معمول ترین روش پرورش نهال هلو در مناطق سردسیر

یکی از انواع درختان میوه که به کاشت آن در بسیاری از مناطق کشور چه گرمسیر و چه سردسیر توجه می شود هلو است، نیاز درختان هلو به لحاظ گستره ی دمایی وسیع بوده و در مناطق گرمسیری تا سردسیری قابلیت کاشت دارند، در این مقاله سعی داریم شما را با اصول پرورش درختان هلو در مناطق سردسیر آشنا کنیم پس با ما همراه باشید تا فوت و فن این کار را به شما بیاموزیم.

در باغداری پیشرفته و نوین برخلاف آنچه باغداران در گذشته انجام می دادند انتخاب رقم مناسب برای کاشت است، چرا که در باغداری نوین شما باید قبل از اقدام به آماده سازی زمین و حفر چاله برای کاشت از نیازهای خاص رقمی که قرار است بکارید آگاهی داشته باشید و آماده سازی زمین را بر مبنای آن نیازها انجام دهید.

در انتخاب رقم مناسب باید یکسری فاکتورها در نظر گرفته شود و مناسب ترین رقم را برای این مناطق انتخاب کرد، در ادامه به بررسی مهمترین فاکتورها در انتخاب رقم مناسب خواهیم پرداخت:

نیاز سرمایی: در انتخاب رقم هلو برای مناطق سردسیر لازم است بدانید نیاز سرمایی ارقام مختلف هلو با یکدیگر متفاوت بوده به طوری که در برخی ارقام نیاز سرمایی کم وجود دارد و می توان این ارقام را در مناطق گرمسیری کاشت و در برخی ارقام بیش از 1000 ساعت نیاز سرمایی وجود دارد و این ارقام برای کاشت در مناطق سردسیر مناسب هستند.

توجه داشته باشید که تامین نیاز سرمایی به درختان کمک می کند تا در برابر سرما و یخبندان سرمای زمستان مقاومت بیشتری داشته باشند، بنابراین درختانی که نیاز سرمایی کمی دارند را نمی توان در مناطق سردسیر کاشت چرا که مقاومت خوبی در برابر سرمای زمستان ندارند.

ارتفاع از سطح دریا: نکته ی دیگری که در انتخاب رقم مناسب برای مناطق سردسیر باید در نظر داشت این است که این مناطق معمولا کوهستانی بوده و ارتفاع بالاتری از سطح دریا دارند، با داشن اطلاعات در رابطه با ارتفاع از سطح دریا در منطقه ی مورد نظر باید رقمی را انتخاب کنید که تناسب بالایی از این نظر با منطقه ی شما داشته باشد، ارقامی که مناسب مناطق گرمسیر هستند معمولا ارتفاع پایین تری از سطح دریا را می پسندند.

سرمای دیر رس بهاره:در زمان انتخاب رقم دقت داشته باشید چنانچه در منطقه ی شما خطر سرما زدگی بهاره وجود دارد باید رقمی را انتخاب کنید که در برابر سرما زدگی بهاره مقاوم باشد، معمولا ارقامی که دیر گل باشند مقاومت خوبی در برابر سرما زدگی بهاره از خود بروز می دهند.

آفات و بیماری‌ ها: یکی از نکات بسیار مهمی که در انتخاب رقم هلو باید در نظر داشت مقاومت در برابر ابتلا به آفات و بیماری‌ها است، در صورت کاشت ارقام حساس باید منتظر اپیدمی ها و طغیان آفات و بیماریهای مختلف در باغ و خسارت دیدن زیاد باشید، در این مورد با تحقیق در رابطه با آفات و بیماریهای بومی منطقه ارقامی را انتخاب کنید که در برابر این آفات و بیماری‌ ها مقاومت داشته باشند.

در مناطق سردسیر به طور معمول کرم سفید ریشه خوار، بیماری لب شتری هلو و سوسک شاخک بلند رزاسه می تواند ایجاد خسارت کند که برای جلوگیری از این آفات و بیماریها کاشت رقم مقاوم بسیار اهمیت دارد.

شروع بازدهی و میزان باردهی: این نکته در مورد باغداری تجاری بسیار اهمیت دارد، برخی را برای کاشت در باغچه منزل انتخاب می کنند و بنابراین تولید اقتصادی مد نظر نیست اما در باغداری تجاری کاشت ارقامی که پر بارده و زود بازده باشند بسیار اهمیت دارد.

زمان رسیدگی میوه: در مورد انتخاب رقم درختان هلو باید زمان مورد نطر برای برداشت میوه را نیز در نظر داشته باشید، در این مورد درختان هلو در سه دسته قرار می گیرند، برخی ارقام هلو زود رس هستند به این معنی که میوه ی این درختان در اواسط تا اواخر خرداد قابل برداشت می باشد، برخی ارقام هلو میان رس هستند به این معنی که میوه ی آنها تا اواخر خرداد ماه قابل برداشت است و برخی دیر رس هستند به این معنی که میوه آنها در تیر ماه برداشت می شود.

در مورد زمان رسیدگی میوه یک نکته بسیار مهم وجود دارد که باید در نظر گرفته شود، ارقام زود رس معمولا هسته چسبیده و ارقام دیر رس هسته جدا هستند، این مورد قدری در بازار پسندی میوه تاثیر دارد و بنابراین باید در نظر گرفته شود.

انتخاب پایه: تکثیر نهال پیوند به صورت بذری و پیوند انجام می شود اما این روزها با توجه به فوایدی که استفاده از روش پیوندی در تکثیر دارد این روش بهترین روش برای تکثیر نهال هلو است، در روش پیوندی می توان ارقام با باردهی اقتصادی را روی پایه های بذری مقاوم به شرایط سخت محیطی و آفات و بیماریها پیوند زد نهالی تولید کرد که علاوه بر مقاومت در برابر شرایط نامساعد پربارده و زود بازده نیز باشد.

در روش بذری شما دقیقا همان رقمی را تولید می کنید که مشاهده می کنید، ممکن است در روش بذری ممکن است شما بذر را از درختی گرفته باشید که یک رقم حساس روی پایه ی مقاوم پیوند خورده باشد و تولید میوه کرده باشد، شما با کاشت بذر قطعا یک نهال بسیار حساس دارید که اصلا برای کاشت مناسب نیست، در مورد قلمه گرفتن هم همین موضوع صدق می کند.

انتخاب گرده افشان:نکته ی مثبت در کاشت درختان هلو این است که این درختان تک پایه و خود بارور بوده و نیازی به کاشت رقم گرد افشان ندارند.

پس از انتخاب رقم مناسب برای کاشت در مناطق سردسیر باید با مراجعه به شناسنامه ی درخت و در نظر داشتن نیازهای آن اقدام به آماده سازی زمین کنید، نیازهای مهمی را که باید در نظر گرفته شود در ادامه مورد بررسی قرار خواهیم داد.

آزمایش خاک: در باغداری تجاری انجام این مرحله از ضروریات است هر چند در مورد کاشت درخت در حیاط منزل اینکار ضرورت زیادی ندارد، آزمایش خاک به شما نشان می دهد که بافت خاک، اسیدیته و شوری خاک و همینطور میزان عناصر موجود در خاک در چه وضعیتی قرار دارد و شما در نهایت می توانید با استناد به این اطلاعات مراحل دیگر آماده سازی خاک را انجام دهید.

بافت خاک: درختان هلو در خاک با بافت لومی بهترین رشد و باردهی را داند و بنابراین با تکیه بر نتیجه ی آزمایش خاک بافت خاک را در هنگام خاکورزی اصلاح کنید.

حاصلخیزی خاک: میزان عناصر موجود در خاک که در نتیجه ی آزمایش آنالیز خاک مشاهده می کنید می تواند نمایانگر میزان حاصلخیزی خاک باشد، در صورت کمبود هر نوع ماده ی غذایی و عناصر غذایی در خاک این کمبود را با کود های مورد نیاز تامین کنید.

به طور معمول با توجه به آنالیز خاککود دامی کاملا پوسیده را همراه با کودهای سریع الاثر شیمیایی در صورت نیاز در حین خاکورزی مخلوط کنید و تا زمان کاشت تقریبا 6 ماه به آن فرصت دهید تا به خوبی در خاک جا بیوفتند.

حفر چاله:قبل از کاشت نهال در زمین باید اقدام به حفر چاله در زمین با فواصل مناسب کنید، این فواصل باید با توجه به شیب زمین و میزان نیاز نوری درختان تعیین شود، میزان نیاز نوری درختان تابعی از حجم تاج پوش آنها در دوره ی بلوغ است، درختانی که حجم تاج پوش و ارتفاع بیشتری پیدا می کنند باید در زمان کاشت برای تامین نیاز نوری آنها فاصله ی بیشتری را برای کاشت آنها در نظر بگیرید، لازم به ذکر است که در زمین های شیبدار می توان فاصله را کمتر در نظر گرفت.

سیستم آبیاری: در مواردی که قصد دارید سیستم آبیاری قطره ای یا بابلر راه اندازی کنید این کار را باید قبل از کاشت نهال انجام داده و فواصل نازلها را نیز متناسب با فواصل درختان از هم تنظیم کنید، لازم به ذکر است که این سیستم آبیاری برای درختان هلو به دلیل دقت بالاتر در تنظیم حجم و دور آبیاری و همینطور صرفه جویی در میزان مصرف آب بسیار مناسب تر است.

نکته ی بسیار مثبتی که در مورد سیستم آبیاری قطره ای وجود دارد این است که امکان انتقال بیماریهای خاکزاد در این روش کاهش می یابد.

در مرحله ی کاشت نهال باید تاریخ مناسبی را برای کاشت انتخاب کنید، در مناطق سردسیر درختان مقاوم به سرما را می توان در فاصله ی پاییز تا زمستان به زمین اصلی منتقل کرد، البته در نظر داشته باشید در روی که قرار است اقدام به کاشت نهال کنید بارندگی رخ نداده و همینطور بلافاصله پس از کاشت نهال وزش باد شدید در پیش نباشد.

پس از کاشت نهال توصیه می شود با یک آبیاری به صورت غرقابی اجازه دهید ریشه در محل کاشت به خوبی قرار بگیرد.

کود دهی به درختان هلو به دو صورت انجام می شود، در شیوه ی سنتی باغداران هر چند سال یکبار از کود دامی در پای درختان استفاده می کنند یا به شیوه ی چالکود مورد استفاده قرار می دهند که در این شیوه باید از کاملا پوسیده بودن کود اطمینان کامل داشته باشید و از طرفی اطمینان کامل از این بابت که تمام عناصر غذایی درخت تامین شده باشد ندارید.

در شیوه ی نوین با انجام آزمایش تجزیه ی خاک و برگ عناصر غذایی مورد نیاز به شیوه های مختلف استفاده در آب آبیاری، محلول پاشی و یا در ترکیب با کود دامی مورد استفاده قرار می گیرد.

کود دهی به درختان در فصول مختلف و با توجه به سن درختان متفاوت است، درختانی که به سن باردهی رسیده باشند در زمان باردهی بهتر است از ترکیبات آمینو اسیدی نیز برای بالا بردن کیفیت محصول استفاده شود و یا استفاده از کود تقویت کننده ی هیومیک اسید در آب آبیاری در اواخر زمستان و یا پس از ریزش گلبرگها به افزایش باردهی و تقویت درختان در برابر شرایط نا مساعد کمک می کند.

هرس درختان هلو با توجه به رقم متفاوت است، درختان با توجه به ارتفاع و حجم تاج پوش خود مورد هرس قرار می گیرند اما به طور کلی انجام سه نوع هرس در مورد درختان هلو الزامی است.

هرس فرمدهی: در هرس فرم دهی فرم درختان با توجه به اقلیم منطقه تنظیم می شود به نحوی که در مناطق معتدله هرس قفرم با هدف پایه بلند و یا نیمه پایه بلند کردن و همینطور پهن کردن تاج پوش درختان صورت می گیرد اما در مناطق سردسیر تمایل به کوتاه و گرد کردن درختان با انجام هرس فرم وجود دارد.

ضرورت هرس فرم در درختان هلو به این دلیل است که شاخه های یک ساله در این درختان زیاد تولید شده و در صورت هرس فرم نداشتن تراکم داخلی این درختان بسیار زیاد شده و در نهایت پس از چند سال شاخه های داخلی به خوبی نمی توانند نور دریافت کنند.

هرس باردهی: در اواخر زمستان درختان هلو را به منظور تولید شاخه های بارده بیشتر هرس می کنند، در بسیاری از موارد می توان هرس فرم را نیز با این مرحله ترکیب کرد و برای رسیدن به نتیجخه ی دلخواه از هرس فرم جامی با مرکزیت باز برای فرم دهی و باردهی بیشتر درختان استفاده کرد.

هرس کنترل کننده: این نوع هرس بیشتر به منظور کنترل بیماریها و آفاتی است که به سرشاخه ی درختان هلو حمله کرده اند، بیماریهایی مانند پیچیدگی برگ هلو و یا شانکر در سرشاخه ها و همینطور آفاتی مانند سوسک شاخک بلند رزاسه، شته ها و کنه ها برای کنترلشان نیاز به حذف سرشاخه های آلوده و سوزاندن آنها دارند.

در بخش آماده سازی زمین به ضرورت پیاده سازی سیستم آبیاری قطره ای در باغات تجاری هلو اشاره کردیم، لازم است بدانید درختان هلو با توجه به سن، فصل و بافت خاک نیاز متفاوتی به آب دارند،درختان جوان نیاز بیشتری به آب داشته و باید فواصل آبیاری را کمتر تعیین کرد، در فصول سرد پاییز و زمستان نیاز درختان به آبیاری قطعا کمتر بوده و باید با توجه به میزان بارندگی در این فصول دور و میزان آبیاری تنظیم شود. که در تاثیر زیادی دارد.

عملیات برداشت میوه در درختان هلو با توجه به ارتفاع نسبتا کمی که دارند می تواند با دست انجام شود اما باید دقت داشت در مورد برخی ارقام هلو بهتر است میوه ها کمی زودتر از رسیدگی کامل برداشت شود، در ضمن در نظر داشتن انبار سرد و خشک و عاری از آلودگیهای قارچی از ضروریات قبل از شروع برداشت میوه است.

کلام آخر:

کاشت و پرورش درختان هلو در مناطق سردسیر در عین ساده بودن بسیار پر سود و اقتصادی نیز بوده و باغداران با تولید میوه های با ظاهر مجلسی می توانند محصولات خود را باقیمت مناسب در بازار به فروش نهال برسانند، همچنین کاشت درختان هلو حتی به صورت زینتی در حیاط منازل در مناطق سردسیر به دلیل شکوفه دهی بسیار زیبا و زیبایی ظاهر درخت برای بسیار مطلوب بوده و در زمینه ی کاشت و پرورش در صورت رعایت اصول اولیه دردسر زیادی به دنبال نخواهد داشت.