بهترین صرافی غیر متمرکز برای ایرانی ها

در شرایط کنونی که دسترسی کاربران ایرانی به صرافی های متمرکز بین المللی با چالش هایی نظیر نیاز به احراز هویت و ریسک بلوکه شدن دارایی ها همراه شده است، صرافی های غیرمتمرکز (DEX) به عنوان یک راهکار امن و بدون نیاز به تایید هویت، برای انجام معاملات ارزهای دیجیتال شناخته می شوند. این پلتفرم ها کنترل کامل دارایی ها را در اختیار کاربران قرار می دهند و بستر امنی را برای فعالیت در بازار رمزارزها فراهم می کنند.

این راهنمای جامع برای توانمندسازی کاربران ایرانی طراحی شده تا با آگاهی کامل و حداقل ریسک، بتوانند صرافی غیرمتمرکز مناسب خود را انتخاب کرده و معاملاتشان را آغاز کنند. در ادامه این مقاله، به بررسی عمیق و کاربردی بهترین صرافی های غیرمتمرکز، ویژگی های کلیدی آن ها و نحوه کار با این پلتفرم ها پرداخته خواهد شد تا تجربه کاربری ایرانیان در دنیای کریپتوکارنسی بهبود یابد.

صرافی غیر متمرکز (DEX) چیست و چرا برای ایرانی ها اهمیت دارد؟

صرافی غیرمتمرکز که با نام اختصاری DEX (Decentralized Exchange) شناخته می شود، پلتفرمی برای مبادله ارزهای دیجیتال است که بدون نیاز به واسطه ای مرکزی یا نهادی متمرکز فعالیت می کند. برخلاف صرافی های متمرکز که دارایی های کاربران را نگهداری می کنند و نقش یک واسطه را ایفا می کنند، صرافی های غیرمتمرکز بر بستر بلاک چین و با استفاده از قراردادهای هوشمند عمل می کنند.

اهمیت صرافی های غیرمتمرکز برای کاربران ایرانی به دلایل متعددی افزایش یافته است. تحریم های بین المللی، نیاز به احراز هویت (KYC) در صرافی های متمرکز و ریسک بلوکه شدن دارایی ها، همواره نگرانی های جدی برای تریدرها در ایران بوده اند. در چنین شرایطی، DEXها با ویژگی های منحصربه فرد خود، مسیری امن و آزاد را پیش روی این کاربران قرار می دهند.

تفاوت های کلیدی DEX با صرافی های متمرکز

• مالکیت دارایی: در صرافی های متمرکز، کاربران دارایی های خود را به امانت نزد صرافی می گذارند و کنترل کلیدهای خصوصی خود را از دست می دهند. اما در صرافی های غیرمتمرکز، کاربر همواره کنترل کامل بر کلیدهای خصوصی و در نتیجه دارایی های خود را حفظ می کند. این اصل طلایی «کلیدهای شما، ارزهای شما» در DEXها به طور کامل رعایت می شود.
• واسطه مرکزی: صرافی های متمرکز توسط یک شرکت یا نهاد مرکزی اداره می شوند، در حالی که DEXها بر پایه کدهای قرارداد هوشمند در بلاک چین کار می کنند و هیچ واسطه انسانی یا شرکتی بر آن ها نظارت ندارد. این ویژگی مقاومت آن ها را در برابر سانسور و محدودیت های دولتی افزایش می دهد.
• حریم خصوصی و ناشناسی: عدم نیاز به احراز هویت در اکثر صرافی های غیرمتمرکز، حریم خصوصی کاربران را حفظ می کند. این در حالی است که صرافی های متمرکز برای رعایت قوانین مبارزه با پولشویی (AML) و شناخت مشتری (KYC) اطلاعات هویتی کاربران را جمع آوری می کنند.
• ریسک هک: از آنجایی که صرافی های غیرمتمرکز دارایی کاربران را به صورت متمرکز نگهداری نمی کنند، هدف جذابی برای حملات هکری گسترده نیستند. این موضوع ریسک از دست رفتن سرمایه کاربران در صورت هک شدن پلتفرم را به شدت کاهش می دهد.
• دسترسی جهانی و مقاومت در برابر سانسور: ماهیت غیرمتمرکز DEXها باعث می شود تا محدودیت های جغرافیایی یا تحریم های خاص کشورها تاثیری بر عملکرد پروتکل نداشته باشد. حتی اگر فرانت اند (وب سایت) یک DEX مسدود شود، پروتکل اصلی در بلاک چین همچنان قابل دسترسی و استفاده است.

با توجه به این مزایا، صرافی های غیرمتمرکز به بهترین گزینه برای معامله گران و سرمایه گذاران ایرانی تبدیل شده اند که به دنبال محیطی امن، خصوصی و بدون محدودیت برای فعالیت در بازار پرنوسان ارزهای دیجیتال هستند.

انواع صرافی های غیر متمرکز

دنیای صرافی های غیرمتمرکز وسیع و متنوع است و انواع مختلفی از این پلتفرم ها برای پاسخگویی به نیازهای متفاوت کاربران طراحی شده اند. شناخت این دسته بندی ها به انتخاب بهترین صرافی غیرمتمرکز برای ایرانی ها کمک شایانی می کند.

بازارسازان خودکار (AMM)

این نوع از صرافی های غیرمتمرکز محبوب ترین و رایج ترین دسته DEXها هستند. بازارسازان خودکار (Automated Market Maker – AMM) به جای استفاده از دفتر سفارش سنتی (Order Book)، از استخرهای نقدینگی استفاده می کنند. در این سیستم، کاربران با واریز دو یا چند توکن به استخر، نقدینگی را تامین می کنند و در ازای آن، درصدی از کارمزدهای معاملاتی را به عنوان پاداش دریافت می کنند. قیمت گذاری توکن ها در این پلتفرم ها بر اساس فرمول های ریاضی خاصی صورت می گیرد که توازن قیمت را در استخر حفظ می کند.

• مثال: یونی سواپ (Uniswap)، پنکیک سواپ (PancakeSwap)، سوشی سواپ (SushiSwap)

تجمیع کنندگان نقدینگی (Aggregators)

تجمیع کنندگان نقدینگی DEXهایی هستند که خودشان نقدینگی ندارند، بلکه نقدینگی را از چندین صرافی غیرمتمرکز دیگر جمع آوری می کنند. هدف اصلی آن ها یافتن بهترین نرخ مبادله برای کاربران با کمترین لغزش قیمت (Slippage) و کارمزد ممکن است. این پلتفرم ها با تجزیه و تحلیل چندین استخر نقدینگی در صرافی های مختلف، به کاربران اطمینان می دهند که بهترین قیمت را برای مبادلات خود دریافت می کنند.

• مثال: وان اینچ (1inch)

کتاب سفارشات (Order Book)

این نوع از صرافی های غیرمتمرکز، از نظر عملکرد، شباهت بیشتری به صرافی های متمرکز دارند. آن ها از یک دفتر سفارش استفاده می کنند که در آن سفارش های خرید و فروش توسط کاربران ثبت و توسط یک قرارداد هوشمند مطابقت داده می شوند. هرچند این پلتفرم ها کنترل دارایی ها را در اختیار کاربران نگه می دارند، اما ممکن است از نظر سرعت و نقدینگی، به ویژه برای دارایی های کمتر رایج، محدودیت هایی داشته باشند.

• مثال: dYdX، آی دی اِکس (IDEX)

معیارهای انتخاب بهترین صرافی غیر متمرکز برای ایرانی ها

انتخاب بهترین صرافی غیرمتمرکز نیازمند در نظر گرفتن چندین فاکتور کلیدی است، به ویژه برای کاربران ایرانی که با ملاحظات خاصی روبرو هستند. یک انتخاب آگاهانه می تواند تجربه معاملاتی امن و کارآمدی را به ارمغان آورد.

امنیت پروتکل

امنیت، اولویت اصلی در انتخاب هر پلتفرم مالی است. کاربران باید به سابقه امنیتی DEX مورد نظر توجه کنند. بررسی ممیزی های قرارداد هوشمند (Audit) توسط شرکت های معتبر امنیتی، نشان دهنده تعهد صرافی به حفظ امنیت دارایی ها و کدنویسی عاری از نقص است. پلتفرم هایی که به طور منظم تحت بررسی های امنیتی قرار می گیرند، قابل اعتمادتر هستند.

نقدینگی

نقدینگی بالا در یک صرافی غیرمتمرکز به این معنی است که حجم زیادی از دارایی ها در استخرهای آن وجود دارد. نقدینگی کافی برای جلوگیری از لغزش قیمت (Slippage) در معاملات بزرگ حیاتی است. لغزش قیمت به معنای تفاوت بین قیمت مورد انتظار و قیمت واقعی اجرای معامله است که می تواند به خصوص در بازارهای کم نقدینگی یا هنگام انجام معاملات با حجم بالا، منجر به ضرر شود. صرافی هایی با ارزش کل قفل شده (TVL) بالا، معمولاً نقدینگی بهتری دارند.

کارمزدها (Gas Fees)

هزینه های گس (Gas Fees) در بلاک چین های مختلف، به ویژه اتریوم، می تواند بالا باشد. انتخاب DEXهایی که بر روی بلاک چین های با کارمزد پایین تر مانند بایننس اسمارت چین (BSC)، پالی گان (Polygon) یا آوالانچ (Avalanche) فعالیت می کنند، می تواند هزینه های معاملاتی را به طور قابل توجهی کاهش دهد. این موضوع برای معامله گران با سرمایه کمتر یا تعداد معاملات زیاد، اهمیت بالایی دارد.

شبکه های بلاک چین پشتیبانی شده

تنوع در شبکه های بلاک چین پشتیبانی شده (مانند Ethereum, BSC, Polygon, Arbitrum, Solana, Avalanche) به کاربران امکان می دهد تا به طیف وسیع تری از توکن ها دسترسی داشته باشند و از مزایای هر شبکه (مانند سرعت یا کارمزد) بهره مند شوند. انتخاب یک صرافی که از شبکه های مورد علاقه و توکن های مورد نیاز کاربر پشتیبانی می کند، مهم است.

تنوع توکن ها

هرچه یک DEX از توکن های بیشتری پشتیبانی کند، گزینه های معاملاتی بیشتری را در اختیار کاربران قرار می دهد. این ویژگی به ویژه برای کسانی که به دنبال معامله توکن های جدید یا با حجم بازار کمتر هستند، حائز اهمیت است.

رابط کاربری (UI/UX)

سهولت استفاده از پلتفرم و طراحی کاربرپسند (UI/UX) نقش مهمی در تجربه معاملاتی دارد. یک رابط کاربری ساده و واضح، به خصوص برای مبتدیان، امکان ناوبری آسان و انجام معاملات بدون سردرگمی را فراهم می کند. پلتفرم های پیچیده ممکن است برای کاربران کم تجربه دلسردکننده باشند.

پشتیبانی از قابلیت های پیشرفته

برای کاربران حرفه ای، وجود قابلیت هایی مانند معاملات اهرم دار (Leveraged Trading)، فیوچرز (Futures)، استیکینگ (Staking)، ییلد فارمینگ (Yield Farming) و وام دهی (Lending) می تواند یک مزیت بزرگ باشد. این قابلیت ها فرصت های بیشتری برای کسب سود و مدیریت سرمایه فراهم می کنند.

نکات اختصاصی برای کاربران ایرانی

• وضعیت IP و احتمال بلاک شدن: با وجود غیرمتمرکز بودن پروتکل اصلی DEX، وب سایت فرانت اند آن ها ممکن است دسترسی آی پی های ایران را مسدود کند. کاربران باید به تجربه جامعه کاربری ایرانی با آن صرافی توجه کنند و از پلتفرم هایی استفاده کنند که مسدودسازی کمتری دارند یا با VPN به خوبی کار می کنند.
• ثبات و قابلیت اعتماد با VPN: از آنجایی که بسیاری از کاربران ایرانی مجبور به استفاده از VPN هستند، ثبات اتصال با VPN و عدم قطع شدن آن در حین معامله، برای جلوگیری از ضررهای احتمالی بسیار مهم است. انتخاب VPN مناسب و تست آن با DEX مورد نظر، ضروری است.

انتخاب یک صرافی غیرمتمرکز مناسب، نه تنها به امنیت دارایی ها کمک می کند بلکه می تواند تجربه معاملاتی روان و کم هزینه ای را برای کاربران ایرانی فراهم آورد.

معرفی و مقایسه برترین صرافی های غیر متمرکز برای کاربران ایرانی

با توجه به معیارهای ذکر شده و نیازهای خاص کاربران ایرانی، در ادامه به معرفی و مقایسه بهترین صرافی های غیرمتمرکز می پردازیم. این صرافی ها بر اساس ویژگی های امنیتی، نقدینگی، کارمزد، شبکه های پشتیبانی شده و رابط کاربری، مورد ارزیابی قرار گرفته اند.

نام صرافی	نوع صرافی	بلاک چین های اصلی	توکن حاکمیتی	میانگین کارمزد (تراکنش)	ارزش کل قفل شده (TVL)	مزایای اختصاصی برای ایرانی ها	معایب/نکات احتیاطی برای ایرانی ها	ویژگی های برجسته
یونی سواپ (Uniswap)	AMM	Ethereum, Polygon, Arbitrum, Optimism, Celo, BNB Chain	UNI	~0.3%	بالا (چند میلیارد دلار)	بدون KYC، کنترل کامل دارایی، مقاومت در برابر سانسور.	کارمزد گس بالای اتریوم، نیاز به VPN برای دسترسی به وب سایت اصلی.	بزرگترین AMM، نقدینگی فوق العاده بالا، رابط کاربری ساده.
پنکیک سواپ (PancakeSwap)	AMM	BNB Chain	CAKE	~0.25%	بالا (چند میلیارد دلار)	کارمزد بسیار پایین، بدون KYC، قابلیت های فارمینگ و استیکینگ.	محدود به اکوسیستم BNB Chain.	سرعت بالا، ویژگی های متنوع DeFi (فارمینگ، لاتاری، NFT).
وان اینچ (1inch)	Aggregator	Ethereum, BSC, Polygon, Arbitrum, Avalanche, Fantom, Optimism, Gnosis, Klaytn, Aurora, ZkSync Era	1INCH	بسته به صرافی مبدا	متوسط	بدون KYC، یافتن بهترین قیمت در DEXهای مختلف، صرفه جویی در هزینه.	ممکن است برای کاربران مبتدی کمی پیچیده باشد.	تجمیع کننده نقدینگی هوشمند، بهینه سازی مسیر معاملات.
dYdX	Order Book	Starkware (L2 Ethereum)	DYDX	متغیر (پایین)	متوسط تا بالا	بدون KYC، معاملات اهرم دار و فیوچرز، کارمزد پایین L2.	رابط کاربری پیچیده تر، مناسب برای حرفه ای ها.	معاملات دائمی و اهرم دار، سرعت بالا.
سوشی سواپ (SushiSwap)	AMM	Ethereum, BSC, Polygon, Arbitrum, Avalanche, Fantom, Optimism, Gnosis, Celo, Harmony, Moonriver, OKXChain, Fuse, Shiden, Boba, Metis	SUSHI	~0.3%	متوسط	بدون KYC، پشتیبانی از چندین بلاک چین، ییلد فارمینگ.	کارمزد گس بالای اتریوم در صورت استفاده از این شبکه.	جامعه فعال، تنوع در قابلیت های DeFi.
کرو فایننس (Curve Finance)	AMM (Stablecoins)	Ethereum, Polygon, Arbitrum, Avalanche, Fantom, Optimism, Gnosis, Moonbeam, Harmony, Canto, Base, ZkSync, Scroll, Kava	CRV	~0.04%	بالا (چندین میلیارد دلار)	بدون KYC، لغزش قیمت بسیار کم در استیبل کوین ها.	تمرکز محدود بر استیبل کوین ها.	تخصص در مبادله استیبل کوین ها با کارمزد و لغزش حداقل.
بالانسر (Balancer)	AMM	Ethereum, Polygon, Arbitrum, Optimism, Avalanche, Gnosis, ZkEVM, Base, ZkSync Era	BAL	متغیر (معمولا پایین)	متوسط	بدون KYC، استخرهای نقدینگی منعطف.	رابط کاربری ممکن است برای مبتدیان کمی پیچیده باشد.	استخرهای نقدینگی چندگانه با نسبت های سفارشی، مدیریت پورتفولیو.
بایننس دکس (Binance DEX)	Order Book	Binance Chain	BNB	~0.1%	متوسط	بدون KYC (در پروتکل)، سرعت بالا، کارمزد کم.	ممکن است IP ایران را در فرانت اند مسدود کند، نیاز به VPN.	ساخته شده بر بستر بلاک چین بایننس، رابط کاربری آشنا برای کاربران بایننس.
آی دی اِکس (IDEX)	Order Book (Hybrid)	Ethereum, BSC, Polygon	IDEX	متغیر	پایین	بدون KYC، شبیه به CEXها در عملکرد.	نقدینگی پایین تر نسبت به AMMهای بزرگ.	سیستم هیبریدی (ترکیبی از متمرکز و غیرمتمرکز)، لغو سفارش قبل از تکمیل.
برگر سواپ (Burger Swap)	AMM	BNB Chain	BURGER	پایین	پایین	بدون KYC، کارمزد پایین، بر بستر BSC.	نقدینگی محدود، تنوع توکن کمتر.	برطرف کردن مشکلات گس اتریوم، پل بین زنجیره ای ETH-BSC.
تریدرجوی (Trader Joe)	AMM	Avalanche	JOE	پایین	متوسط	بدون KYC، سرعت بالا و کارمزد کم در شبکه آوالانچ.	محدود به اکوسیستم Avalanche.	پلتفرم جامع دیفای در Avalanche شامل وام دهی و استیکینگ.
ریدیوم (Raydium)	AMM	Solana	RAY	بسیار پایین	متوسط	بدون KYC، سرعت و کارمزد بسیار پایین در شبکه سولانا.	محدود به اکوسیستم سولانا.	استفاده از دفتر سفارش Serum، سرعت بسیار بالای معاملات.

یونی سواپ (Uniswap)

یونی سواپ به عنوان پیشرو و یکی از بزرگترین صرافی های غیرمتمرکز، بر بستر بلاک چین اتریوم و سایر شبکه های لایه ۲ فعالیت می کند. این پلتفرم از مدل بازارساز خودکار (AMM) بهره می برد و نقدینگی فوق العاده بالایی برای توکن های ERC-20 فراهم می کند که به کاهش لغزش قیمت در معاملات کمک شایانی می کند. اگرچه کارمزدهای شبکه اتریوم ممکن است بالا باشد، اما حجم بالای معاملات و سادگی رابط کاربری آن، یونی سواپ را به گزینه ای محبوب برای بسیاری از کاربران، از جمله ایرانیان تبدیل کرده است. البته دسترسی به وب سایت اصلی یونی سواپ ممکن است نیاز به استفاده از VPN داشته باشد.

پنکیک سواپ (PancakeSwap)

پنکیک سواپ یکی از برجسته ترین صرافی های غیرمتمرکز در زنجیره هوشمند بایننس (BNB Chain) است. ویژگی های اصلی آن شامل کارمزدهای بسیار پایین، سرعت بالا در انجام تراکنش ها و تنوع در ارائه قابلیت های مالی غیرمتمرکز (DeFi) مانند ییلد فارمینگ، استیکینگ و لاتاری است. این پلتفرم به دلیل هزینه های گس مقرون به صرفه و سهولت استفاده، گزینه ای بسیار جذاب برای کاربران ایرانی محسوب می شود که به دنبال جایگزینی کارآمد برای صرافی های متمرکز هستند. تجربه کاربری با این پلتفرم اغلب با رضایت همراه است و به راحتی می توان معاملات را در آن انجام داد.

وان اینچ (1inch)

وان اینچ یک تجمیع کننده نقدینگی است که به جای اینکه خودش استخر نقدینگی داشته باشد، بهترین قیمت ها را از چندین صرافی غیرمتمرکز مختلف جمع آوری می کند. این ویژگی به کاربران امکان می دهد تا معاملات خود را با کمترین لغزش قیمت و بهترین نرخ ممکن انجام دهند. وان اینچ از چندین بلاک چین پشتیبانی می کند و برای کاربرانی که به دنبال بهینه سازی معاملات خود هستند، بسیار مفید است. برای ایرانی ها، این پلتفرم مزیت پیدا کردن بهترین شرایط معاملاتی بدون نیاز به احراز هویت را فراهم می کند.

dYdX

dYdX یک صرافی غیرمتمرکز است که به طور خاص بر روی معاملات اهرم دار (Leveraged Trading) و فیوچرز (Futures) تمرکز دارد. این پلتفرم برای تریدرهای حرفه ای که به دنبال ابزارهای پیشرفته معاملاتی هستند، گزینه ای ایده آل است. dYdX با استفاده از راه حل های لایه ۲ اتریوم، کارمزد پایین و سرعت بالایی را در معاملات ارائه می دهد. اگرچه ممکن است رابط کاربری آن برای مبتدیان کمی پیچیده به نظر برسد، اما تجربه کاربری حرفه ای آن، dYdX را در میان گزینه های برتر برای کاربران ایرانی فعال در معاملات مشتقه قرار می دهد.

سوشی سواپ (SushiSwap)

سوشی سواپ به عنوان یک فورک از یونی سواپ، رشد قابل توجهی داشته و اکنون به یک اکوسیستم جامع از محصولات دیفای تبدیل شده است. این صرافی غیرمتمرکز، علاوه بر ارائه خدمات مبادله توکن، امکانات جذابی نظیر ییلد فارمینگ و استیکینگ را نیز فراهم می کند. سوشی سواپ از چندین بلاک چین پشتیبانی می کند که به کاربران امکان دسترسی به طیف گسترده ای از توکن ها و شبکه ها را می دهد. برای کاربران ایرانی، این پلتفرم فرصت های متعددی برای کسب درآمد غیرفعال و ترید در محیطی غیرمتمرکز فراهم می آورد.

کرو فایننس (Curve Finance)

کرو فایننس یک صرافی غیرمتمرکز تخصصی است که به طور ویژه برای مبادله استیبل کوین ها و دارایی های هم ارزش طراحی شده است. تمرکز آن بر کاهش حداقل لغزش قیمت و کارمزد در معاملات استیبل کوین ها، این پلتفرم را به گزینه ای ایده آل برای کسانی تبدیل کرده که به دنبال حفظ ارزش دارایی های خود در برابر نوسانات بازار هستند. امنیت و قابلیت اطمینان بالای کرو فایننس، به همراه کارمزدهای بسیار پایین، آن را برای کاربران ایرانی که قصد ترید استیبل کوین ها را دارند، بسیار مناسب می سازد.

بالانسر (Balancer)

بالانسر یک صرافی غیرمتمرکز نوآورانه است که مفهوم استخرهای نقدینگی چندگانه را معرفی کرده است. برخلاف سایر AMMها که معمولاً از نسبت 50/50 برای توکن ها استفاده می کنند، بالانسر به کاربران امکان می دهد استخرهای نقدینگی با نسبت های سفارشی (مانند 80/20) ایجاد کنند. این ویژگی انعطاف پذیری بیشتری را برای تامین کنندگان نقدینگی فراهم می آورد و به آن ها اجازه می دهد تا با حداقل تغییر در ترکیب دارایی ها، از کارمزدها سود ببرند. برای کاربران ایرانی، بالانسر فرصتی برای مدیریت پیشرفته تر پورتفولیو در محیطی غیرمتمرکز است.

بایننس دکس (Binance DEX)

بایننس دکس پلتفرم غیرمتمرکز صرافی بزرگ بایننس است که بر بستر بایننس چین (Binance Chain) فعالیت می کند. این صرافی به دلیل سرعت بالای تراکنش ها و کارمزدهای پایین شهرت دارد. اگرچه پروتکل آن کاملاً غیرمتمرکز است و نیازی به KYC ندارد، اما وب سایت فرانت اند بایننس ممکن است دسترسی آی پی های ایران را مسدود کند و نیاز به استفاده از VPN را برای کاربران ایرانی ایجاد کند. با این حال، برای کسانی که به دنبال سرعت و کارایی یک صرافی متمرکز در یک چارچوب غیرمتمرکز هستند، بایننس دکس گزینه ای جذاب محسوب می شود.

آی دی اِکس (IDEX)

آی دی اِکس یک صرافی غیرمتمرکز هیبریدی است که سعی کرده مزایای هر دو صرافی متمرکز و غیرمتمرکز را ترکیب کند. این پلتفرم از یک دفتر سفارش استفاده می کند و به کاربران امکان می دهد تا توکن های ERC-20 را به صورت همتا به همتا معامله کنند. ویژگی های منحصر به فرد IDEX شامل امکان لغو سفارش ها قبل از تکمیل و رابط کاربری شبیه به صرافی های متمرکز است. برای کاربران ایرانی، IDEX می تواند گزینه ای باشد که حس و حال معاملات در یک صرافی متمرکز را با حفظ کنترل دارایی ها فراهم می کند.

برگر سواپ (Burger Swap)

برگر سواپ یک صرافی غیرمتمرکز بر بستر زنجیره هوشمند بایننس (BSC) است که از مدل AMM بهره می برد. هدف اصلی این پلتفرم، ارائه راهکاری برای مشکلات کارمزد بالا و کندی سرعت شبکه اتریوم است. برگر سواپ به کاربران امکان می دهد توکن های BEP-20 را معامله کنند و از طریق تامین نقدینگی، توکن بومی BURGER را به عنوان پاداش دریافت کنند. برای کاربران ایرانی که به دنبال کارمزدهای پایین و معاملات سریع هستند، برگر سواپ می تواند یک انتخاب مناسب باشد.

تریدرجوی (Trader Joe)

تریدرجوی یک صرافی غیرمتمرکز محبوب است که بر روی شبکه آوالانچ (Avalanche) فعالیت می کند. این پلتفرم به دلیل سرعت بالا و کارمزدهای بسیار پایین در شبکه آوالانچ، مورد توجه قرار گرفته است. تریدرجوی علاوه بر امکان مبادله توکن ها، ویژگی های پیشرفته ای مانند استیکینگ، ییلد فارمینگ و وام دهی را نیز ارائه می دهد. برای کاربران ایرانی که به دنبال اکوسیستم های جایگزین و با کارایی بالا هستند، تریدرجوی یک گزینه جذاب در فضای دیفای محسوب می شود.

ریدیوم (Raydium)

ریدیوم یک صرافی غیرمتمرکز است که بر روی شبکه سولانا (Solana) ساخته شده است. این پلتفرم به دلیل استفاده از دفتر سفارش مرکزی Serum در شبکه سولانا، سرعت بی نظیر و کارمزدهای بسیار ناچیزی را ارائه می دهد. ریدیوم برای کاربرانی که به دنبال انجام معاملات با سرعت بالا و هزینه نزدیک به صفر هستند، گزینه ای فوق العاده است. این صرافی همچنین امکان استیکینگ و ییلد فارمینگ را فراهم می کند و تجربه کاربری بسیار روانی را به ارمغان می آورد.

گام به گام: نحوه استفاده از صرافی های غیر متمرکز برای ایرانی ها

استفاده از صرافی های غیرمتمرکز برای کاربران ایرانی، با کمی تفاوت نسبت به صرافی های متمرکز، مسیری امن و کارآمد را برای ورود به دنیای ارزهای دیجیتال فراهم می آورد. در ادامه، مراحل گام به گام کار با DEXها برای کاربران ایرانی شرح داده شده است.

گام اول: تبدیل ریال به ارز دیجیتال (تتر/ترون) در یک صرافی ایرانی معتبر

از آنجایی که صرافی های غیرمتمرکز امکان واریز مستقیم ریال را ندارند، اولین مرحله، تبدیل ارز فیات (ریال) به یک ارز دیجیتال پایدار مانند تتر (USDT) یا ترون (TRX) است. این کار از طریق صرافی های متمرکز داخلی معتبر که از ریال پشتیبانی می کنند و امکان احراز هویت برای ایرانیان را فراهم می آورند، انجام می شود. پس از احراز هویت و واریز ریال، می توان اقدام به خرید ارز دیجیتال مورد نظر کرد. توصیه می شود از ارزهای دیجیتالی استفاده شود که کارمزد انتقال پایینی دارند و در شبکه های پرکاربرد قابل انتقال هستند.

گام دوم: انتخاب و نصب کیف پول ارز دیجیتال مناسب

برای تعامل با صرافی های غیرمتمرکز، نیاز به یک کیف پول ارز دیجیتال غیرحضانتی (Non-custodial Wallet) است که کنترل کامل کلیدهای خصوصی را به کاربر می دهد. این کیف پول ها به صورت مستقیم به پروتکل DEX متصل می شوند و واسطه ای بین کاربر و بلاک چین هستند.

• مثال:
  • MetaMask: محبوب ترین کیف پول برای شبکه های مبتنی بر EVM (اتریوم، BSC، Polygon، Arbitrum و…). به صورت افزونه مرورگر و اپلیکیشن موبایل در دسترس است.
  • Trust Wallet: کیف پول موبایلی کاربرپسند که از طیف وسیعی از بلاک چین ها و توکن ها پشتیبانی می کند.
  • Phantom: بهترین گزینه برای تعامل با شبکه های مبتنی بر سولانا.

هنگام نصب کیف پول، حتماً عبارت بازیابی (Seed Phrase/Recovery Phrase) را در مکانی امن و آفلاین یادداشت و نگهداری کنید. این عبارت، کلید دسترسی به دارایی های شماست و در صورت فراموشی رمز عبور یا از دست دادن دستگاه، تنها راه بازگرداندن دارایی ها خواهد بود.

گام سوم: انتقال ارز دیجیتال از صرافی ایرانی به کیف پول شخصی

پس از خرید ارز دیجیتال (مثلاً تتر) در صرافی ایرانی، باید آن را به کیف پول شخصی خود که در گام قبل نصب کرده اید، انتقال دهید. در این مرحله، انتخاب شبکه صحیح برای انتقال بسیار حیاتی است. برای مثال، اگر تتر را خریداری کرده اید، باید مطمئن شوید که آن را روی شبکه TRC20 (ترون) یا BEP20 (بایننس اسمارت چین) که کارمزد کمتری دارند، به کیف پول خود منتقل می کنید. در صورتی که شبکه انتخاب شده اشتباه باشد، دارایی های شما ممکن است برای همیشه از دست بروند.

گام چهارم: اتصال کیف پول به صرافی غیرمتمرکز مورد نظر

حالا نوبت به تعامل با DEX می رسد. به وب سایت صرافی غیرمتمرکز مورد نظر خود (مثلاً Uniswap یا PancakeSwap) مراجعه کنید. معمولاً در گوشه بالای صفحه، گزینه ای با عنوان Connect Wallet (اتصال کیف پول) وجود دارد. با کلیک بر روی آن و انتخاب کیف پول خود (مثلاً MetaMask)، یک درخواست اتصال از سوی کیف پول شما ظاهر می شود. با تایید این درخواست، کیف پول شما به صرافی غیرمتمرکز متصل می شود و شما آماده انجام معاملات خواهید بود. نیازی به وارد کردن نام کاربری و رمز عبور نیست.

گام پنجم: انجام معاملات (Swap) و یا تامین نقدینگی

پس از اتصال کیف پول، می توانید شروع به معامله کنید. اکثر صرافی های غیرمتمرکز AMM دارای بخش Swap هستند که امکان مبادله مستقیم یک ارز دیجیتال به ارز دیگر را فراهم می کند. کافی است توکن هایی که قصد مبادله آن ها را دارید انتخاب کرده، مقدار را وارد کنید و تراکنش را تایید نمایید. در این مرحله به مفهوم Slippage Tolerance (تحمل لغزش) توجه کنید. این پارامتر حداکثر درصد لغزش قیمتی است که شما حاضرید در معامله قبول کنید. تنظیم صحیح آن برای جلوگیری از ضررهای ناخواسته مهم است.

علاوه بر مبادله، می توانید با تامین نقدینگی در استخرهای نقدینگی (Liquidity Pools) صرافی، از کارمزد معاملات کسب درآمد کنید. با واریز دو یا چند توکن به نسبت مشخص در استخر، به تامین نقدینگی کمک می کنید و در ازای آن پاداش دریافت می نمایید. این روشی جذاب برای کسب درآمد غیرفعال است، اما باید از ریسک Impermanent Loss (زیان ناپایدار) نیز آگاه باشید.

VPN و صرافی های غیر متمرکز: ضرورت ها و ملاحظات برای ایرانی ها

با وجود ماهیت غیرمتمرکز صرافی های DEX که آن ها را از نظارت مرکزی دور نگه می دارد، کاربران ایرانی در برخی موارد همچنان نیازمند استفاده از VPN (شبکه خصوصی مجازی) هستند. این نیاز، بیشتر به دلیل مسدودسازی آدرس های IP ایران توسط فرانت اند (وب سایت یا رابط کاربری) آن صرافی ها است، نه خود پروتکل اصلی که بر بستر بلاک چین عمل می کند. انتخاب و استفاده صحیح از VPN برای حفظ امنیت و پایداری معاملات بسیار حائز اهمیت است.

چرا حتی در DEXها ممکن است به VPN نیاز داشته باشید؟

وب سایت های ارائه دهنده رابط کاربری صرافی های غیرمتمرکز، ممکن است برای رعایت قوانین بین المللی یا به دلایل تجاری، دسترسی کاربران از برخی مناطق جغرافیایی (مانند ایران) را مسدود کنند. این مسدودسازی به معنای مسدود شدن کل شبکه بلاک چین نیست، بلکه تنها دسترسی به رابط کاربری وب سایت آن صرافی را محدود می کند. با استفاده از یک VPN، می توان آدرس IP خود را به کشوری دیگر تغییر داد و این محدودیت را دور زد.

انتخاب VPN مناسب

انتخاب یک VPN معتبر و مناسب، گامی حیاتی برای کاربران ایرانی است. ویژگی هایی که باید در نظر گرفته شوند عبارتند از:

• IP ثابت (Dedicated IP): استفاده از VPN با IP ثابت (IP اختصاصی) توصیه می شود. تغییر مداوم IP می تواند باعث شناسایی کاربر توسط سیستم های امنیتی و در مواردی منجر به بلوکه شدن دسترسی یا حتی دارایی شود، حتی اگر صرافی غیرمتمرکز باشد.
• پولی و معتبر: از استفاده از VPNهای رایگان به شدت خودداری کنید. VPNهای رایگان اغلب ناامن هستند، اطلاعات کاربر را جمع آوری می کنند، سرعت پایینی دارند و ممکن است منجر به لو رفتن IP واقعی شوند. سرویس های VPN پولی و معتبر، امنیت، سرعت و پایداری بیشتری را ارائه می دهند.
• عدم ثبت Log (No-Log Policy): مطمئن شوید که VPN انتخابی شما سیاستی مبنی بر عدم ثبت لاگ فعالیت های کاربران دارد. این ویژگی حریم خصوصی شما را تضمین می کند.
• سرورهای متعدد و پایدار: VPN باید دارای سرورهای متعدد و پایداری در کشورهای مختلف باشد تا در صورت بروز مشکل برای یک سرور، بتوانید به سرعت به سرور دیگری متصل شوید.

خطرات استفاده از VPN رایگان و ناامن

استفاده از VPNهای رایگان یا نامعتبر می تواند خطرات جدی به همراه داشته باشد:

• نشت IP (IP Leak): برخی VPNهای ضعیف ممکن است به طور ناخواسته IP واقعی شما را فاش کنند که این می تواند منجر به شناسایی شما به عنوان کاربر ایرانی شود.
• فروش داده ها: بسیاری از VPNهای رایگان از طریق فروش داده های کاربران خود کسب درآمد می کنند که این موضوع حریم خصوصی شما را به خطر می اندازد.
• ویروس و بدافزار: برخی اپلیکیشن های VPN رایگان ممکن است حاوی ویروس یا بدافزار باشند.
• قطع و وصل شدن مکرر: این VPNها اغلب اتصال ناپایداری دارند که می تواند در حین انجام معامله منجر به قطع شدن و بروز مشکلاتی نظیر لغزش قیمت یا عدم تکمیل تراکنش شود.

نکات مهم حین معامله با VPN

• عدم تغییر IP در حین معامله: هرگز در حین انجام یک تراکنش (مثلاً Swap یا تامین نقدینگی) IP خود را تغییر ندهید. این کار می تواند منجر به خطای تراکنش و حتی از دست رفتن دارایی شود.
• استفاده از یک سرور ثابت: سعی کنید همیشه از یک سرور ثابت و معین (یا حداقل از سرورهای یک کشور خاص) برای اتصال به DEX خود استفاده کنید. تغییر مکرر سرور و کشور می تواند مشکوک به نظر برسد.
• آگاهی از قوانین حریم خصوصی VPN: پیش از انتخاب، سیاست های حریم خصوصی VPN را به دقت مطالعه کنید.

استفاده هوشمندانه و محتاطانه از VPN، می تواند به کاربران ایرانی کمک کند تا با امنیت و آرامش بیشتری در دنیای صرافی های غیرمتمرکز فعالیت کنند و از مزایای تمرکززدایی بهره مند شوند.

مقایسه صرافی متمرکز و غیر متمرکز از دیدگاه کاربران ایرانی

انتخاب بین صرافی های متمرکز (CEX) و غیرمتمرکز (DEX) برای کاربران ایرانی، فراتر از یک تصمیم صرفاً فنی است و ابعاد امنیتی، قانونی و حریم خصوصی را شامل می شود. هر دو نوع صرافی مزایا و معایب خاص خود را دارند که باید با توجه به شرایط ایران و اولویت های فردی مورد بررسی قرار گیرند.

ویژگی	صرافی متمرکز (CEX)	صرافی غیرمتمرکز (DEX)	نکات اختصاصی برای ایرانیان
نیاز به احراز هویت (KYC)	همیشه نیاز است	معمولا نیازی نیست	CEXها به دلیل تحریم، احراز هویت ایرانیان را رد می کنند؛ DEXها راهکار اصلی بدون KYC هستند.
کنترل دارایی	صرافی کنترل می کند (دارایی در کیف پول صرافی)	کاربر کنترل می کند (دارایی در کیف پول شخصی)	ریسک بلوکه شدن دارایی توسط CEXها برای ایرانیان بالا است؛ DEXها این ریسک را حذف می کنند.
ریسک هک	بالا (هدف جذاب برای هکرها)	پایین (دارایی متمرکز نیست)	CEXها ممکن است هدف حملات بزرگ باشند؛ در DEXها ریسک هک قرارداد هوشمند وجود دارد.
رابط کاربری	معمولا بسیار کاربرپسند و آسان	گاهی پیچیده تر، نیاز به دانش فنی بیشتر	DEXها برای مبتدیان ایرانی ممکن است در ابتدا کمی دشوار به نظر برسند.
نقدینگی	بالا	متغیر (ممکن است پایین باشد، خصوصاً برای آلت کوین ها)	برای معاملات بزرگ در CEXها مشکلی نیست، در DEXها باید به لغزش قیمت توجه شود.
تنوع رمزارزها	بسیار زیاد	متغیر (معمولا زیاد، اما ممکن است برخی توکن های جدیدتر فقط در DEX باشند)	CEXهای جهانی انتخاب های بیشتری دارند اما برای ایرانیان در دسترس نیستند.
کارمزد	معمولا درصدی از معامله، متغیر	بستگی به کارمزد گس بلاک چین دارد، معمولا پایین تر	کارمزد گس اتریوم در DEXها می تواند بالا باشد؛ BSC و Polygon ارزان ترند.
دسترسی جهانی	برای ایرانیان بسیار محدود	پروتکل جهانی است، ممکن است فرانت اند مسدود شود (نیاز به VPN)	CEXهای مطرح خارجی ایرانیان را تحریم کرده اند؛ DEXها با VPN دسترسی را فراهم می کنند.
پشتیبانی مشتری	معمولا قوی	محدود یا جامعه محور	در CEXهای داخلی پشتیبانی وجود دارد، در DEXها مسئولیت با خود کاربر است.
معاملات پیشرفته (فیوچرز، مارجین)	به وفور یافت می شود	فقط در برخی DEXهای خاص (مانند dYdX)	اگر قصد معاملات پیشرفته دارید، انتخاب DEXهای مناسب محدودتر می شود.

تحلیل ریسک های هر دو نوع صرافی برای کاربران ایرانی

• ریسک تحریم و بلوکه شدن دارایی (CEX): این بزرگترین ریسک برای کاربران ایرانی در صرافی های متمرکز خارجی است. به دلیل تحریم ها، هر لحظه این امکان وجود دارد که حساب کاربر مسدود شده و دارایی هایش بلوکه شوند، بدون هیچ راهکاری برای بازپس گیری.
• ریسک هک (CEX): صرافی های متمرکز به دلیل نگهداری حجم عظیمی از دارایی ها، هدف جذابی برای هکرها هستند. در صورت هک، ممکن است دارایی کاربران به خطر بیفتد.
• ریسک قرارداد هوشمند (DEX): اگرچه DEXها دارایی کاربران را نگهداری نمی کنند، اما پروتکل آن ها بر پایه قراردادهای هوشمند است. بروز هرگونه باگ یا آسیب پذیری در کد این قراردادها می تواند منجر به از دست رفتن دارایی شود. ممیزی های امنیتی (Audits) تا حد زیادی این ریسک را کاهش می دهد، اما آن را به صفر نمی رساند.
• ریسک کاربری و خطای انسانی (DEX): در DEXها، مسئولیت کامل نگهداری از کلیدهای خصوصی و مدیریت تراکنش ها بر عهده کاربر است. ارسال اشتباه توکن به آدرس نادرست، گم کردن عبارت بازیابی کیف پول، یا تایید قراردادهای هوشمند مخرب می تواند به از دست رفتن سرمایه منجر شود و هیچ نهاد مرکزی برای بازگرداندن آن وجود ندارد.
• ریسک پایداری VPN (DEX): استفاده از VPN نامعتبر یا ناپایدار می تواند منجر به قطع اتصال در حین معامله شده و مشکلاتی را برای کاربر ایجاد کند.

به طور کلی، برای کاربران ایرانی، صرافی های غیرمتمرکز به دلیل عدم نیاز به احراز هویت و حفظ کنترل کامل بر دارایی ها، گزینه امن تر و در دسترس تری محسوب می شوند. با این حال، استفاده از آن ها نیازمند دانش فنی بیشتر و رعایت نکات امنیتی فردی است.

سوالات متداول

آیا صرافی های غیرمتمرکز کاملا امن هستند؟

صرافی های غیرمتمرکز به دلیل ماهیت خود، ریسک هک شدن متمرکز دارایی ها را ندارند زیرا کنترل دارایی ها همواره در اختیار خود کاربر است. اما این به معنای امنیت صد درصدی نیست. ریسک هایی مانند باگ های قرارداد هوشمند (در صورت وجود) یا خطای انسانی کاربر (مثلاً ارسال به آدرس اشتباه یا افشای کلید خصوصی) همچنان وجود دارند. با انتخاب DEXهای معتبر و audited شده و رعایت پروتکل های امنیتی شخصی، می توان این ریسک ها را به حداقل رساند.

کارمزد ترید در DEXها چقدر است؟

کارمزد ترید در صرافی های غیرمتمرکز به دو بخش تقسیم می شود: کارمزد خود صرافی و کارمزد شبکه (Gas Fee). کارمزد صرافی معمولاً بسیار پایین است (مثلاً 0.25% تا 0.3%). کارمزد شبکه که برای انجام تراکنش در بلاک چین پرداخت می شود، بسته به شلوغی شبکه و بلاک چین مورد استفاده (مثلاً اتریوم با کارمزد بالا، BNB Chain یا Polygon با کارمزد پایین) متفاوت است. برای ایرانی ها، انتخاب شبکه های با کارمزد کمتر از نظر اقتصادی بهینه تر است.

آیا می توان با ریال در صرافی های غیرمتمرکز کار کرد؟

خیر، صرافی های غیرمتمرکز امکان واریز مستقیم ریال یا سایر ارزهای فیات را ندارند. برای شروع کار در DEXها، ابتدا باید ریال خود را از طریق یک صرافی متمرکز داخلی (که احراز هویت ایرانیان را می پذیرد) به یک ارز دیجیتال پایدار مانند تتر (USDT) تبدیل کرده و سپس آن را به کیف پول شخصی خود منتقل کنید. پس از آن می توانید با ارز دیجیتال خود در DEXها به معامله بپردازید.

بهترین DEX برای تازه کارها کدام است؟

برای کاربران تازه کار، صرافی هایی با رابط کاربری ساده و کارمزد پایین توصیه می شوند. پنکیک سواپ (PancakeSwap) به دلیل فعالیت بر بستر BNB Chain که کارمزد پایینی دارد و رابط کاربری نسبتاً ساده، گزینه بسیار مناسبی برای شروع است. یونی سواپ (Uniswap) نیز با وجود کارمزد گس بالاتر در شبکه اتریوم، به دلیل نقدینگی بالا و سادگی عملیات مبادله، انتخاب خوبی می تواند باشد.

آیا صرافی های غیرمتمرکز قانونی هستند؟

وضعیت قانونی صرافی های غیرمتمرکز در سطح جهانی هنوز در حال تکامل است و قوانین مشخصی در بسیاری از کشورها وجود ندارد. این پلتفرم ها به دلیل ماهیت غیرمتمرکز خود، کمتر تحت نظارت نهادهای دولتی قرار می گیرند. در ایران، فعلاً هیچ قانون صریحی در مورد فعالیت DEXها وجود ندارد. کاربران باید همواره از آخرین مقررات و قوانین احتمالی در حوزه ارزهای دیجیتال آگاه باشند.

آیا برای معاملات در DEX مالیات باید پرداخت کرد؟

قوانین مربوط به مالیات بر سود ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف متفاوت است و در ایران نیز قوانین شفافی در این زمینه وجود ندارد. اما به طور کلی، سود حاصل از معاملات ارزهای دیجیتال (چه در صرافی متمرکز و چه غیرمتمرکز) در بسیاری از کشورها مشمول مالیات بر سود سرمایه محسوب می شود. کاربران باید با قوانین مالیاتی کشور خود مشورت کنند و مسئولیت پرداخت هرگونه مالیات احتمالی بر عهده خود آن هاست.

آیا صرافی های غیرمتمرکز پشتیبانی مشتری دارند؟

اکثر صرافی های غیرمتمرکز، مانند صرافی های متمرکز، پشتیبانی مشتری سنتی (شامل تیم پشتیبانی ۲۴/۷) ندارند. ماهیت غیرمتمرکز آن ها به این معناست که مسئولیت اصلی بر عهده خود کاربر است. با این حال، بسیاری از DEXها دارای جوامع کاربری فعال در پلتفرم هایی مانند تلگرام، دیسکورد یا ردیت هستند که می توان در آن ها سوالات را مطرح کرد و از تجربیات دیگران بهره مند شد.

نتیجه گیری و توصیه نهایی

صرافی های غیرمتمرکز (DEX) دریچه ای نوین به سوی آزادی مالی و کنترل کامل بر دارایی ها برای کاربران ایرانی گشوده اند. با توجه به چالش های پیش رو در استفاده از صرافی های متمرکز، DEXها با ارائه امکان معامله بدون نیاز به احراز هویت و حذف واسطه های مرکزی، به بهترین راهکار برای فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال تبدیل شده اند. گزینه هایی نظیر یونی سواپ، پنکیک سواپ و وان اینچ، هر یک با ویژگی های منحصر به فرد خود، پاسخگوی نیازهای گوناگون معامله گران هستند.

انتخاب بهترین صرافی غیر متمرکز برای ایرانی ها مستلزم درک عمیق از ماهیت این پلتفرم ها و شناخت دقیق نیازهای فردی است. همواره توصیه می شود پیش از هر اقدامی، تحقیقات کافی انجام داده و از منابع معتبر آموزشی بهره ببرید. مدیریت ریسک های مرتبط با نوسانات بازار، حفظ امنیت کیف پول شخصی و در صورت لزوم، استفاده صحیح از VPN، کلید موفقیت در این عرصه است. با آگاهی و احتیاط، می توان از تمامی مزایای صرافی های غیرمتمرکز بهره برد و در دنیای پرشتاب ارزهای دیجیتال به اهداف مالی دست یافت.