همه چیز درباره عوارض فیزیوتراپی گردن و روش های پیشگیری

درد گردن یکی از مشکلات شایع اسکلتی-عضلانی است که افراد زیادی در طول زندگی خود آن را تجربه می کنند. فیزیوتراپی گردن به عنوان یک روش درمانی موثر برای کاهش درد بهبود عملکرد و افزایش کیفیت زندگی در افراد مبتلا به مشکلات گردنی شناخته می شود. با این حال مانند هر روش درمانی دیگری فیزیوتراپی گردن نیز می تواند با عوارضی همراه باشد. اگرچه این عوارض معمولاً خفیف و گذرا هستند آگاهی از آن ها و نحوه مدیریتشان برای بیماران و متخصصان فیزیوتراپی اهمیت بسزایی دارد. این مقاله به بررسی جامع عوارض فیزیوتراپی گردن می پردازد و اطلاعات لازم در خصوص علائم تشخیص درمان و پیشگیری از این عوارض را ارائه می دهد.

چرا فیزیوتراپی گردن تجویز می شود؟

فیزیوتراپی گردن برای درمان طیف وسیعی از مشکلات گردنی تجویز می شود که می توانند ناشی از عوامل مختلفی باشند. از جمله شایع ترین دلایل تجویز فیزیوتراپی گردن می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• درد گردن مزمن : دردی که بیش از سه ماه طول بکشد و می تواند ناشی از آرتروز گردن دیسک گردن تنگی کانال نخاعی گردن یا مشکلات عضلانی-اسکلتی باشد.
• گردن درد حاد : دردی که به طور ناگهانی شروع شده و معمولاً ناشی از آسیب های ناگهانی مانند کشیدگی عضلات گردن ضربه شلاقی یا آسیب های ورزشی است.
• سردردهای تنشی : سردردهایی که از ناحیه گردن منشاء می گیرند و به صورت فشارنده یا تنگ کننده در سر احساس می شوند.
• محدودیت حرکتی گردن : کاهش دامنه حرکتی گردن به دلیل درد سفتی عضلات یا مشکلات مفصلی.
• بی حسی و گزگز در دست ها : درد و علائم عصبی که به دست ها انتشار می یابد و می تواند ناشی از فشار بر روی اعصاب گردنی باشد.
• بازتوانی بعد از جراحی گردن : فیزیوتراپی برای کمک به بهبودی و بازگشت عملکرد طبیعی گردن پس از جراحی های مختلف گردنی.
• ناهنجاری های وضعیتی : اصلاح وضعیت نامناسب گردن و بدن که می تواند منجر به درد و مشکلات گردنی شود.

فیزیوتراپیست با ارزیابی دقیق وضعیت بیمار و علت مشکل گردنی برنامه درمانی مناسبی را طراحی می کند که ممکن است شامل ترکیبی از تکنیک های دستی تمرینات درمانی گرما و سرما درمانی و سایر روش های فیزیوتراپی باشد.

عوارض احتمالی فیزیوتراپی گردن چیست؟

در حالی که فیزیوتراپی گردن عموماً روشی ایمن و موثر است برخی از بیماران ممکن است عوارض جانبی را تجربه کنند. این عوارض معمولاً خفیف و گذرا هستند و به ندرت جدی می باشند. آگاهی از این عوارض احتمالی به شما کمک می کند تا آمادگی بیشتری داشته باشید و در صورت بروز هرگونه مشکل به موقع به فیزیوتراپیست خود اطلاع دهید. مهم ترین عوارض فیزیوتراپی گردن عبارتند از :

• افزایش درد : یکی از شایع ترین عوارض فیزیوتراپی گردن افزایش موقت درد است. این افزایش درد معمولاً پس از جلسات اولیه درمان و به خصوص پس از انجام تمرینات درمانی رخ می دهد. این درد ناشی از واکنش عضلات و بافت های نرم به درمان است و معمولاً ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت بهبود می یابد.
• سفتی و گرفتگی عضلات : پس از فیزیوتراپی ممکن است عضلات گردن دچار سفتی و گرفتگی شوند. این حالت نیز مانند افزایش درد معمولاً موقتی است و به مرور زمان و با ادامه درمان بهبود می یابد. استفاده از کمپرس گرم و انجام حرکات کششی ملایم می تواند به کاهش سفتی عضلات کمک کند.
• سردرد : برخی از افراد ممکن است پس از فیزیوتراپی گردن دچار سردرد شوند. این سردردها معمولاً تنشی بوده و ناشی از دستکاری عضلات گردن و ناحیه بالای کمر هستند. استراحت نوشیدن آب کافی و استفاده از مسکن های بدون نسخه می تواند به تسکین سردرد کمک کند.
• خستگی : انجام تمرینات فیزیوتراپی گردن ممکن است باعث خستگی شود به خصوص در جلسات اولیه درمان. این خستگی طبیعی است و نشان می دهد که عضلات شما در حال کار کردن هستند. استراحت کافی بین جلسات و انجام تمرینات به تدریج و با شدت مناسب می تواند به کاهش خستگی کمک کند.
• سرگیجه و سبکی سر : در موارد نادر برخی از افراد ممکن است پس از فیزیوتراپی گردن به خصوص تکنیک های دستی که بر روی مفاصل گردن اعمال می شوند دچار سرگیجه و سبکی سر شوند. این علائم معمولاً موقتی بوده و ظرف چند دقیقه تا چند ساعت برطرف می شوند. در صورت تجربه سرگیجه مهم است که به فیزیوتراپیست خود اطلاع دهید تا در جلسات بعدی درمان احتیاط بیشتری اعمال شود.
• تهوع : به ندرت برخی از افراد ممکن است پس از فیزیوتراپی گردن دچار تهوع شوند. این حالت معمولاً به دلیل تحریک سیستم عصبی وستیبولار (مرکز تعادل در گوش داخلی) رخ می دهد. تهوع معمولاً خفیف و گذرا است و با استراحت و تنفس عمیق بهبود می یابد.
• آسیب عصبی : آسیب عصبی جدی ترین عارضه احتمالی فیزیوتراپی گردن است اما بسیار نادر رخ می دهد. آسیب عصبی می تواند ناشی از تکنیک های دستی تهاجمی یا اعمال فشار بیش از حد بر روی اعصاب گردنی باشد. علائم آسیب عصبی شامل درد شدید ضعف عضلانی بی حسی و گزگز مداوم در دست ها و بازوها است. در صورت بروز هر یک از این علائم لازم است فوراً به پزشک مراجعه شود.
• آسیب به عروق خونی : در موارد بسیار نادر تکنیک های دستی قوی و غیر اصولی بر روی گردن می تواند منجر به آسیب به عروق خونی گردن به ویژه شریان های مهره ای شود. این عارضه بسیار جدی و نادر است و می تواند منجر به سکته مغزی شود. علائم آسیب به عروق خونی شامل سردرد شدید ناگهانی سرگیجه شدید دوبینی اختلال در تکلم و ضعف یک طرفه بدن است. در صورت بروز هر یک از این علائم لازم است فوراً به اورژانس مراجعه شود.

عوارض شایع و نادر فیزیوتراپی گردن

عوارض شایع (معمولاً خفیف و گذرا)	عوارض نادر (احتمال وقوع بسیار کم)
افزایش درد	آسیب عصبی
سفتی و گرفتگی عضلات	آسیب به عروق خونی
سردرد	سکته مغزی (بسیار نادر)
خستگی
سرگیجه و سبکی سر
تهوع

عوامل افزایش دهنده خطر عوارض فیزیوتراپی گردن

اگرچه عوارض جدی فیزیوتراپی گردن نادر هستند برخی از عوامل می توانند خطر بروز این عوارض را افزایش دهند. مهم ترین عوامل خطر عبارتند از :

• سابقه مشکلات عروقی : افرادی که سابقه مشکلات عروقی مانند تصلب شرایین آنوریسم یا بیماری های عروق خونی دارند بیشتر در معرض خطر آسیب به عروق خونی گردن در طی فیزیوتراپی هستند.
• بیماری های التهابی : افراد مبتلا به بیماری های التهابی مانند آرتریت روماتوئید یا اسپوندیلیت آنکیلوزان ممکن است به دلیل حساسیت بیشتر بافت ها بیشتر مستعد عوارض فیزیوتراپی باشند.
• پوکی استخوان : افراد مبتلا به پوکی استخوان ممکن است به دلیل ضعف استخوان ها بیشتر در معرض خطر شکستگی یا آسیب های استخوانی در طی فیزیوتراپی باشند.
• سن بالا : افراد مسن به دلیل تغییرات طبیعی در بافت ها و عروق خونی ممکن است بیشتر مستعد عوارض فیزیوتراپی باشند.
• تکنیک های دستی تهاجمی : استفاده از تکنیک های دستی قوی و تهاجمی به ویژه در ناحیه گردن می تواند خطر عوارض را افزایش دهد.
• فیزیوتراپیست غیر متخصص : انجام فیزیوتراپی توسط افراد غیر متخصص یا فیزیوتراپیست هایی که تجربه کافی در درمان مشکلات گردنی ندارند می تواند خطر عوارض را افزایش دهد.

تشخیص عوارض فیزیوتراپی گردن

تشخیص عوارض فیزیوتراپی گردن معمولاً بر اساس علائم بیمار و معاینه فیزیکی توسط پزشک یا فیزیوتراپیست صورت می گیرد. در صورتی که بیمار پس از فیزیوتراپی دچار علائم غیر طبیعی یا شدید شود لازم است به پزشک مراجعه کند. پزشک با بررسی علائم سابقه پزشکی بیمار و انجام معاینات لازم می تواند تشخیص دقیقی از عارضه احتمالی ارائه دهد. در برخی موارد ممکن است نیاز به انجام آزمایش های تصویربرداری مانند رادیوگرافی MRI یا CT اسکن برای بررسی دقیق تر وضعیت بافت ها و عروق خونی باشد.

درمان عوارض فیزیوتراپی گردن

درمان عوارض فیزیوتراپی گردن بستگی به نوع و شدت عارضه دارد. عوارض خفیف مانند افزایش درد سفتی عضلات و سردرد معمولاً نیاز به درمان خاصی ندارند و با استراحت استفاده از کمپرس گرم یا سرد و مسکن های بدون نسخه بهبود می یابند. در صورتی که عوارض شدیدتر باشند یا به مرور زمان بهبود نیابند ممکن است نیاز به اقدامات درمانی بیشتری باشد.

• درمان افزایش درد و سفتی عضلات : برای کاهش درد و سفتی عضلات ناشی از فیزیوتراپی می توان از کمپرس گرم یا سرد ماساژ ملایم و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن استفاده کرد. همچنین انجام حرکات کششی ملایم و تمرینات تنفسی می تواند به بهبود علائم کمک کند.
• درمان سردرد : سردردهای ناشی از فیزیوتراپی گردن معمولاً با استراحت نوشیدن آب کافی و مسکن های بدون نسخه بهبود می یابند. در صورت سردردهای شدید یا مداوم ممکن است نیاز به مراجعه به پزشک و بررسی های بیشتر باشد.
• درمان سرگیجه و تهوع : سرگیجه و تهوع ناشی از فیزیوتراپی گردن معمولاً موقتی هستند و با استراحت و تنفس عمیق بهبود می یابند. در صورت سرگیجه شدید یا مداوم لازم است به پزشک اطلاع داده شود.
• درمان آسیب عصبی : آسیب عصبی جدی ترین عارضه فیزیوتراپی گردن است و نیاز به درمان تخصصی دارد. درمان آسیب عصبی ممکن است شامل داروهای مسکن قوی داروهای ضد التهاب فیزیوتراپی تخصصی و در موارد نادر جراحی باشد.
• درمان آسیب به عروق خونی : آسیب به عروق خونی گردن یک وضعیت اورژانسی است و نیاز به درمان فوری پزشکی دارد. درمان ممکن است شامل داروهای ضد انعقاد خون جراحی و سایر اقدامات تخصصی باشد.

پیشگیری از عوارض فیزیوتراپی گردن

پیشگیری از عوارض فیزیوتراپی گردن از اهمیت بالایی برخوردار است. با رعایت نکات زیر می توان خطر بروز عوارض را به حداقل رساند :

• انتخاب فیزیوتراپیست متخصص : مهم ترین قدم برای پیشگیری از عوارض فیزیوتراپی گردن انتخاب یک فیزیوتراپیست متخصص و با تجربه است. اطمینان حاصل کنید که فیزیوتراپیست شما دارای مجوز رسمی و تجربه کافی در درمان مشکلات گردنی است.
• ارائه اطلاعات کامل به فیزیوتراپیست : قبل از شروع درمان اطلاعات کاملی در مورد سابقه پزشکی خود از جمله بیماری های زمینه ای داروهای مصرفی و حساسیت های دارویی به فیزیوتراپیست خود ارائه دهید.
• اطلاع رسانی در مورد علائم غیر طبیعی : در طول جلسات فیزیوتراپی و پس از آن در صورت تجربه هرگونه علائم غیر طبیعی یا شدید فوراً به فیزیوتراپیست خود اطلاع دهید.
• رعایت دستورالعمل های فیزیوتراپیست : به دقت دستورالعمل های فیزیوتراپیست خود را در مورد انجام تمرینات در منزل استفاده از گرما و سرما و سایر توصیه ها رعایت کنید.
• شروع تدریجی تمرینات : تمرینات فیزیوتراپی را به تدریج و با شدت کم شروع کنید و به مرور زمان شدت و مدت تمرینات را افزایش دهید. از انجام تمرینات بیش از حد و تحت فشار خودداری کنید.
• اجتناب از تکنیک های دستی تهاجمی : در صورت امکان از انجام تکنیک های دستی قوی و تهاجمی بر روی گردن خودداری کنید به ویژه اگر سابقه مشکلات عروقی یا بیماری های التهابی دارید. با فیزیوتراپیست خود در مورد تکنیک های درمانی مناسب برای شما مشورت کنید.

راهکارهای پیشگیری از عوارض فیزیوتراپی گردن

راهکارهای پیشگیری	توضیحات
انتخاب فیزیوتراپیست متخصص	اطمینان از مجوز و تجربه فیزیوتراپیست
ارائه اطلاعات کامل به فیزیوتراپیست	اطلاع رسانی در مورد سابقه پزشکی و داروهای مصرفی
اطلاع رسانی در مورد علائم غیر طبیعی	گزارش هرگونه علائم جدید یا شدید به فیزیوتراپیست
رعایت دستورالعمل های فیزیوتراپیست	پیروی دقیق از توصیه های درمانی
شروع تدریجی تمرینات	افزایش تدریجی شدت و مدت تمرینات
اجتناب از تکنیک های دستی تهاجمی	مشورت با فیزیوتراپیست در مورد تکنیک های مناسب

راهکارهای خانگی برای مدیریت عوارض خفیف

در صورتی که پس از فیزیوتراپی گردن دچار عوارض خفیف مانند افزایش درد سفتی عضلات یا سردرد شدید می توانید از راهکارهای خانگی زیر برای مدیریت این علائم استفاده کنید :

• استراحت : استراحت کافی به عضلات و بافت های نرم گردن فرصت می دهد تا بهبود یابند. از انجام فعالیت های سنگین و حرکات ناگهانی گردن خودداری کنید.
• کمپرس گرم یا سرد : استفاده از کمپرس گرم یا سرد می تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند. کمپرس گرم برای کاهش سفتی عضلات و کمپرس سرد برای کاهش التهاب و درد حاد مناسب است.
• حرکات کششی ملایم : انجام حرکات کششی ملایم گردن مطابق با دستورالعمل فیزیوتراپیست می تواند به کاهش سفتی عضلات و افزایش دامنه حرکتی گردن کمک کند.
• ماساژ ملایم : ماساژ ملایم عضلات گردن می تواند به بهبود جریان خون و کاهش تنش عضلانی کمک کند. می توانید از یک ماساژور حرفه ای کمک بگیرید یا خودتان به آرامی عضلات گردن را ماساژ دهید.
• مسکن های بدون نسخه : در صورت نیاز می توانید از مسکن های بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن برای تسکین درد استفاده کنید. قبل از مصرف هر دارویی دستورالعمل های مصرف را به دقت مطالعه کنید و در صورت وجود هرگونه بیماری زمینه ای یا مصرف داروهای دیگر با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
• هیدراته ماندن : نوشیدن آب کافی به حفظ رطوبت بافت ها و بهبود عملکرد عضلات کمک می کند.

توجه : راهکارهای خانگی فوق فقط برای مدیریت عوارض خفیف فیزیوتراپی گردن مناسب هستند. در صورت تجربه عوارض شدید یا مداوم لازم است به پزشک یا فیزیوتراپیست خود مراجعه کنید.

نتیجه گیری

فیزیوتراپی گردن یک روش درمانی موثر و ایمن برای مشکلات گردنی است. عوارض فیزیوتراپی گردن معمولاً خفیف و گذرا هستند و به ندرت جدی می‌باشند. آگاهی از عوارض احتمالی عوامل خطر و راهکارهای پیشگیری و مدیریت عوارض به بیماران و متخصصان فیزیوتراپی کمک می‌کند تا درمان ایمن و موثری را تجربه کنند. انتخاب کلینیک فیزیوتراپی دنیز ارائه اطلاعات کامل به فیزیوتراپیست رعایت دستورالعمل‌های درمانی و اطلاع‌رسانی در مورد علائم غیرطبیعی از جمله مهم‌ترین اقدامات برای پیشگیری از عوارض فیزیوتراپی گردن هستند. در صورت بروز هرگونه عارضه لازم است به موقع به پزشک یا فیزیوتراپیست خود اطلاع دهید تا اقدامات درمانی مناسب انجام شود.

پرسش و پاسخ های متداول کاربران

آیا افزایش درد بعد از فیزیوتراپی گردن طبیعی است؟

بله افزایش موقت درد بعد از فیزیوتراپی گردن به خصوص در جلسات اولیه درمان طبیعی است. این درد معمولاً ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت بهبود می یابد. با این حال اگر درد شدید بود یا به مرور زمان بدتر شد لازم است به فیزیوتراپیست خود اطلاع دهید.

 چه زمانی باید بعد از فیزیوتراپی گردن به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت تجربه علائم زیر پس از فیزیوتراپی گردن لازم است به پزشک مراجعه کنید :

• درد شدید و غیر قابل تحمل
• درد مداوم که به مرور زمان بدتر می شود
• ضعف عضلانی در دست ها یا بازوها
• بی حسی و گزگز مداوم در دست ها یا بازوها
• سردرد شدید ناگهانی
• سرگیجه شدید یا مداوم
• دوبینی
• اختلال در تکلم
• ضعف یک طرفه بدن

آیا فیزیوتراپی گردن برای همه افراد مناسب است؟

فیزیوتراپی گردن برای بسیاری از افراد مبتلا به مشکلات گردنی مناسب است. با این حال در برخی موارد خاص فیزیوتراپی گردن ممکن است توصیه نشود یا نیاز به احتیاط بیشتری داشته باشد. این موارد شامل افراد مبتلا به بیماری های عروقی بیماری های التهابی فعال پوکی استخوان شدید و برخی شرایط خاص دیگر است. قبل از شروع فیزیوتراپی گردن حتماً با پزشک خود مشورت کنید تا از ایمن بودن این روش درمانی برای شما اطمینان حاصل کنید.

پیشنهاد مشاوره با پزشک :

در صورت تجربه هرگونه درد یا ناراحتی در ناحیه گردن توصیه می شود قبل از شروع هرگونه درمان خودسرانه با پزشک متخصص مشورت نمایید. پزشک با بررسی دقیق وضعیت شما و تشخیص علت اصلی مشکل بهترین روش درمانی را برای شما تعیین خواهد کرد. همچنین در صورت نیاز به فیزیوتراپی پزشک می تواند شما را به یک فیزیوتراپیست متخصص و مجرب ارجاع دهد تا درمان ایمن و موثری را دریافت نمایید.