عنوان ضمانت حسن انجام کار می خواهد، یا برای دریافت وامی از بانک، نیاز به ارائه سفته ضمانت دارید. در چنین شرایطی، آگاهی از نحوه صحیح تکمیل سفته نه تنها یک مزیت، بلکه یک ضرورت حیاتی است. این سند کاغذی که در نگاه اول شاید ساده به نظر برسد، پتانسیل ایجاد چالش های حقوقی جدی را دارد، اگر با دقت و آگاهی کامل پر نشود. هدف از این راهنمای جامع، روشن ساختن تمامی ابهامات پیرامون <نوشتن سفته بابت ضمانت> است تا شما بتوانید با اطمینان خاطر، این سند را تنظیم کرده و حقوق خود را به بهترین شکل ممکن حفظ کنید. ما در این مسیر گام به گام با شما همراه می شویم تا از هرگونه سوءاستفاده احتمالی جلوگیری کرده و به دغدغه اصلی بسیاری از افراد که چطور سفته ضمانت بدهیم که مشکلی پیش نیاید؟ پاسخ دهیم.

سفته ضمانت چیست و چه تفاوتی با سفته عادی دارد؟

سفته، که در قانون تجارت ایران با عنوان فته طلب شناخته می شود، سندی است که صادرکننده آن تعهد می کند مبلغ مشخصی را در موعد معین یا عندالمطالبه، در وجه شخص معین، حامل یا به حواله کرد او پرداخت کند. این تعریف قانونی، پایه و اساس هر سفته ای را تشکیل می دهد، اما زمانی که سفته با هدف ضمانت صادر می شود، ابعاد متفاوتی به خود می گیرد که باید به دقت به آن ها پرداخت.

در کاربرد روزمره، سفته را اغلب برای پرداخت یک دین یا تعهد مالی در آینده می بینیم. یعنی صادرکننده متعهد می شود در تاریخ مشخصی، مبلغی را به گیرنده بپردازد. اما <نوشتن سفته بابت ضمانت>، هدف متفاوتی را دنبال می کند. در اینجا، سفته به عنوان تضمینی برای انجام یک تعهد غیرمالی یا بازپرداخت یک وام در صورت عدم انجام تعهد اصلی صادر می شود. به بیان دیگر، این سفته تا زمانی که تعهد اصلی به درستی انجام شود، نباید مطالبه گردد.

تفاوت اساسی بین سفته عادی و سفته ضمانت، در قصد و نیت پشت صدور آن و به خصوص، در بخش «تاریخ پرداخت» یا «سررسید» است. در سفته عادی، تاریخ سررسید یک جزء حیاتی است که زمان مطالبه وجه را مشخص می کند. اما در سفته ضمانت، درج تاریخ سررسید می تواند خطرات جبران ناپذیری برای صادرکننده داشته باشد. هدف اصلی از سفته ضمانت این نیست که در تاریخ معینی وجه آن پرداخت شود، بلکه این است که در صورت تخلف از تعهد اصلی، گیرنده بتواند از آن به عنوان ابزاری برای جبران خسارت استفاده کند. از این رو، نحوه تکمیل این بخش در سفته ضمانت، نقطه عطفی است که آن را از سفته عادی متمایز می سازد و نیازمند توجه ویژه ای است.

اجزای ضروری سفته و نحوه پر کردن هر بخش برای ضمانت

تکمیل صحیح هر بخش از سفته، مانند پازلی است که هر قطعه آن برای اعتبار و کارایی کل پازل ضروری است. در اینجا، به تفکیک هر جزء سفته و نحوه پر کردن آن برای ضمانت می پردازیم:

مبلغ سفته (هم به عدد و هم به حروف)

یکی از مهم ترین بخش های سفته، مبلغ آن است که باید هم به عدد و هم به حروف، با دقت و وضوح کامل نوشته شود. این بخش تعیین کننده سقف تعهد مالی صادرکننده است.

• اهمیت قید دقیق: کوچکترین ناخوانایی یا اشتباه در نگارش مبلغ، می تواند به ابهامات حقوقی منجر شود. اطمینان حاصل کنید که مبلغ عددی و حروفی کاملاً با هم مطابقت دارند.
• رابطه با مبلغ اسمی: هر برگ سفته یک مبلغ اسمی دارد که در بالای آن چاپ شده است (مثلاً: سفته تا مبلغ ده میلیون ریال). مبلغی که شما روی سفته می نویسید، نباید از این مبلغ اسمی بیشتر باشد. اگر بیشتر بنویسید، ممکن است همچنان تا سقف مبلغ اسمی معتبر تلقی شود، اما بهتر است از ابتدا سفته ای با مبلغ اسمی متناسب با تعهد انتخاب کنید.
• تناسب مبلغ در سفته ضمانت: برای <نوشتن سفته بابت ضمانت>، مبلغ سفته باید متناسب و منطقی با میزان تعهد یا خسارت احتمالی باشد. انتخاب مبلغی بسیار بیشتر از ارزش واقعی تعهد، می تواند زمینه ساز سوءاستفاده های بعدی شود و بار روانی و حقوقی زیادی بر صادرکننده تحمیل کند.

تاریخ صدور سفته

تاریخ صدور، یعنی روز، ماه و سالی که سفته صادر می شود، از ارکان اساسی اعتبار سفته است. عدم درج این تاریخ، سفته را از شأن یک سند تجاری خارج کرده و آن را به یک سند عادی تبدیل می کند که مزایای قانونی کمتری دارد.

• اهمیت درج دقیق: حتماً تاریخ دقیق صدور سفته را به صورت کامل (روز، ماه، سال) درج کنید. این تاریخ مبدأ محاسبه بسیاری از مهلت های قانونی مربوط به سفته است.
• پیامدهای عدم درج: اگر تاریخ صدور درج نشود، سفته دیگر از حمایت های قانونی ویژه اسناد تجاری مانند واخواست (اعتراض عدم تأدیه) و امکان توقیف اموال بدون تشریفات طولانی، بهره مند نخواهد شد و مطالبه آن دشوارتر می شود.

تاریخ پرداخت (سررسید): نکته کلیدی در سفته ضمانت

این بخش، یکی از مهم ترین و حیاتی ترین تفاوت های سفته عادی و سفته ضمانت است و عدم توجه به آن می تواند خطرات بزرگی را برای صادرکننده به همراه داشته باشد.

• چرا نباید تاریخ سررسید قید شود؟ در سفته های ضمانت، هدف پرداخت وجه در تاریخ معین نیست، بلکه هدف تضمین انجام یک تعهد است. اگر تاریخ سررسید مشخص شود، گیرنده سفته می تواند به محض رسیدن آن تاریخ، بدون اثبات عدم انجام تعهد، برای مطالبه وجه اقدام کند. این یعنی سفته شما عملاً به یک سفته عادی تبدیل شده و ابزار ضمانت به ابزار پرداخت دین بدون هیچ قید و شرطی مبدل می گردد.
• چه عبارتی باید نوشته شود؟ به جای درج تاریخ سررسید، لازم است هدف ضمانت به صورت صریح در این قسمت قید شود. عباراتی مانند:
  • بابت ضمانت حسن انجام کار در شرکت [نام شرکت] طبق قرارداد شماره [شماره قرارداد]
  • بابت ضمانت بازپرداخت وام شماره [شماره وام] از [نام بانک/مؤسسه]
  • بابت تضمین تعهدات قرارداد شماره [شماره قرارداد] مورخ [تاریخ قرارداد]

  با <نوشتن سفته بابت ضمانت> و قید چنین عباراتی، گیرنده تنها در صورت عدم انجام تعهد اصلی و اثبات آن، حق مطالبه وجه سفته را خواهد داشت. این کار مانند سپری محکم، از حقوق صادرکننده دفاع می کند.

• عواقب حقوقی درج تاریخ سررسید: درج تاریخ سررسید در سفته ضمانت، آن را به یک سفته عندالمطالبه تبدیل نمی کند، بلکه آن را به یک سفته با تاریخ پرداخت مشخص تبدیل می کند که پس از فرا رسیدن تاریخ، گیرنده می تواند بدون اثبات تخلف، وجه آن را مطالبه کند. این یکی از بزرگترین ریسک ها برای صادرکننده است.

نام و نام خانوادگی/نام شرکت گیرنده وجه

بخش در وجه یا گیرنده وجه باید با نام کامل و دقیق شخص حقیقی یا حقوقی که سفته را دریافت می کند، پر شود.

• اهمیت قید نام مشخص: حتماً نام کامل کارفرما، بانک، موسسه یا فرد گیرنده را درج کنید.
• عواقب عدم درج نام: اگر نام گیرنده ذکر نشود، سفته در وجه حامل محسوب می شود. این به معنای آن است که هر شخصی که سفته را در دست داشته باشد، می تواند وجه آن را مطالبه کند، بدون اینکه نیازی به اثبات رابطه حقوقی با شما داشته باشد. این وضعیت، ریسک سوءاستفاده را به شدت افزایش می دهد و کنترل شما بر سفته را از بین می برد.
• توصیه برای سفته ضمانت: برای افزایش امنیت، همیشه نام گیرنده سفته ضمانت را به صورت کامل و دقیق قید کنید تا سفته به دست افراد نامربوط نیفتد.

محل پرداخت (اختیاری)

این بخش برای مشخص کردن محلی است که قرار است وجه سفته در آنجا پرداخت شود. درج این بخش از نظر قانونی الزامی نیست.

• معمولاً این قسمت خالی گذاشته می شود و در صورت لزوم، پرداخت در محل اقامت صادرکننده یا محل تعیین شده در قرارداد اصلی انجام می گیرد.

امضا یا مهر صادرکننده

مهم ترین جزء برای اعتبار هر سندی، از جمله سفته، امضا یا مهر صادرکننده است. بدون امضا، سفته فاقد هرگونه ارزش حقوقی است.

• اعتبار سفته: سفته بدون امضا، حتی به عنوان یک سند عادی نیز اعتبار ندارد. حتماً سفته را در محل مشخص شده امضا یا مهر کنید.
• تفاوت امضا، مهر و اثر انگشت: در قانون، امضا، مهر و حتی اثر انگشت (در شرایط خاص و با تأیید) می توانند اعتبار لازم را به سفته ببخشند. با این حال، امضای شخصی رایج ترین و معتبرترین روش است.

درک این اجزا و نحوه صحیح پر کردن آن ها، به خصوص با هدف ضمانت، اولین و مهم ترین گام برای <نوشتن سفته بابت ضمانت> به شیوه ای امن و مطمئن است.

نکات طلایی و حقوقی برای صادرکننده سفته ضمانت (چگونه خود را محافظت کنید؟)

پس از آشنایی با اجزای سفته و نحوه تکمیل آن ها، نوبت به نکات کلیدی و طلایی می رسد که به عنوان صادرکننده سفته ضمانت، باید آن ها را رعایت کنید تا از حقوق خود به بهترین شکل ممکن محافظت کرده و از مشکلات احتمالی آینده جلوگیری کنید. این نکات، عصاره تجربه و دانش حقوقی است که به شما کمک می کند با آگاهی کامل گام بردارید.

قید صریح و شفاف هدف ضمانت بر روی سفته

برای تبدیل یک سفته عادی به سفته ضمانت، صرفاً خالی گذاشتن تاریخ سررسید کافی نیست. باید هدف ضمانت را به وضوح و صراحت بر روی خود سفته قید کنید. این کار به سفته شما «ماهیت ضمانتی» می دهد.

«این سفته بابت ضمانت حسن انجام کار در [نام شرکت/سازمان] طبق قرارداد شماره [شماره قرارداد] مورخ [تاریخ قرارداد] صادر گردیده است و صرفاً در صورت نقض تعهدات قراردادی قابل مطالبه است.» یا «این سفته بابت ضمانت بازپرداخت وام شماره [شماره وام] در [نام بانک/موسسه] می باشد.»

این عبارت را نه تنها در بخش مربوط به تاریخ سررسید، بلکه در قسمت های خالی دیگر سفته، یا حتی در پشت سفته (با ذکر بابت و امضای شما) درج کنید. این اقدام، سفته را از یک سند پرداخت دین مطلق خارج کرده و آن را مشروط به انجام یا عدم انجام تعهد اصلی می سازد. به این ترتیب، گیرنده تنها با اثبات نقض تعهد می تواند سفته را به اجرا بگذارد.

عدم درج تاریخ سررسید: تاکید مجدد

همانطور که قبلاً اشاره شد، این مهم ترین نکته برای <نوشتن سفته بابت ضمانت> است. هرگز در سفته ضمانت، تاریخ سررسید مشخصی را درج نکنید. اگر این تاریخ درج شود، عملاً سفته از حالت ضمانت خارج شده و به یک سفته عادی تبدیل می گردد که دارنده آن می تواند در تاریخ مقرر، وجه آن را مطالبه کند، بدون اینکه نیازی به اثبات نقض تعهد از جانب شما داشته باشد. این اشتباه می تواند عواقب حقوقی و مالی سنگینی را برای شما در پی داشته باشد.

تنظیم قرارداد یا توافقنامه کتبی مجزا

سفته ضمانت به تنهایی کافی نیست. همواره یک قرارداد یا توافقنامه کتبی مجزا (غیر از سفته) بین صادرکننده و گیرنده تنظیم کنید که در آن، تمامی جزئیات مربوط به سفته ضمانت به وضوح قید شود. این قرارداد، پشتوانه حقوقی محکمی برای سفته ضمانت شما خواهد بود.

• ذکر جزئیات سفته: در قرارداد، شماره سفته، مبلغ آن و علت دقیق صدور (مثلاً ضمانت حسن انجام کار) را به روشنی ذکر کنید.
• شرایط مطالبه و بازگرداندن: به وضوح شرایطی را که در آن گیرنده حق مطالبه سفته را دارد (مثلاً در صورت اثبات نقض تعهد خاص) و همچنین شرایطی را که در آن سفته باید به شما بازگردانده شود (مثلاً پس از اتمام موفقیت آمیز قرارداد یا بازپرداخت کامل وام)، مشخص نمایید.
• امضا و مهر هر دو طرف: اطمینان حاصل کنید که این قرارداد توسط هر دو طرف امضا شده و در صورت لزوم، مهر شرکت نیز روی آن باشد. یک نسخه از این قرارداد را نزد خود نگه دارید.

کامل کردن تمامی فیلدهای خالی سفته

به جز تاریخ پرداخت که باید هدف ضمانت در آن درج شود و محل پرداخت که اختیاری است، تمامی فیلدهای خالی سفته را با خط تیره یا هر علامت دیگری که نشان دهد این بخش ها عمدی خالی گذاشته شده اند، پر کنید. این کار از هرگونه دستکاری احتمالی و سوءاستفاده از بخش های خالی جلوگیری می کند. حتی می توانید با نوشتن غیرقابل انتقال در پشت سفته، جلوی ظهرنویسی آن را بگیرید.

کپی گرفتن از سفته تکمیل شده

قبل از اینکه سفته را به گیرنده تحویل دهید، حتماً یک یا چند کپی واضح و خوانا از سفته تکمیل شده (هم روی سفته و هم پشت آن، در صورت درج توضیحات) تهیه کنید و نزد خود نگه دارید. این کپی، در صورت بروز هرگونه اختلاف، به عنوان مدرک مهمی از مفاد توافق شما قابل ارائه خواهد بود.

پرهیز از پشت نویسی سفته ضمانت

به طور کلی، از پشت نویسی (ظهرنویسی) سفته ضمانت خودداری کنید، مگر اینکه هدف از آن نیز ضمانت شخص دیگری باشد. در این صورت، حتماً باید عبارت فقط جهت ضمانت [نام شخص/شرکت] در پشت سفته قید شود و توسط ضامن امضا گردد. در غیر این صورت، پشت نویسی می تواند به معنای انتقال سفته به شخص ثالث تلقی شود و شما را در برابر فردی که از ماهیت ضمانتی سفته شما بی خبر است، مسئول سازد.

مطالبه رسید تحویل سفته

پس از تحویل سفته به گیرنده، حتماً از او یک رسید کتبی و امضا شده مبنی بر دریافت سفته، با ذکر تمامی جزئیات سفته (شماره، مبلغ، تاریخ صدور، و به خصوص اینکه سفته بابت ضمانت است) دریافت کنید. این رسید، مدرکی محکم برای اثبات تحویل سفته و هدف آن است و در صورت عدم بازگرداندن سفته پس از اتمام تعهد، می تواند به شما کمک کند.

رعایت این نکات، به شما این قدرت را می دهد که با اطمینان خاطر بیشتری <نوشتن سفته بابت ضمانت> را انجام دهید و از حقوق خود در مقابل هرگونه ابهام یا سوءاستفاده احتمالی محافظت کنید. این ها صرفاً توصیه هایی نیستند، بلکه ستون های اصلی یک ضمانت نامه امن و بدون دغدغه هستند.

نکات مهم برای دریافت کننده سفته ضمانت

طرف دیگر ماجرا، دریافت کننده سفته ضمانت است. برای کارفرمایان، بانک ها یا هر شخصی که سفته ضمانت را دریافت می کند، آگاهی از نکات مهم برای حفظ اعتبار سفته و اطمینان از قابلیت مطالبه آن در صورت لزوم، از اهمیت بالایی برخوردار است. همانقدر که صادرکننده باید مراقب باشد، دریافت کننده نیز باید دقت لازم را داشته باشد.

اطمینان از تکمیل صحیح تمامی اطلاعات سفته

یک سفته ناقص یا اشتباه پر شده، حتی اگر برای ضمانت باشد، می تواند بخش قابل توجهی از اعتبار خود را از دست بدهد. دریافت کننده باید اطمینان حاصل کند که تمامی اطلاعات ضروری سفته (مبلغ به عدد و حروف، تاریخ صدور، نام صادرکننده، امضا و به خصوص قید صریح هدف ضمانت) به درستی و بدون ابهام پر شده باشد. در صورت نقص هر یک از این موارد، ممکن است سفته به یک سند عادی تنزل یافته یا حتی بی اعتبار شود.

اهمیت نگهداری قرارداد یا توافقنامه کتبی همراه با سفته

سفته ضمانت بدون یک قرارداد یا توافقنامه کتبی که هدف دقیق و شرایط مطالبه سفته را مشخص کند، مانند ماشینی بدون سوخت است. دریافت کننده باید حتماً قرارداد اصلی (مانند قرارداد کار، وام، یا تعهدات دیگر) که به موجب آن سفته به عنوان ضمانت دریافت شده است را به همراه سفته نگهداری کند. این قرارداد، دلیل و مبنای حقوقی مطالبه سفته را تشکیل می دهد و بدون آن، اثبات تخلف و حق مطالبه وجه سفته بسیار دشوار خواهد بود.

شرایط حقوقی مطالبه سفته ضمانت

برخلاف سفته عادی که به محض رسیدن تاریخ سررسید قابل مطالبه است، مطالبه سفته ضمانت شرایط خاصی دارد. دریافت کننده سفته ضمانت، تنها در صورتی می تواند برای مطالبه وجه آن اقدام کند که صادرکننده سفته، به تعهد اصلی خود که سفته برای تضمین آن صادر شده بود، عمل نکرده باشد. این عدم انجام تعهد باید توسط دریافت کننده <سفته بابت ضمانت> اثبات شود.

• اثبات عدم انجام تعهد: این اثبات ممکن است از طریق ارائه مدارک، شهادت شهود، گزارش بازرسی یا هر مدرک دیگری باشد که نشان دهد تعهد اصلی نقض شده است. به عنوان مثال، در سفته ضمانت حسن انجام کار، باید اثبات شود که کارمند به وظایف خود عمل نکرده و خسارتی به شرکت وارد کرده است.
• رعایت تشریفات قانونی: پس از اثبات عدم انجام تعهد، دریافت کننده می تواند طبق قوانین مربوط به اسناد تجاری، برای مطالبه وجه سفته اقدام کند که شامل واخواست (اعتراض عدم تأدیه) و سپس طرح دعوی در مراجع قضایی است.

دریافت کنندگان سفته ضمانت باید آگاه باشند که استفاده نابجا از این سفته ها (مثلاً مطالبه آن بدون اثبات نقض تعهد)، می تواند خودشان را در معرض مسئولیت حقوقی قرار دهد. بنابراین، دقت در <نوشتن سفته بابت ضمانت> و نگهداری اسناد مرتبط، هم برای صادرکننده و هم برای دریافت کننده، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

آموزش تصویری: نمونه های پر شده سفته ضمانت

تصور یک سفته ضمانت تکمیل شده، به درک بهتر تمامی نکاتی که تا کنون به آن ها اشاره شد، کمک شایانی می کند. اگرچه در این مقاله امکان ارائه تصاویر واقعی سفته وجود ندارد، اما می توانیم با جزئیات کامل، دو نمونه فرضی از سفته های پر شده برای اهداف ضمانت را شرح دهیم تا شما تصویری واضح از نحوه صحیح <نوشتن سفته بابت ضمانت> در ذهن داشته باشید.

نمونه ۱: سفته پر شده برای ضمانت حسن انجام کار

فرض کنید سفته ای با مبلغ اسمی ۱۰۰ میلیون ریال در اختیار دارید و قصد دارید آن را بابت ضمانت حسن انجام کار در یک شرکت تکمیل کنید:

1. بخش مبلغ:
   • در کادر مربوط به مبلغ به عدد، عدد 100,000,000 را با دقت می نویسیم.
   • در بخش مبلغ به حروف، عبارت یکصد میلیون ریال را به وضوح قید می کنیم.
2. بخش تاریخ صدور:
   • تاریخ دقیق روزی که سفته را صادر می کنید، مثلاً ۱۴۰۲/۱۰/۲۵، در این قسمت درج می شود.
3. بخش در وجه:
   • نام کامل شرکت کارفرما، مثلاً شرکت نوآوران فردا (سهامی خاص) به همراه شماره ثبت آن در صورت نیاز، در این قسمت نوشته می شود.
4. بخش تاریخ پرداخت (سررسید):
   • این بخش حیاتی ترین قسمت است. به جای درج تاریخ، عبارت بابت ضمانت حسن انجام کار در شرکت نوآوران فردا طبق قرارداد استخدام شماره 1234 مورخ ۱۴۰۲/۱۰/۲۵ را به وضوح و با خط خوانا می نویسیم.
5. بخش محل پرداخت:
   • این بخش را خالی می گذاریم یا با خط تیره پر می کنیم (اختیاری).
6. بخش امضا/مهر صادرکننده:
   • در پایین و سمت چپ سفته، امضای کامل و مشخص صادرکننده (یعنی شما) درج می شود.
7. پشت سفته (جهت اطمینان بیشتر):
   

   می توانید در پشت سفته نیز مجدداً عبارت این سفته بابت ضمانت حسن انجام کار در شرکت نوآوران فردا طبق قرارداد استخدام شماره 1234 مورخ ۱۴۰۲/۱۰/۲۵ می باشد و غیرقابل انتقال است. را با امضای خود قید کنید.

نمونه ۲: سفته پر شده برای ضمانت بازپرداخت وام

فرض کنید سفته ای با مبلغ اسمی ۲۰۰ میلیون ریال را برای ضمانت بازپرداخت وامی از بانک ملی تکمیل می کنید:

1. بخش مبلغ:
   • در کادر مربوط به مبلغ به عدد، عدد 200,000,000 را می نویسیم.
   • در بخش مبلغ به حروف، عبارت دویست میلیون ریال را قید می کنیم.
2. بخش تاریخ صدور:
   • تاریخ دقیق صدور، مثلاً ۱۴۰۳/۰۳/۱۵، در این قسمت درج می شود.
3. بخش در وجه:
   • بانک ملی ایران شعبه [نام شعبه] کد [کد شعبه] یا مدیریت امور شعب بانک ملی استان [نام استان] در این بخش نوشته می شود.
4. بخش تاریخ پرداخت (سررسید):
   • اینجا نیز به جای تاریخ، عبارت بابت ضمانت بازپرداخت وام شماره [شماره وام] از بانک ملی ایران طبق قرارداد وام مورخ ۱۴۰۳/۰۳/۱۵ را به روشنی درج می کنیم.
5. بخش محل پرداخت:
   • می توان این بخش را خالی گذاشت یا با خط تیره پر کرد.
6. بخش امضا/مهر صادرکننده:
   • امضای کامل صادرکننده (وام گیرنده یا ضامن) درج می شود.
7. پشت سفته (جهت اطمینان بیشتر):
   • عبارت این سفته بابت ضمانت بازپرداخت وام شماره [شماره وام] از بانک ملی ایران می باشد و غیرقابل ظهرنویسی است. را با امضای خود قید می کنیم.

با مشاهده این نمونه های فرضی، می توان درک بهتری از نحوه صحیح <نوشتن سفته بابت ضمانت> و جلوگیری از ابهامات و سوءاستفاده های احتمالی به دست آورد. هر جزئیات کوچکی در پر کردن سفته می تواند تفاوت بزرگی در آینده ایجاد کند.

ریسک های سفته ضمانت برای صادرکننده: آنچه باید بدانید

اگرچه سفته ضمانت ابزاری کارآمد برای تضمین تعهدات است، اما همچون شمشیری دولبه عمل می کند. عدم آگاهی و سهل انگاری در <نوشتن سفته بابت ضمانت> می تواند صادرکننده را با ریسک ها و چالش های حقوقی جدی مواجه سازد. شناخت این خطرات، اولین گام برای محافظت از خود است.

۱. مطالبه زودهنگام سفته بدون اثبات نقض تعهد

یکی از بزرگترین ریسک ها، سوءاستفاده گیرنده از سفته و مطالبه آن پیش از موعد مقرر یا بدون اثبات نقض تعهد است. اگر در سفته ضمانت، به جای قید صریح هدف ضمانت، تاریخ سررسید درج شده باشد، گیرنده می تواند به محض فرا رسیدن آن تاریخ، بدون هیچگونه قید و شرطی و بدون نیاز به اثبات نقض تعهد اصلی، برای وصول وجه سفته اقدام کند. این امر صادرکننده را در موقعیت بسیار آسیب پذیری قرار می دهد و او مجبور است برای اثبات ماهیت ضمانتی سفته و عدم نقض تعهد، به دادگاه مراجعه کرده و بار اثبات را بر عهده بگیرد که فرآیندی زمان بر و هزینه بر است.

۲. گم شدن یا سرقت سفته

سفته، یک سند فیزیکی است و مانند هر سند دیگری، ممکن است گم شود یا به سرقت برود. اگر سفته ضمانت شما به صورت در وجه حامل صادر شده باشد (یعنی نام گیرنده مشخص نشده باشد)، هر کسی که آن را پیدا کند یا به سرقت ببرد، می تواند مدعی مالکیت آن شده و برای مطالبه وجه آن اقدام کند. در چنین شرایطی، اثبات اینکه سفته در وجه حامل، ماهیت ضمانتی داشته و گم شده یا سرقت رفته است، بسیار دشوار خواهد بود.

۳. عدم بازگرداندن سفته پس از اتمام تعهد

متأسفانه، گاهی اوقات پس از اینکه صادرکننده به تمامی تعهدات خود عمل می کند و دلیلی برای باقی ماندن سفته ضمانت نزد گیرنده وجود ندارد، گیرنده از بازگرداندن آن سر باز می زند. در این حالت، صادرکننده باید از طریق مراجع قضایی برای ابطال سفته یا الزام گیرنده به استرداد آن اقدام کند. این فرآیند نیز مستلزم صرف وقت و هزینه است و بار حقوقی بر دوش صادرکننده می گذارد. به همین دلیل، تأکید بر اخذ رسید تحویل سفته و ذکر صریح شرایط بازگرداندن آن در قرارداد مجزا، از اهمیت حیاتی برخوردار است.

۴. دستکاری در مفاد سفته

اگر تمامی فیلدهای خالی سفته (به جز موارد مشخص شده) پر نشوند، امکان دستکاری در مبلغ، نام گیرنده یا حتی تاریخ صدور توسط افراد سودجو وجود دارد. این دستکاری ها می تواند به صورت غیرقانونی مبلغ تعهد شما را افزایش داده یا ماهیت سفته را تغییر دهد. همیشه باید تمامی فیلدهای خالی را با خط تیره پر کنید تا جایی برای تغییر باقی نماند.

۵. ظهرنویسی (پشت نویسی) سفته به اشخاص ثالث

سفته، ماهیت قابل انتقال دارد و می تواند از طریق ظهرنویسی به اشخاص ثالث منتقل شود. اگر سفته ضمانت شما بدون قید غیرقابل ظهرنویسی یا فقط جهت ضمانت باشد، گیرنده می تواند آن را به شخص دیگری انتقال دهد. در این صورت، شخص ثالث (ظهرنویس) که از ماهیت ضمانتی سفته شما بی خبر است، می تواند آن را مطالبه کند و شما در برابر او مسئول خواهید بود، حتی اگر به تعهد اصلی خود عمل کرده باشید. اثبات اینکه سفته ماهیت ضمانتی داشته و نباید به شخص ثالث منتقل می شده، در این شرایط بسیار پیچیده و دشوار است.

برای محافظت از خود در برابر این ریسک ها، دقت و آگاهی در تمام مراحل <نوشتن سفته بابت ضمانت> و همچنین پس از آن (نگهداری از قرارداد و کپی سفته)، حیاتی است. این هوشیاری، تنها راه شما برای حفظ آرامش خاطر و جلوگیری از درگیر شدن در مشکلات حقوقی ناخواسته است.

چگونه سفته ضمانت را باطل کنیم و پس بگیریم؟

یکی از دغدغه های اصلی صادرکنندگان سفته ضمانت، چگونگی پس گرفتن یا ابطال آن پس از اتمام تعهدات است. این فرآیند، به اندازه نحوه <نوشتن سفته بابت ضمانت> اهمیت دارد و نیاز به آگاهی از مراحل قانونی دارد تا از هرگونه سوءاستفاده آتی جلوگیری شود.

۱. بازگرداندن سفته با توافق طرفین

بهترین و ساده ترین راه حل، زمانی است که پس از انجام کامل تعهدات، گیرنده سفته با شما همکاری کرده و سفته را به صورت داوطلبانه بازگرداند. در این حالت، حتماً از گیرنده بخواهید که:

• سفته را به شما تحویل دهد: سفته را فیزیکی از او پس بگیرید.
• پشت سفته را امضا و باطل کند: از او بخواهید پشت سفته را امضا کرده و بنویسد باطل شد یا تسویه شد. این کار برای جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده احتمالی از سفته در آینده بسیار مهم است.
• رسید کتبی دریافت کنید: یک رسید کتبی با امضا و مهر گیرنده (در صورت حقوقی بودن) مبنی بر اینکه سفته شماره [شماره سفته] به مبلغ [مبلغ سفته] که بابت ضمانت [نوع ضمانت] صادر شده بود، تسویه و به شما بازگردانده شد، دریافت کنید.

۲. عدم همکاری گیرنده و اقدامات حقوقی

در صورتی که گیرنده سفته پس از اتمام تعهدات، از بازگرداندن سفته خودداری کند، صادرکننده چاره ای جز پیگیری حقوقی نخواهد داشت. در این وضعیت، چندین گام می تواند برداشته شود:

ارسال اظهارنامه قضایی

اولین گام، ارسال یک اظهارنامه رسمی از طریق دفاتر خدمات قضایی به گیرنده سفته است. در این اظهارنامه، به وضوح قید می شود که تعهدات شما به طور کامل انجام شده و سفته ضمانت باید به شما بازگردانده شود. ارسال اظهارنامه، جنبه رسمی به مطالبه شما می دهد و می تواند گیرنده را به بازگرداندن سفته ترغیب کند. این کار همچنین به عنوان مدرکی دال بر درخواست شما برای استرداد سفته، در مراحل بعدی حقوقی قابل استناد است.

طرح دعوی استرداد سفته یا ابطال آن

اگر اظهارنامه نیز کارساز نبود، باید دعوی حقوقی در دادگاه مطرح کنید. نوع دعوی بستگی به شرایط دارد:

• دعوی استرداد سفته: در این دعوی، از دادگاه درخواست می کنید که گیرنده را ملزم به بازگرداندن سفته کند. در این دعوی، شما باید اثبات کنید که تعهد اصلی به طور کامل انجام شده و سفته باید به شما بازگردانده شود. قراردادهای کتبی، رسیدها و شواهد انجام تعهد، در این مرحله بسیار حیاتی هستند.
• دعوی ابطال سفته: اگر به هر دلیلی، امکان استرداد سفته وجود نداشته باشد (مثلاً گیرنده ادعا کند سفته گم شده است یا سفته به شخص ثالث منتقل شده باشد)، می توانید دعوی ابطال سفته را مطرح کنید. در این حالت، دادگاه پس از بررسی مدارک و اثبات اتمام تعهد، حکم به ابطال سفته صادر می کند. این حکم باعث می شود که سفته دیگر هیچگونه اعتبار حقوقی نداشته باشد و در صورت مطالبه احتمالی توسط هر شخصی، بی ارزش تلقی شود.

اقدامات احتیاطی در صورت گم شدن سفته

اگر سفته ضمانت شما در اختیار گیرنده گم شود یا به سرقت برود، باید سریعاً اقدام کنید:

• اعلام مفقودی/سرقت به گیرنده: این موضوع را به صورت کتبی و ترجیحاً از طریق اظهارنامه به گیرنده اطلاع دهید و از او بخواهید تأیید کند که سفته در اختیار او نیست.
• اعلام مفقودی/سرقت به مراجع قضایی: با طرح دعوی ابطال سند مفقودی/سرقتی، از مراجع قضایی بخواهید که سفته را باطل اعلام کنند تا از هرگونه سوءاستفاده احتمالی جلوگیری شود. در این مورد، اطلاع رسانی عمومی در روزنامه های کثیرالانتشار نیز می تواند مفید باشد.

در تمامی این مراحل، مشاوره با یک وکیل متخصص در امور اسناد تجاری و تعهدات، می تواند راهنمایی های ارزشمندی ارائه دهد و شما را در مسیر صحیح قانونی یاری کند. هرگونه تعلل یا اشتباه در این فرآیند، ممکن است به ضرر شما تمام شود و تبعات ناخواسته ای را به دنبال داشته باشد. بنابراین، برای <نوشتن سفته بابت ضمانت> و همچنین ابطال و پس گرفتن آن، همیشه با دقت و آگاهی کامل عمل کنید.

نتیجه گیری

همانطور که دیدیم، <نوشتن سفته بابت ضمانت> فراتر از پر کردن چند کادر ساده روی یک برگه کاغذ است. این فرآیند، نیازمند آگاهی دقیق از ظرایف حقوقی و رعایت نکات کلیدی است که می تواند آینده مالی و حقوقی شما را تحت تأثیر قرار دهد. از اهمیت قید صریح هدف ضمانت و به خصوص، عدم درج تاریخ سررسید در سفته ضمانت نباید غافل شد، چرا که این دو مورد، ستون های اصلی تمایز سفته ضمانت از سفته عادی هستند.

مسئولیت حفظ حقوق و منافع شما در هنگام صدور سفته ضمانت، بیش از هر چیز بر عهده خودتان است. با دقت در تکمیل تمامی بخش ها، تهیه کپی از سفته، تنظیم قرارداد کتبی مجزا و مطالبه رسید، می توانید گام های محکمی برای محافظت از خود بردارید. به یاد داشته باشید که هر خط، هر کلمه و هر امضا بر روی این سند، بار حقوقی خاص خود را دارد.

در نهایت، در مواجهه با موارد خاص و پیچیده، یا هر گونه ابهام و پرسش حقوقی، توصیه می شود همواره با کارشناسان و مشاوران حقوقی مجرب مشورت کنید. آن ها می توانند با ارائه راهنمایی های تخصصی و متناسب با شرایط شما، اطمینان خاطر لازم را فراهم آورده و از بروز مشکلات آتی جلوگیری کنند. آگاهی، بهترین سپر دفاعی شما در دنیای پیچیده اسناد حقوقی است.