چگونه تسبیح کهربا را بشناسیم
کهربا گوهری آلی است و محصول صمغ درختانی (معمولاً صمغ درخت کاج) است که میلیون ها سال می زیسته اند و به مرور زمان سفت و سخت شده و حالت جامد و فسیلی پیدا کرده است. کلکسیونر ها و دانشمندان علاقه بسیاری به جمع آوری آن دسته از کهرباهایی دارند که درون آنها هزاران نوع گونه گیاهان و یا جانورانی هستند که میلیون ها سال پیش می زیسته و به صورت بسیار زیبایی حفظ گردیده اند. به همین علت این دسته از کهربا ها را کپسول زمان می نامند. اخیراً باستان شناسان قطعاتي از کهربا را يافته اند که در حدود 10 هزار سال قبل از ميلاد به عنوان ابزار زينتي استفاده مي شده است. که در ساخت تسبیح نیز استفاده میشود برای خرد تسبیح کهربا میتوانید به تسبیح استور مراجعه کنید.
ترکیب شیمیایی آن C10H16O، سختی 2 تا2/5 و وزن مخصوص 1/50 تا 1/90 دارد. در گذشته مردم کهربا را به دليل بوي خوب آن (بوي کاج) حرارت مي دادند تا محيط را خوشبو کنند. کهربا می تواند به رنگ های متفاوتی دیده شود از زرد، نارنجی تا سفید، سبز، قرمز، آبی، قهوه ای و سیاه. علت به وجود آمدن این طیف از رنگ ها به دو عامل بستگی دارد اول وجود حباب در کهربا که در عبور نور اخلال ایجاد می کند و دوم نوع متفاوت درختان که صمغ های متفاوتی را در آن زمان تولید می کردند. اگر چه امروزه رنگ کهربا می تواند بر اثر حرارت و یا نفوذ رنگ در آنها، تغییر نماید.
کهربا بعد از گذشت زمان مي تواند اکسيد شده و تغيير رنگ بدهد. براي مثال کهرباي زرد و يا نارنجي به مرور زمان به رنگ قرمز و سپس مشکي تغيير رنگ مي دهد. يکي از جذابيت هاي کهربا وجود ناخالصي هايي همچون مورچه، پشه، مارمولک، قورباغه و… است که در طي ميليون ها سال در آنها محبوس شده است. البته وجود اين گونه حشرات به صورت کامل در کهربا ارزش آن را افزايش مي دهد.
از آنجایی که کهربا همیشه مورد پسند مردم بوده و طرفداران زیادی در دنیای جواهرات دارد، روش هایی وجود دارد تا به طریقی و به دلایل مختلف شبه کهربا تولید شود که این امر باعث ایجاد نا امنی و عدم اطمینان در بین کهربا دوستان می شود. در این مقاله سعی شده است که شما را با چندین نوع شبه کهربا و راه های شناسایی آن ها آشنا سازیم:
کهربای طبیعی معولاً دارای برش های منظم و کامل هندسی دقیق نبوده و در سطح آنها ترک های ریز دیده شده و درون آنها حباب های ریزی مشاهده می شود. در حالیکه در نمونه های بدلی حباب های بزرگ و به تعداد زیاد دیده می شود. در نمونه های طبیعی در قسمت های شفاف می توان رنگ زرد کم رنگ یا پر رنگ، نارنجی، قرمز، قرمز-قهوه ای و یا شیری و در قسمت های تیره کهربا رنگ های سفید، زرد تخم مرغی، نارنجی، قهوه ای و سیاه را مشاهده کرد. از طرف دیگر کهربای طبیعی که هیچ گونه بهسازی بر روی آن انجام نگرفته رنگ قوی تری با هاله رنگ های دیگر که با هم ادغام شده اند را نشان می دهد که در نمونه های بهسازی و بدلی این چنین نیست.
از آنجایی که کهربا ماده آلی است از تراکم کمی برخوردار است و با توجه به سایزش همانند پلاستیک سبک به نظر می رسد در حالیکه در نمونه های بدلی شیشه ای، وزن شیشه نسبت به حجم آن سنگین تر و جلای شیشه ای هم دارد. بعضی از نمونه های پلاستیکی شبه کهربا می تواند دارای وزن حجمی نزدیک به کهربا باشند و به سادگی با کهربای طبیعی اشتباه شود.
در این روش با نوک چاقو در پشت کهربا خط کوچکی کشیده می شود. اگر نمونه خورد شد کهربا است و اگر به صورت نواری جمع شد پلاستیک است و شیشه هم که اصلاً خش بر نمی دارد. در یک لیوان آب حدود 8 تا 10 قاشق چای خوری نمک را حل کرده تا غلظت آب بیشتر شده و سپس کهربا را در آن قرار میگیرد. با توجه به وزن مخصوص کهربا که حدوداً 1/50 تا 1/90 است باید در سطح آب شور که وزن مخصوص آن 1/20 است، شناور شود در حالیکه شیشه و اغلب شبه کهربا ها در آب ته نشین می شوند.
روش ششم: آزمایش شارژ الکترواستاتیکی
نمونه هایی که دارای این خاصیت هستند می توانند اجسامی مانند خرده کاغذ و یا گرد و خاک را به خود جذب کنند. اگر کهربا و پلاستیک بر روی پارچه پشمی و یا ابریشمی سائیده شود خاصیت شارژ منفی را به خود گرفته و می تواند دسته ای از مو یا خرده کاغذ را به خود جذب کند در حالیکه شیشه یا کهربای جوان این خاصیت را ندارند.
در این روش سوزن حرارت داده شده را نزدیک سطح کهربا گرفته تاکمی دود از آن متصاعد شود. اگر بوی صمغ کاج استشمام شد، نمونه کهربا یا کهربای جوان است. اگر چه بوی عطر کهربا قوی تر است. در حالی که نوع بدلی آن بوی پلاستیک می دهد. شیشه نسبت به این حرارت بدون عکس العمل است. لازم به ذکر است که این آزمایش تخریبی است و باید با دقت انجام شود. یک قطره کوچک استون بر روی سطح کهربا قرار می گیرد. اگر بر روی آن تأثیر نداشت نمونه کهربا بوده و اگر سطح آن را کمی حل کرد و حالت چسبندگی پیدا کرد می تواند کهربای جوان و یا پلاستیک باشد.
تاریخچه کهربا
صدها سال پیش، مردم مجذوب خواص خارق‌العاده و غیرقابل توضیح سنگریزه‌های طلایی بودند که در سواحل و جنگل‌های ساحلی یافت می‌شوند. این سنگ ها در صورت پرتاب شدن در آتش می سوزند و عطر دلپذیر کاج و دودی معطر از خود می دهند. جالب است بدانید که وقتی این سنگ ها را به هم مالش می دهید، می توانند اجسام کوچک دیگر را جذب کنند.
البته به نظر می رسد که درون این سنگ‌ها گیاهان یا حشرات کوچکی پنهان است که طرفداران بسیار زیادی را مجذوب خود کرد… همان طور که می دانید کهربا صمغ فسیل شده نوعی درخت می باشد که طی میلیون ها سال در شرایط فسیل شدن قرار گرفته و به سنگ تبدیل شده است. کهربا یکی از معدود مواد روی زمین است که ما آن را سنگی گرانبها می دانیم و منشا معدنی ندارد.
الماس و کهربا تنها سنگ های قیمتی یا جواهر با منشاء گیاهی هستند. ارزش هر سنگ قیمتی با کمیاب بودن آن ارتباط مستقیم دارد. کهربا نیز مانند الماس نتیجه عمل طبیعت در طول هزاران سال است. ویژگی های کهربا این است که: کهربا روح را لمس می کند، چشم را مسحور می کند، قلب را گرم می کند و تخیل دنیای علمی را برانگیخته می کند. کهربا دارای توانایی منحصر به فرد در محصور کردن و حفظ مواد آلی است که با آن مواجه می شود، مانند مگسی که در عسل به دام افتاده است.
کهربای بالتیک تقریباً 40 تا 60 میلیون سال قدمت دارد و توسط بسیاری از فرهنگ‌های باستانی به عنوان یک سنگ قیمتی شناخته میشود و به دلیل ویژگی‌های محافظتی و تزئینی آن ارزشمند است. رایج ترین رنگ کهربا رنگ نارنجی آن است هرچند که رنگ های گیلاس سفید، زرد، سبز، قهوه ای تیره، سیاه و سفید وجود دارد . حتی کهربای آبی رنگ از جمهوری دومینیکن وجود دارد که بسیار کمیاب است .
چگونه کهربای اصلی را تشخیص دهیم ؟
همان طور که بسیاری از سنگ ها تقلبی و مصنوعی آنها ساخته شده کهربا هم در نوع خود مصنوعی دارد . حال سوالی که مطرح می شود این است که چگونه طبیعی آن را از مصنوعی تشخیص دهیم ؟
روش اول
کهربای خود را به مدت ۲۰ ثانیه به پشم مالش دهید و یک تار مو به آن نزدیک کنید اگر خاصیت الکتریسیته داشت یکی از ویژگی های کهربای طبیعی است ولی اگر مو را به سمت خود جذب نکرد نشان از پلاستیک بودن و جعلی بودن آن است .
روش دوم
کهربای اصل بسیار سبک است به همین خاطر آزمایشی را برای چگالی آن می توانید انجام دهید . برای اینکار ابتدا ۲۵ گرم نمک را به ۲۰۰ میلی لیتر آب اضافه کنید و حل نمایید . سپس کهربا را به آرامی در آب قرار دهید اگر بر روی آب شناور ماند نشان از ویژگی کهربای طبیعی است . چندین روش دیگر را در این قسمت برای شما عنوان خواهیم کرد…
- تست کهربا بصری.
یکی از اولین کارهایی که می توانید هنگام آزمایش کهربا و جواهرات ساخته شده از آن انجام دهید، آزمایش بصری آن است. مهره های کهربای واقعی از نظر ظاهری، منحصر به فرد هستند. بنابراین هنگام بررسی آنها باید به دنبال عیوب باشید. برخی از عیوب رایج ترک های ریز یا حباب های کوچک هوا هستند. همچنین اندازه مهره ها باید کمی متفاوت باشد و شکل آن نباید همیشه گرد باشد. وقتی کهربا را لمس می‌کنید کمی گرم میشود، که در مورد اکثر جعلی‌های دیگر صدق نمی‌کند. - تست سوزن داغ.
یکی دیگر از راه‌های تشخیص کهربای اصل از تقلبی، تست سوزن داغ است. برای انجام این آزمایش باید سوزن را گرم کنید و سپس آن را به سنگ فشار دهید. در صورتی که سوزن فقط اندکی وارد شود یا چند ترک باقی بماند، به این معنی است که به احتمال زیاد کهربا واقعی است. همچنین اگر کهربای اصلی است، با این کار باید بویی شبیه درخت را نیز متوجه شوید. هنگام انجام همین آزمایش با کهربای تقلبی، سوزن به راحتی وارد می شود و بوی آن بوی پلاستیک است.
توجه داشته باشید که عیب اصلی این تست این است که ممکن است اثر کوچکی از خود به جای بگذارد که ناشی از سوزش است.
- تست خراش.
تست خراش معمولاً زمانی ترجیح داده می شود که کهربای گران قیمتی در حال آزمایش باشد. این عمدتا به این دلیل است که خراش روی این سنگ قیمتی می تواند به طور بالقوه به آن آسیب برساند. انجام این تست می تواند به جداسازی شیشه رنگی از کهربا کمک کند. این آزمایش مفید است زیرا دانه های شیشه ای را نمی توان در حین استفاده از فلز خراشید و کهربا واقعی به اندازه کافی نرم است تا دانه های آن خراشیده شوند. بنابراین اگر بتوانید روی مهره جواهرات خود خراش دهید به احتمال زیاد کهربا است و اگر قادر به انجام این کار نیستید احتمالاً تقلبی است.
نکته مهم : قبل از انتخاب یکی از این تست ها، به خاطر داشته باشید که برخی از آنها ممکن است آثاری از خود بر جای بگذارند یا سنگ کهربا شما را خراب کنند. بنابراین اگر سنگ یا جواهرات گران قیمت کهربا را آزمایش می کنید، ممکن است ایده خوبی باشد که به این نکته توجه کنید و تست های ایمن تری را انتخاب کنید.