دومین بهبود شامخ اقتصاد ثبت شد؛ نگرانی بنگاه ها پابرجاست

به گزارش دکترنامه نتایج بررسی های مرکز پژوهش های اتاق ایران نشان می دهد: روند شامخ کل اقتصاد و صنعت در آبان ماه پس از حذف اثرات فصلی برای دومین ماه متوالی بهبود یافته است؛ با این حال افزایش نرخ ارز در شرایطی که بسیاری از شرکت ها به دلیل عدم تخصیص ارز با کمبود منابع مالی روبرو هستند باعث افزایش شدید قیمت مواد اولیه و هزینه های تولید شده و شرکت ها در تأمین مواد اولیه با مشکل روبرو هستند.

از طرفی در شرایطی که شرکت ها با تقاضای ضعیف و قدرت خرید پایین مشتریان روبرو هستند در برخی موارد وصول مطالبات هم به سختی انجام می شود. در عین حال تداوم قوانین مخل مربوط به رفع تعهد ارزی باعث کاهش صادرات شرکت ها شده است. شرکت ها نیز به دلیل کمبود منابع انرژی برق و گاز نگرانی نسبت به شروع مجدد قطعی ها طی ماه های آتی را دارند.

شاخص مدیران خرید ترکیبی کل اقتصاد

آخرین نظرسنجی انجام شده در خصوص ایران نشان می دهد که شاخص مدیران خرید کل اقتصاد در آبان ۱۴۰۳ معادل ۵۱.۳ محاسبه شده است. این شاخص نشان می دهد که میزان فعالیت های اقتصادی در این ماه نسبت به ماه قبل افزایش جزئی داشته است و پس از تعدیل فصلی شاخص مذکور برای آبان معادل ۵۱.۴ برآورد شده است که حاکی از بهبود اندک نسبت به ماه قبل (۵۰.۲) است.

شاخص «میزان تولید محصول یا ارائه خدمات» در آبان ماه بعد از تعدیل فصلی معادل ۵۱.۵ محاسبه شده و برای دومین ماه متوالی بیشتر از محدوده مرزی ۵۰ قرار گرفته است. این در حالی است که با شروع مجدد قطعی های برق و پیش بینی شدت گرفتن کمبود انرژی در ماه های آینده و همچنین افزایش نرخ ارز و تشدید تورم قیمتی کسب وکارها با نااطمینانی در رشد فعالیت ها در ماه های آینده روبرو هستند.

شاخص «میزان سفارشات جدید مشتریان» کل اقتصاد در آبان پس از حذف اثر فصلی معادل ۵۲.۰ برآورد شده است و شاخص تعدیل شده پس از شش ماه متوالی کاهش در آبان برای اولین بار افزایش داشته است. اگرچه به عقیده فعالان اقتصادی به دلیل کمبود نقدینگی تقاضا به خصوص در بخش صنعت و ساختمان همچنان ضعیف است.

شاخص «قیمت مواد اولیه یا لوازم خریداری شده» با مقدار ۸۲.۲ بیشترین مقدار ۱۸ ماهه از خرداد ۱۴۰۲ را به ثبت رسانده است. افزایش نرخ ارز باعث افزایش قیمت مواد اولیه شده است. با افزایش فشار هزینه های تأمین نهاده ها شاخص «قیمت محصولات تولیدشده و خدمات ارائه شده» با عدد ۶۱.۴ بیشترین مقدار هفت ماهه خود از اردیبهشت ماه را ثبت کرده است. از آنجایی که افزایش قیمت های فروش به شدت افزایش قیمت نهاده ها نبوده و معمولاً اثرگذاری آن با وقفه زمانی در زنجیره تولید صنایع و خدمات کسب وکارها اتفاق می افتد پیش بینی می شود طی ماه های آتی بسیاری از محصولات و خدمات با افزایش بیشتری در قیمت های فروش روبرو باشند.

شاخص «موجودی محصول نهایی در انبار» در آبان ماه پس از حذف اثر فصلی ۴۸.۱ به دست آمده است. شاخص مذکور که برای سومین ماه متوالی کاهشی شده است کمترین مقدار پنج ماهه خود را به ثبت رسانده است. با این حال به دلیل افزایش نرخ ارز بسیاری از فعالیت ها در تأمین نهاده های خود با مشکل روبرو بوده اند. به طوری که شاخص «قیمت مواد اولیه یا لوازم خریداری شده» با مقدار ۸۲.۲ بیشترین مقدار ۱۸ ماهه خود را از خرداد ۱۴۰۲ به ثبت رسانده است.

شاخص «موجودی محصول نهایی در انبار» در آبان ماه پس از حذف اثر فصلی ۴۸.۱ به دست آمده است. این شاخص که برای سومین ماه متوالی کاهشی شده است کمترین مقدار پنج ماهه خود را به ثبت رسانده است. به نظر می رسد با افزایش نرخ ارز و تورم زیاد زنجیره تأمین نهاده ها شرکت ها برای تأمین سفارشات مشتریان بیشتر از موجودی انبار خود استفاده کرده اند.

شاخص «میزان صادرات کالاها یا خدمات» در آبان ماه پس از حذف اثر فصلی با عدد ۴۷.۹ کمترین مقدار سه ماهه خود را به ثبت رسانده است. به عقیده فعالان اقتصادی تداوم سیاست های مرتبط با رفع تعهد ارزی به دنبال فشارهای قیمتی موجود باعث کاهش صادرات شده است.

شاخص «میزان فروش کالاها یا خدمات» در آبان ماه پس از حذف اثر فصلی ۵۱.۱ ثبت شده است که در مقایسه با ماه قبل (۵۴.۸) رشد کمتری داشته است. اگرچه شاخص مذکور پس از رکود پنج ماهه برای دومین ماه متوالی بیشتر از محدوده ۵۰ قرار گرفته است اما میزان فروش همچنان در سطوح پایینی قرار دارد که بخشی از آن ناشی از کاهش فروش صادراتی است.

شاخص مدیران خرید بخش صنعت

بر اساس داده های به دست آمده از بنگاه های بخش صنعت شاخص مدیران خرید بخش صنعت در آبان ۱۴۰۳ معادل ۵۲.۲ محاسبه شده است. شاخص مذکور پس از رکود چهارماهه برای دومین ماه متوالی در آبان ماه افزایش یافته است و پس از تعدیل فصلی برای ماه آبان معادل ۵۱.۸ برآورد شده است که نسبت به ماه قبل (۵۶.۰۳) بهبود جزئی داشته است.

شاخص «مقدار تولید محصولات» در آبان ماه پس از تعدیل فصلی ۵۲.۷ محاسبه شده است و برای دومین ماه متوالی بیشتر از محدوده مرزی ۵۰ قرار گرفته است. بسیاری از شرکت ها به دلیل پیش بینی در قطعی برق و افزایش نرخ ارز و هزینه های بالای تأمین نهاده های تولید کاهش در تولید در آذرماه را پیش بینی کرده اند.

شاخص «میزان سفارشات جدید مشتریان» در آبان ماه پس از تعدیل فصلی ۵۰.۷ ثبت شده که تقریباً در محدوده مرزی ۵۰ قرار گرفته است که بیانگر آن است که به دلیل کاهش نقدینگی و کاهش قدرت خرید تقاضای مشتریان همچنان ضعیف و کم رونق است. به عقیده بنگاه های اقتصادی در بسیاری از موارد وصول مطالبات صورت نمی گیرد.

شاخص «موجودی مواد اولیه» در آبان ماه پس از تعدیل فصلی معادل ۴۷.۸ برآورد شده و کمترین مقدار چهارماهه خود را به ثبت رسانده است. افزایش نرخ ارز باعث افزایش هزینه نهاده های تولید شده که عدم عرضه یا فروش مواد اولیه در قیمت های بالا را از سوی تأمین کنندگان به همراه داشته است. در نتیجه بسیاری از شرکت ها به دنبال مشکلات ناشی از عدم تخصیص ارز و کمبود منابع مالی با کمبود مواد اولیه روبرو بوده اند. این در حالی است که شاخص «قیمت خرید مواد اولیه» در آبان ماه ۸۱.۶ افزایش قابل توجهی داشته به طوری که طی ۱۸ ماه گذشته از خرداد ۱۴۰۲ بیشترین مقدار خود را ثبت کرده است.

شاخص «موجودی محصول نهایی در انبار» در آبان ماه پس از تعدیل فصلی معادل ۴۷.۹ برآورد شده است که برای ششمین ماه پیاپی کاهشی است. فشار افزایش هزینه نهاده های تولید ناشی از افزایش نرخ ارز باعث شده تا به دلیل کمبود منابع مالی و درنتیجه کاهش موجودی مواد اولیه بسیاری از شرکت ها برای تأمین تقاضای محدود مشتریان از موجود انبار خود استفاده کنند.

این در حالی است که اگرچه به دلیل تقاضای ضعیف در بازار همچنان شدت افزایش قیمت فروش محصولات به میزان افزایش نرخ ارز و نهاده های تولید نبوده است اما بااین حال شاخص «قیمت محصولات تولیدشده» با عدد ۶۱.۳ بیشترین مقدار ۶ ماهه خود از خردادماه را ثبت کرده است.

شاخص «میزان فروش محصولات» در آبان ماه پس از حذف اثر فصلی معادل ۵۰.۷ برآورد شده است که در ماه قبل پس از رکود طولانی مدت هفت ماهه بهبود در وضعیت فروش شرکت ها را نشان می داد مجدداً با کاهش رشد شاخص همراه بوده است. بخشی از کاهش در رشد فروش ناشی از تقاضای ضعیف داخل و کمبود نقدینگی مشتریان و بخش دیگر آن ناشی از کاهش فروش صادراتی به خصوص به دلیل مشکلات ناشی از رفع تعهد ارزی است به طوری که شاخص «میزان صادرات کالا» بس از حذف اثر فصلی ۴۶.۳ برآورد شده و کمترین مقدار سه ماهه خود را ثبت کرده است.

مشکلات اصلی از دید برخی از فعالان اقتصادی در آبان ۱۴۰۳

– عدم وجود نقدینگی عدم ارائه تسهیلات از سوی بانک ها و عدم تخصیص ارز شرکت ها را به شدت با کمبود منابع مالی برای ادامه فعالیت ها روبرو کرده است. همچنین نقدینگی محدود در بازار علاوه بر اینکه سفارشات را با کاهش روبرو است در بسیاری از موارد نیز وصول مطالبات انجام نمی شود.

– به دلیل افزایش نرخ ارز تهیه مواد اولیه دشوار شده است و مواد اولیه با قیمت های بالایی عرضه می شود به طوری که شرایط بازار بسیار ملتهب است. از طرفی به دلیل اختلال در ثبت سفارش واردات مواد اولیه شرکت ها با کمبود مواد اولیه و در نتیجه کاهش تولید روبرو بوده اند.

– به دلیل مشکلات مرتبط با رفع تعهد ارزی صادرات در بسیاری از شرکت ها کاهش داشته یا فعلاً متوقف شده است. به نظر می رسد قوانین مخل باعث کاهش صادرات کالاها شده است.

– با افزایش قیمت مواد اولیه بعضاً تا ۳۰ درصد تولیدکننده هایی که تأمین کننده نهاده ها برای صنایع وابسته خود هستند پیش بینی افزایش قیمت برای این صنایع را طی ماه آینده دارند. بنابراین افزایش قیمت ها طی ماه های آتی در زنجیره صنایع بالادستی و پایین دستی تأثیرگذار خواهند بود.

– قطعی برق و گاز در برخی از شرکت ها فعالیت آن ها را مختل کرده و همچنین نگرانی و نااطمینانی نسبت به وضعیت کمبود انرژی و احتمال کمبود منابع انرژی و قطعی های بیشتر طی ماه آینده بسیاری از شرکت ها را با نااطمینانی نسبت به شرایط ماه های آینده روبرو می کند.

– به دلیل کاهش میزان سفارشات برخی از شرکت ها تعداد روزهای نسبتاً کمی در آبان فعالیت مفید داشته اند و بقیه ماه را تقریباً نیمه تعطیل بوده اند.

– فعالان اقتصادی که انتظارات مثبتی نسبت به تغییرات داشتند با اتفاقات اخیر و شرایط تورمی نرخ ارز نااطمینانی و ناامیدی بیشتری نسبت به آینده دارند.

– برخی از شرکت ها در واردات مواد اولیه در گمرک برای ترخیص مشکلات زیادی دارند.

انتهای پیام