فیلترینگ چگونه امنیت کاربران را به خطر می‌اندازد؟

فیلترینگ چگونه امنیت کاربران را به خطر می‌اندازد؟

استفاده از انواع فیلترشکن‌ها از پاییز سال گذشته افزایش یافته است و آمارها از اثرات این افزایش بر امنیت شبکه حکایت دارد. اما آیا امنیت کاربران استفاده کننده از VPN نیز در خطر است؟ کارشناسان ضمن تأکید بر اینکه هر خطر امنیتی این حوزه مستقیماً متوجه دولت و نهاد فیلترکننده است، توضیحاتی درباره امنیت فیلترشکن‌ها و خطرات خرید vpn از منابع نامعتبر ارائه کردند.

برخلاف باور عده‌ای از افراد، اینترنت در دنیا تنها یک معنا دارد که آن هم دسترسی به شبکه آزاد جهانی است. اما شرایط از پاییز سال 1401 به گونه‌ای رقم خورده که مردم کشور از این حق شهروندی خود محروم شده‌اند. آنها با روی آوردن به استفاده از VPN و فیلترشکن، خطرات احتمالی آن را به جان خریده تا بتوانند از اینترنت به معنای واقعی استفاده کنند. تحلیل داده‌های گزارش ابردراک از وضعیت اینترنت سال 1401 نشان داد فیلترینگ اثرات مخربی به همراه داشته و با افزایش دوبرابری بات‌ها، آلودگی شبکه و به تبع آن، حملات سایبری را افزایش داده است.

«عیسی زارع‌پور» وزیر ارتباطات نیز چندی پیش با اشاره به اثرات امنیتی فیلترشکن‌ها گفت: «توصیه ما به مردم این است که حتی المقدور از فیلترشکن استفاده نکنند، چون امنیت سیستمشان را به مخاطره می‌اندازد. به تازگی دیدید که اطلاعات چند 10 میلیون کاربر یک فیلترشکن رایگان منتشر شده است.» این اظهارات موجب شده تا به سراغ کارشناسان شبکه برویم تا ببینیم استفاده از فیلترشکن و VPN چه خطراتی برای امنیت کاربر و شبکه دارد.

فیلترینگ و امنیت کودکان و نوجوانان

ناگفته نماند اختلالات ذکر شده تنها بخشی از آسیب های فیلترینگ است و علاوه بر این ها امنیت کودکان و نوجوانان نیز در خطر است. به دلیل محدودیت های شدید اینترنت، فیلترشکن به راحتی برای کودکان و نوجوانان دردسترس است .ممکن است کودکان با گوشی والدین خود بازی کرده و ناخوداگاه تبلیغات خارج از رده سنی خود را مشاهده کنند.

به گفته این فعالان نسخه های پولی حتی می توانند از نسخه های رایگان نیز خطرناک تر باشند چرا که مخاطب شناسایی شده است. لازم است بدانید تمامی فیلترشکن ها مقاصد وب گردی کاربران را در اختیار دارند بنابراین برای مثال می توانند صفحه ای جعلی مشابه اینستاگرام طراحی کرده و پس از دریافت حساب کاربری و پسوورد به اطلاعات حسابتان دسترسی داشته باشند.

امنیت فیلتر شکن رایگان بیشتر است یا پولی؟

جواد دادگر که کارشناس فنی است گفته خطرات امنیتی فیلترشکن به پولی یا غیرپولی بودن بودن آن ارتباط نداشته و بهتراست از طریق شرکت های بین المللی معتبر نسبت به استفاده از این ابزارها اقدام شود تا ریسک استفاده کاهش یابد. به طورکی VPN های ناشناس همیشه با ریسک همراه هستند همچنین کاربران عمومی راهی برای بررسی و حصول اطمینان از امنیت ارتباط فیلترشکن ندارند و تنها باید با توجه و رعایت نکات امنیتی ، مشکلات را به حداقل برسانند.

فعالان حوزه تکنولوژی بر این باورند که VPN به طور کلی باید امن بوده و محیطی ایمن را برای کاربران فراهم کند و این امنیت زمانی برقرار می شود که فرد از سرور اختصاصی خود استفاده کند درغیر این صورت اپلیکیشن هایی با قابلیت تغییر IP کاملا برای کاربر ناامن است.

به گفته این فعالان نسخه های پولی حتی می توانند از نسخه های رایگان نیز خطرناک تر باشند چرا که مخاطب شناسایی شده است. لازم است بدانید تمامی فیلترشکن ها مقاصد وب گردی کاربران را در اختیار دارند بنابراین برای مثال می توانند صفحه ای جعلی مشابه اینستاگرام طراحی کرده و پس از دریافت حساب کاربری و پسوورد به اطلاعات حسابتان دسترسی داشته باشند.

یکی از شیوه‌هایی که برای فیلتر کردن پلتفرم‌ها اعمال می‌شود، حتی با سیاست‌های اعمال محدودیت برای اینترنت در کشور هم تطابق ندارد. برای مثال، فیلتر کردن IP و نه دامنه وب‌سایت‌ها باعث می‌شود خواسته یا ناخواسته حتی واب‌سایت‌هایی که محتوای آموزنده دارند و نیازی به فیلتر کردنشان نیست هم مسدود و از دسترس خارج شوند. این مسئله باعث می‌شود تمام دامنه‌های ایجادشده روی آن IP به‌صورت خودکار فیلتر شوند و مادامی که دامنه‌های دیگر از این IP استفاده کنند قابل دسترس نخواهند بود و حتی استفاده‌کنندگان آتی این IP هم پس از انتقال همچنان در لیست فیلترشده‌ها باقی بمانند.

به همین دلیل است که در بعضی موارد به سایت‌هایی برمی‌خورید که نه‌تنها محتوای غیرقانونی یا غیراخلاقی ندارند، بلکه بعضاً سایت‌های آموزنده و کاربردی هستند؛ بااین‌حال با محدودیت مواجه شده‌اند و برای شما قابل دسترسی نیستند.

مسدود کردن IP علاوه بر اعمال محدودیت‌های بی‌مورد و بی‌دلیل برای پلتفرم‌های مفیدی که مورد نیاز کاربران هستند، مسئله اعمال سلیقه‌ای از سوی اپراتورها و ارائه‎‌دهندگان خدمات اینترنتی را هم دارند. کاربران در حدود یک سال اخیری که محدودیت‌های اینترنتی شدت گرفته است، بارها با این مسئله مواجه شده‌اند که دسترسی به بعضی از سایت‌ها، پلتفرم‌ها یا سرویس‌های وقتی در حال استفاده از یک اپراتور هستند برایشان مختل شده اما در همان لحظه با یک اپراتور دیگر به همان پلتفرم یا وب‌سایت دسترسی داشته‌اند.

بی مصرف شدن گوشی های اندرویدی با فیلترینگ گوگل

به تازگی سپر امنیتی گوگل پلی، اپلیکیشن ایرانی روبیکا را برای کاربران مضر تشخیص داده و به موارد جاسوسی و سرقت اطلاعات اشاره کرده است. پس از این اقدام گوگل، دولت ایران هم سرویس‌های گوگل را در کشور تحریم و فیلتر کرد. اما این موضوع چه ربطی به گوشی های اندرویدی پیدا می‌کند؟

همان‌طور که می‌دانیم گوشی های اندرویدی، به سرورهای گوگل وصل هستند و وقتی تلفن همراه شما نیاز به فلش زدن دارد یا این که می‌خواهید آن را به تنظیمات کارخانه بازنشانی کنید، نیاز است به سرورهای گوگل متصل شوید. به همین راحتی اگر گوشی هوشمند اندرویدی شما دو بلای بالا به سرش بیاید، بلا استفاده خواهد شد.

دولت ایران جاسوسی خواندن روبیکا را یک گام سیاسی از سوی کشورهای بیگانه خواند و در اقدامی غیر منتظره تمامی سرویس‌های آن از جمله گوگل مپ، گوگل ترنسلیت، گوگل میت، جیمیل و فایربیس را فیلتر کرد. البته به نظر می‌رسد به تاریخ امروز، چندین سرویس از گوگل از شر محدودیت‌ها خلاص شده و کاربران به آنها دسترسی یافته‌اند.

حالا تعدادی از کاربران اطلاع داده‌اند که پس از بازگشت به تنظیمات کارخانه یا فلش زدن گوشی خود، با مشکل عدم اتصال مواجه شده‌اند. البته به نظر می‌رسد راهی برای بازگشت به شرایط عادی وجود دارد، ولی این روش‌ها پیچیده و هزینه‌بر است. در ادامه درباره این موضوع صحبت خواهیم کرد.