دستگاه تولید اتریوم: از دوران ماینرها تا سهام گذاری (PoS) و آینده اتریوم

مدت ها بود که نام «دستگاه تولید اتریوم» در میان علاقه مندان به ارزهای دیجیتال، نویدبخش فرصت های بی نظیر برای کسب سود بود. این واژه، ذهنیت تجهیزات قدرتمندی را تداعی می کرد که با حل معادلات پیچیده، توکن های ارزشمند اتریوم را به دنیای دیجیتال اضافه می کردند. اما آیا امروزه نیز این امکان وجود دارد؟ پاسخ قاطعانه این است: خیر. دنیای اتریوم دستخوش دگرگونی بزرگی شده و مفهوم سنتی «دستگاه تولید اتریوم» دیگر برای ارز دیجیتال اتریوم معنایی ندارد. این تغییر اساسی که با به روزرسانی بزرگ «مرج» (The Merge) رقم خورد، به الگوریتم اثبات کار (Proof of Work) پایان داد و اتریوم را به عصر اثبات سهام (Proof of Stake) رهنمون ساخت.

این تحول بنیادین، نه تنها روش تولید اتریوم را دگرگون کرد، بلکه چشم انداز آینده این اکوسیستم عظیم را نیز تغییر داد. کسانی که پیشتر با دستگاه های قدرتمند خود به استخراج اتریوم مشغول بودند، اکنون باید به دنبال راهکارهای جایگزین باشند یا دستگاه های خود را برای استخراج ارزهای دیگر به کار گیرند. این مقاله سفری است به گذشته پررونق استخراج اتریوم، تلاشی برای درک چرایی این تغییر عظیم، و راهنمایی برای عبور از این دگرگونی و یافتن مسیرهای جدید در دنیای پس از «مرج».

اتریوم (Ethereum) چیست و چرا «تولید» آن جذاب بود؟

اتریوم، پس از بیت کوین، دومین ارز دیجیتال بزرگ جهان از نظر ارزش بازار است و به عنوان «ملکه ارزهای دیجیتال» شناخته می شود. اما اتریوم فراتر از یک ارز دیجیتال ساده است؛ یک پلتفرم غیرمتمرکز و جهانی برای اجرای قراردادهای هوشمند و برنامه های غیرمتمرکز (DApp) است. این پلتفرم با امکانات بی نظیر خود، زیرساخت های لازم برای ظهور هزاران پروژه نوآورانه، از جمله امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، توکن های غیرمثلی (NFT) و بازی های بلاکچینی را فراهم آورده است.

در گذشته، روش اصلی برای «تولید» یا کسب اتریوم جدید، فرآیندی به نام استخراج (Mining) بود که بر اساس الگوریتم اثبات کار (Proof of Work یا PoW) انجام می شد. در این سیستم، ماینرها (استخراج کنندگان) با استفاده از قدرت محاسباتی دستگاه های خود، در یک رقابت جهانی شرکت می کردند تا مسائل پیچیده ریاضی را حل کنند. اولین ماینری که پاسخ صحیح را پیدا می کرد، اجازه پیدا می کرد تا بلاک جدید تراکنش ها را به بلاکچین اضافه کند و در ازای آن، پاداشی در قالب اتریوم جدید و کارمزدهای تراکنش ها دریافت می کرد.

جذابیت استخراج اتریوم در گذشته بسیار زیاد بود. با افزایش قیمت اتریوم و محبوبیت روزافزون این اکوسیستم، سودآوری استخراج نیز به طرز چشمگیری بالا رفت. همین امر، بسیاری از سرمایه گذاران و علاقه مندان به فناوری را به سمت خرید و راه اندازی دستگاه های قدرتمند سوق داد. تصور سودهای کلان و تبدیل شدن به بخشی از شبکه ای که آینده تکنولوژی را رقم می زد، انگیزه ای قوی برای ورود به این عرصه بود.

گذشته پررونق: دستگاه های تولید اتریوم (در دوران PoW)

در دوران طلایی اثبات کار، دو نوع اصلی از دستگاه ها برای تولید اتریوم مورد استفاده قرار می گرفتند: ریگ های ماینینگ مبتنی بر کارت های گرافیک (GPU Rigs) و ماینرهای ASIC (Application-Specific Integrated Circuit). هر یک از این دو نوع، ویژگی ها و مزایای خاص خود را داشتند که در ادامه به تفصیل به آن ها می پردازیم.

ریگ های ماینینگ (GPU Rigs)

ریگ ماینینگ را می توان نوعی کامپیوتر پیشرفته و ارتقاء یافته تصور کرد که به جای یک یا دو کارت گرافیک، از تعداد زیادی کارت گرافیک قدرتمند بهره می برد. عملکرد این سیستم ها به گونه ای بود که هر یک از کارت های گرافیک، به صورت موازی به حل مسائل الگوریتم Ethash مشغول می شدند و با تجمیع قدرت پردازشی خود، سرعت استخراج را به شکل قابل توجهی افزایش می دادند.

مزیت اصلی ریگ های ماینینگ در انعطاف پذیری آن ها بود. کارت های گرافیک را می توانستند برای استخراج ارزهای دیجیتال مختلف با الگوریتم های متفاوت به کار گیرند. این ویژگی به ماینرها اجازه می داد تا در صورت کاهش سودآوری یک ارز خاص، به سادگی به استخراج ارز دیگری روی آورند. همچنین، بازار دست دوم کارت های گرافیک نسبتاً پررونق بود و در صورت نیاز، می توانستند آن ها را با قیمت مناسب به فروش برسانند یا در کاربردهای دیگر مانند بازی های کامپیوتری، رندرینگ یا هوش مصنوعی به کار گیرند.

کارت های گرافیک محبوب برای استخراج اتریوم شامل سری های AMD Radeon RX (مانند RX 470, RX 480, RX 570, RX 580, RX 5700 XT) و Nvidia RTX (مانند RTX 3060, RTX 3070, RTX 3080, RTX 3090) بودند. این کارت ها به دلیل تعادل بین قدرت هش، مصرف انرژی و قیمت، گزینه های ایده آلی محسوب می شدند.

ماینرهای ASIC (Application-Specific Integrated Circuit)

ماینرهای ASIC دستگاه های تخصصی بودند که منحصراً برای استخراج یک الگوریتم خاص (در مورد اتریوم، Ethash) طراحی و بهینه سازی شده بودند. این دستگاه ها به دلیل طراحی اختصاصی خود، قدرت هش بسیار بالاتری نسبت به ریگ های GPU ارائه می دادند و بازدهی انرژی بهتری داشتند. یعنی با مصرف برق کمتر، می توانستند هش ریت بیشتری تولید کنند.

ماینرهای ASIC معروفی که در دوران استخراج اتریوم محبوبیت داشتند، شامل Bitmain Antminer E3، Bitmain Antminer E9، Innosilicon A10 Pro و Jasminer X4 بودند. هر یک از این دستگاه ها با قدرت پردازشی و مصرف برق مشخصی به بازار عرضه می شدند و در زمان خود، به عنوان ماشین های سودآور برای استخراج اتریوم شناخته می شدند.

تفاوت های کلیدی بین GPU Rig و ASIC به شرح زیر بود:

ویژگی	ریگ ماینینگ (GPU Rig)	ماینر ASIC
هزینه اولیه	معمولاً کمتر (به ازای هر واحد قدرت هش)، قابل ارتقاء تدریجی	معمولاً بیشتر، نیازمند سرمایه گذاری اولیه قابل توجه
قدرت هش	پایین تر (نسبت به یک ASIC هم رده)	بالاتر، بهینه سازی شده برای الگوریتم خاص
مصرف برق	نسبتاً بالا (به ازای هر واحد قدرت هش)	بهینه تر (به ازای هر واحد قدرت هش)
سر و صدا	معمولاً کمتر (به ازای یک کارت) تا متوسط (با چندین کارت)	بسیار زیاد، نیازمند فضایی دور از محل زندگی
انعطاف پذیری	بالا (قابل استفاده برای استخراج ارزهای مختلف، بازی، رندرینگ)	پایین (فقط برای استخراج الگوریتم خاص طراحی شده)
طول عمر	معمولاً بیشتر و قابلیت تعمیر و تعویض قطعات	معمولاً کمتر و تعمیرات تخصصی تر

چگونه استخراج اتریوم انجام می شد؟ (فرایند سابق)

استخراج اتریوم، پیش از تغییر به الگوریتم اثبات سهام، فرآیندی پیچیده اما در عین حال منظم بود که برای افراد علاقه مند، تجربه ای هیجان انگیز به شمار می رفت. همه چیز با الگوریتم «اتحش» (Ethash) آغاز می شد؛ الگوریتمی که به طور خاص برای اتریوم طراحی شده بود و ویژگی منحصر به فردی برای مقاومت در برابر ASIC ها داشت، هرچند که در نهایت ماینرهای ASIC تخصصی برای آن نیز ساخته شدند. ماینرها با استفاده از قدرت پردازشی دستگاه های خود، باید به دنبال حل یک مسئله ریاضی می بودند که حل آن به صورت تصادفی و با آزمون و خطا انجام می شد و یافتن پاسخ صحیح، شانسی بود.

برای اینکه ماینرها بتوانند شانس خود را برای یافتن بلاک و دریافت پاداش افزایش دهند، به «استخرهای استخراج» (Mining Pools) ملحق می شدند. استخر استخراج، گروهی از ماینرها بود که قدرت هش خود را با هم ترکیب می کردند تا شانس بیشتری برای یافتن بلاک داشته باشند. وقتی استخر یک بلاک را پیدا می کرد، پاداش آن بین اعضای استخر، بر اساس میزان سهم هر ماینر از قدرت هش، تقسیم می شد. این همکاری، ریسک نوسانات درآمد را برای ماینرهای کوچک تر کاهش می داد.

نحوه اتصال دستگاه به استخر و نرم افزارهای ماینینگ نیز فرآیند خاص خود را داشت. پس از انتخاب و نصب نرم افزار ماینینگ (مانند PhoenixMiner, Claymore Miner یا Ethminer)، ماینر باید آن را با آدرس کیف پول اتریوم خود و اطلاعات اتصال به استخر استخراج پیکربندی می کرد. سپس، دستگاه شروع به «هش» (Hash) می کرد؛ به این معنی که با سرعت بسیار بالا، عملیات ریاضی مورد نیاز برای یافتن بلاک را انجام می داد. مفهوم «هش ریت» (Hash Rate) که با واحدهای MegaHash/second (MH/s) یا GigaHash/second (GH/s) اندازه گیری می شد، نشان دهنده قدرت پردازشی دستگاه بود. هر چه هش ریت بیشتر بود، شانس یافتن بلاک و کسب درآمد نیز بالاتر می رفت.

پایان دوران: The Merge و گذار به اثبات سهام (PoS)

در دنیای ارزهای دیجیتال، تغییرات به سرعت اتفاق می افتند و اتریوم نیز از این قاعده مستثنی نبود. یکی از بزرگترین و مهمترین رویدادهای تاریخ اتریوم، «مرج» (The Merge) نام داشت که در ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۲ به وقوع پیوست. این به روزرسانی نه تنها یک تغییر فنی ساده، بلکه یک دگرگونی بنیادین در هسته عملیاتی شبکه اتریوم بود که از الگوریتم اثبات کار (Proof of Work) به اثبات سهام (Proof of Stake) مهاجرت کرد.

دلایل و اهداف این تغییر، متعدد و حیاتی بودند. در رأس آن ها، کاهش چشمگیر مصرف انرژی قرار داشت. استخراج بر پایه اثبات کار، به مصرف مقادیر عظیمی برق نیاز داشت که نگرانی های جدی زیست محیطی را به همراه داشت. با PoS، مصرف انرژی شبکه اتریوم بیش از ۹۹.۹۵ درصد کاهش یافت و این شبکه را به یکی از «سبزترین» بلاکچین ها تبدیل کرد. علاوه بر این، هدف از «مرج»، افزایش امنیت شبکه در برابر حملات ۵۱ درصدی و فراهم آوردن زمینه برای بهبود مقیاس پذیری اتریوم در آینده (با پیاده سازی شاردینگ) بود.

اثبات سهام (PoS) به شیوه متفاوتی کار می کند. در این الگوریتم، به جای ماینرها، «اعتبارسنج ها» (Validators) مسئول اعتبارسنجی تراکنش ها و ایجاد بلاک های جدید هستند. برای تبدیل شدن به یک اعتبارسنج، باید مقدار مشخصی از ارز دیجیتال (در مورد اتریوم، ۳۲ ETH) را به عنوان «سهم» (Stake) در شبکه قفل کنید. اعتبارسنج ها بر اساس مقدار اتریومی که سهام گذاری کرده اند، به صورت تصادفی برای پیشنهاد و اعتبارسنجی بلاک ها انتخاب می شوند. اگر اعتبارسنج وظایف خود را به درستی انجام دهد، پاداش دریافت می کند؛ اما اگر به صورت مخرب عمل کند یا وظایف خود را نادیده بگیرد، بخشی از سهام خود را از دست خواهد داد (این فرآیند به «Slashing» معروف است).

با انجام «مرج» و گذار اتریوم به اثبات سهام، دوران استخراج اتریوم با دستگاه های فیزیکی برای همیشه به پایان رسید. این تغییر، شوکی بزرگ برای جامعه ماینرها بود و به معنای بیکار شدن هزاران دستگاه ماینینگ تخصصی اتریوم بود.

تأثیر «مرج» بر ماینرهای اتریوم بسیار گسترده بود. دستگاه های ماینری که برای حل مسائل Ethash طراحی شده بودند، دیگر نمی توانستند اتریوم استخراج کنند. این موضوع، بسیاری از ماینرها را با چالش بزرگی روبرو کرد: با دستگاه های قدرتمند و گران قیمت خود چه باید می کردند؟ این وضعیت، نیازمند یافتن راهکارهای جایگزین و تطبیق با واقعیت جدید شبکه اتریوم بود.

پس از Merge: با دستگاه تولید اتریوم قدیمی خود چه کنیم؟ (راهکارهای کنونی)

پس از گذار اتریوم به اثبات سهام و پایان یافتن استخراج آن با دستگاه، صاحبان «دستگاه تولید اتریوم» (ریگ های GPU و ماینرهای ASIC سابق) با یک دوراهی بزرگ مواجه شدند. اکنون که قلب تپنده شبکه، دیگر نیازی به قدرت محاسباتی آن ها نداشت، چه سرنوشتی در انتظار این تجهیزات بود؟ خوشبختانه، چند راهکار عملی برای این دستگاه ها وجود دارد که در ادامه به آن ها پرداخته می شود.

استخراج ارزهای دیجیتال دیگر (Forkcoins و سایر آلتکوین ها)

یکی از رایج ترین راهکارها، تغییر مقصد استخراج به سمت ارزهای دیجیتال دیگری بود که هنوز از الگوریتم اثبات کار استفاده می کنند و با سخت افزار موجود (به ویژه GPUها) قابل استخراج هستند. این ارزها اغلب شامل «فورک کوین ها» (Forkcoins) یا آلتکوین های دیگری می شوند که الگوریتم های مشابه Ethash یا سازگار با GPU دارند.

برخی از ارزهای دیجیتال قابل استخراج با الگوریتم های مشابه Ethash عبارتند از:

• اتریوم کلاسیک (Ethereum Classic – ETC): این ارز، بلاکچین اصلی اتریوم است که پس از هک DAO و فورک اتریوم به وجود آمد و تصمیم گرفت به الگوریتم اثبات کار پایبند بماند. بسیاری از ماینرهای اتریوم به سرعت به استخراج ETC روی آوردند.
• راون کوین (Ravencoin – RVN): این ارز از الگوریتم KAWPOW استفاده می کند که سازگاری خوبی با GPUها دارد و برای استخراج کنندگان جذابیت دارد.
• ارگو (Ergo – ERG): ارگو یک پلتفرم قرارداد هوشمند است که از الگوریتم Autolykos بهره می برد و برای استخراج با کارت های گرافیک بهینه شده است.

بررسی سودآوری و چالش های ماینینگ این ارزها بسیار مهم است. سودآوری به عوامل متعددی مانند قیمت ارز، سختی شبکه (که با تعداد ماینرها رابطه مستقیم دارد)، و هزینه برق بستگی دارد. ماینرها باید به طور مداوم سودآوری را با استفاده از ماشین حساب های آنلاین ماینینگ رصد کنند. نکات مهم برای انتخاب ارز جایگزین عبارتند از:

• قیمت ارز: هرچه قیمت ارز جایگزین بالاتر باشد، سودآوری نیز بیشتر خواهد بود.
• سختی شبکه: افزایش سختی شبکه نشان دهنده تعداد بیشتر ماینرها و رقابت بالاتر است که سودآوری را کاهش می دهد.
• آینده پروژه: بررسی پتانسیل رشد و توسعه پروژه آن ارز دیجیتال در بلندمدت نیز حائز اهمیت است.

فروش دستگاه های ماینینگ

یکی دیگر از گزینه ها، فروش دستگاه های ماینینگ قدیمی بود. بازار دست دوم ماینرهای اتریوم پس از «مرج» با کاهش شدید قیمت مواجه شد، زیرا تقاضا برای استخراج ETH به صفر رسید. با این حال، هنوز خریدارانی وجود داشتند که به دنبال دستگاه هایی برای استخراج سایر ارزهای دیجیتال (مانند ETC) یا قطعات یدکی بودند.

نکات مهم در هنگام فروش دستگاه شامل قیمت گذاری واقع بینانه (با توجه به وضعیت بازار)، اطمینان از سلامت کامل دستگاه و ارائه اطلاعات دقیق به خریدار است. بسیاری از فروشندگان سعی کردند قطعات ریگ های GPU خود را جداگانه به فروش برسانند؛ مثلاً کارت های گرافیک را برای گیمینگ یا سایر کاربردها عرضه کنند.

سایر کاربردهای GPU (برای ریگ ها)

ریگ های ماینینگ مبتنی بر کارت های گرافیک، برخلاف ماینرهای ASIC که تخصصی بودند، انعطاف پذیری بیشتری داشتند. کارت های گرافیک قوی، فراتر از استخراج ارز دیجیتال، کاربردهای فراوانی دارند که شامل موارد زیر می شود:

• بازی: بسیاری از کارت های گرافیک قدرتمند، هنوز هم برای اجرای بازی های کامپیوتری با کیفیت بالا مناسب هستند.
• هوش مصنوعی و یادگیری ماشین: قدرت پردازشی GPUها برای آموزش مدل های هوش مصنوعی و اجرای الگوریتم های یادگیری ماشین بسیار ارزشمند است.
• رندرینگ و طراحی گرافیکی: گرافیست ها، طراحان سه بعدی و فعالان حوزه تولید محتوا برای رندرینگ سریع تر پروژه های خود از GPUهای قوی استفاده می کنند.
• محاسبات علمی: در زمینه های تحقیقاتی و علمی، برای انجام محاسبات پیچیده و شبیه سازی ها، از قدرت پردازشی GPUها بهره گرفته می شود.

آینده تولید اتریوم: سهام گذاری (Staking)

با پایان یافتن دوران استخراج، «تولید اتریوم» به مفهومی کاملاً جدید تغییر شکل داد و به «سهام گذاری» (Staking) تبدیل شد. در الگوریتم اثبات سهام، دیگر خبری از دستگاه های پر سر و صدا و پرمصرف نیست؛ بلکه اتریوم های شما خود به عنوان «ابزار تولید» عمل می کنند. مفهوم سهام گذاری اتریوم و تبدیل شدن به «اعتبارسنج» (Validator)، ستون فقرات شبکه اتریوم پس از «مرج» است.

در این روش، شما با قفل کردن (سهام گذاری) مقداری اتریوم در شبکه، به امنیت و پایداری آن کمک می کنید. اعتبارسنج ها وظیفه دارند تراکنش ها را اعتبارسنجی کرده و بلاک های جدید را به بلاکچین اضافه کنند. در ازای این خدمات، شبکه به آن ها پاداش می دهد که این پاداش نیز در قالب اتریوم است. این چرخه، روشی پایدارتر و کارآمدتر برای حفظ و توسعه شبکه فراهم می کند.

چگونه می توان اتریوم را سهام گذاری کرد؟

برای سهام گذاری اتریوم، روش های مختلفی وجود دارد که هر یک مزایا و معایب خود را دارند:

1. سهام گذاری انفرادی (Solo Staking):

   در این روش، شما باید حداقل ۳۲ واحد اتریوم را سهام گذاری کنید و یک نود اعتبارسنج را به صورت ۲۴/۷ فعال نگه دارید. این روش بالاترین پاداش را به همراه دارد، اما نیازمند دانش فنی، سرمایه اولیه زیاد و تعهد به نگهداری نود است. خود شخص مسئول پیکربندی و نگهداری نرم افزار نود است.

2. سهام گذاری به عنوان سرویس (Staking as a Service):

   اگر ۳۲ اتریوم دارید اما نمی خواهید یا نمی توانید نود خود را راه اندازی و نگهداری کنید، می توانید از پلتفرم هایی استفاده کنید که این کار را برای شما انجام می دهند. شما اتریوم های خود را به آن ها می سپارید و آن ها مسئول راه اندازی و نگهداری نود شما هستند. در عوض، بخشی از پاداش را به عنوان کارمزد دریافت می کنند. مزیت این روش، کاهش بار فنی از دوش کاربر است، اما کنترل کمتری بر سرمایه خود خواهید داشت.

3. سهام گذاری سیال (Liquid Staking) یا سهام گذاری گروهی (Pooled Staking):

   این روش برای افرادی که کمتر از ۳۲ اتریوم دارند یا می خواهند نقدینگی سرمایه خود را حفظ کنند، بسیار مناسب است. در این پلتفرم ها (مانند Lido Finance یا Rocket Pool)، می توانید هر مقدار اتریوم را سهام گذاری کنید. پلتفرم، اتریوم های کاربران را تجمیع کرده و با آن ها نودهای اعتبارسنج را راه اندازی می کند. در ازای اتریوم های سهام گذاری شده، توکن های «نماینده» (Liquid Staking Tokens – LSTs) مانند stETH دریافت می کنید که می توانید آن ها را در سایر پروتکل های دیفای (DeFi) به کار ببرید و همزمان از پاداش سهام گذاری بهره مند شوید. این روش، نقدینگی و انعطاف پذیری بالایی را فراهم می کند.

مقایسه سودآوری و ریسک استخراج سابق با سهام گذاری فعلی نشان می دهد که هر دو روش مزایای خود را دارند. استخراج در گذشته می توانست سودهای کلان به همراه داشته باشد، اما با ریسک هایی مانند نوسانات قیمت سخت افزار، افزایش سختی شبکه، و هزینه های بالای برق همراه بود. سهام گذاری، بازدهی پایدارتری را ارائه می دهد و دوستدار محیط زیست است، اما با ریسک هایی مانند قفل شدن سرمایه (در روش انفرادی و برخی سرویس ها تا زمانی که برداشت فعال شود)، پیچیدگی های فنی (در روش انفرادی)، و ریسک های امنیتی پلتفرم های واسطه (در سهام گذاری سیال) همراه است.

جنبه های مهم در گذشته و حال (با رویکرد مقایسه ای)

تحولات اخیر در شبکه اتریوم، نه تنها فرآیند تولید آن را تغییر داده، بلکه جنبه های مهمی مانند مصرف انرژی، مسائل قانونی و چالش های نگهداری را نیز تحت تأثیر قرار داده است. درک این تغییرات، برای هر علاقه مند به ارزهای دیجیتال ضروری است.

مصرف برق و هزینه ها

در دوران استخراج با الگوریتم اثبات کار، «مصرف برق ماینر اتریوم» یکی از بزرگترین چالش ها و نگرانی ها بود. دستگاه های ماینینگ (چه ریگ های GPU و چه ASICها) برای انجام محاسبات پیچیده، مقادیر بسیار زیادی برق مصرف می کردند. این مصرف بالا، نه تنها به هزینه های عملیاتی ماینرها به شدت می افزود، بلکه نگرانی های جدی زیست محیطی را نیز در پی داشت و اغلب با انتقاداتی از سوی فعالان محیط زیست مواجه می شد.

گذر به اثبات سهام (PoS) تأثیری شگرف بر مصرف انرژی شبکه اتریوم داشت. با حذف ماینرها و جایگزینی آن ها با اعتبارسنج ها، مصرف انرژی شبکه اتریوم به طرز خیره کننده ای (بیش از ۹۹.۹۵ درصد) کاهش یافت. این تغییر، اتریوم را به یکی از بلاکچین های پیشرو در زمینه پایداری زیست محیطی تبدیل کرد و بسیاری از انتقادات گذشته را خنثی نمود.

در حال حاضر، برای آن دسته از «دستگاه های تولید اتریوم» که به استخراج ارزهای جایگزین (مانند اتریوم کلاسیک) روی آورده اند، محاسبه سودآوری همچنان نیازمند در نظر گرفتن هزینه های برق و کارمزد استخر است. این محاسبات شامل نرخ هش دستگاه، مصرف برق آن، قیمت لحظه ای ارز مورد استخراج و هزینه های جانبی مانند خنک کننده و نگهداری می شود. ابزارهای آنلاین زیادی برای محاسبه سودآوری ماینینگ وجود دارند که به کاربران کمک می کنند تا تصمیمات آگاهانه تری بگیرند.

قانونی بودن استخراج در ایران

وضعیت «قانون استخراج ارز دیجیتال در ایران» همواره موضوعی پیچیده و در حال تغییر بوده است. در گذشته، به دلیل مصرف بالای برق توسط دستگاه های ماینینگ، دولت ایران سخت گیری های زیادی را اعمال می کرد و استخراج بدون مجوز را غیرقانونی می دانست. در حال حاضر، استخراج ارزهای دیجیتال در ایران، مشروط به اخذ مجوزهای لازم از وزارت صنعت، معدن و تجارت و پرداخت هزینه های برق با تعرفه صادراتی، قانونی است. این مجوزها شامل رعایت استانداردهای فنی، ایمنی و زیست محیطی می شود.

مالکان «دستگاه تولید اتریوم» سابق که اکنون به استخراج سایر ارزها مشغول هستند، باید از این قوانین آگاه باشند. عدم رعایت الزامات قانونی می تواند منجر به توقیف دستگاه ها و جریمه های سنگین شود. چالش های قانونی و ریسک های موجود، همواره باید در تصمیم گیری برای ادامه فعالیت های استخراج مدنظر قرار گیرد.

مسائل مربوط به نگهداری (صدا، گرما، سایلنت باکس)

یکی دیگر از مشکلات اساسی دستگاه های ماینینگ در دوران اثبات کار، «خطرات ماینینگ» و مسائل مربوط به نگهداری آن ها بود. دستگاه های ماینر، به دلیل پردازش های سنگین و مداوم، مقدار قابل توجهی گرما تولید می کردند که نیاز به سیستم های خنک کننده قدرتمند داشت. همچنین، فن های خنک کننده این دستگاه ها، سر و صدای بسیار زیادی تولید می کردند که می توانست به یک آلودگی صوتی جدی تبدیل شود، به ویژه اگر دستگاه ها در محیط های مسکونی قرار داشتند.

«سایلنت باکس ماینر» محفظه ای بود که برای کاهش این سر و صدا و تا حدودی مدیریت گرما طراحی می شد. این باکس ها معمولاً با مواد عایق صدا ساخته می شدند و به سیستم های تهویه مناسب برای جلوگیری از افزایش بیش از حد دما مجهز بودند. اهمیت سایلنت باکس و سیستم خنک کننده برای ماینرهای قدیمی، نه تنها برای حفظ آرامش محیط، بلکه برای افزایش طول عمر دستگاه ها و جلوگیری از خرابی ناشی از گرمای بیش از حد، حیاتی بود.

تأثیر این موارد بر محیط زندگی و هزینه های عملیاتی بسیار زیاد بود. ماینرها مجبور بودند برای کنترل گرما، تهویه مناسبی فراهم کنند و برای کاهش صدا، به دنبال راه حل های عایق سازی باشند که همگی به هزینه های اضافی منجر می شد. با گذار اتریوم به PoS، این مشکلات برای کسانی که به سهام گذاری روی آورده اند، به طور کامل از بین رفته است؛ اما برای ماینرهای ارزهای جایگزین، همچنان یک دغدغه مهم محسوب می شود.

ساخت و نگهداری کیف پول اتریوم (هنوز ضروری و مهم)

فارغ از اینکه اتریوم چگونه تولید می شود، چه با دستگاه های ماینینگ قدیمی و چه از طریق سهام گذاری نوین، یک چیز ثابت و ضروری باقی می ماند: نیاز به یک «کیف پول اتریوم» مطمئن و ایمن برای نگهداری این ارز دیجیتال. کیف پول، ابزار شما برای تعامل با شبکه اتریوم و ذخیره توکن های ETH و سایر توکن های مبتنی بر اتریوم (مانند ERC-20) است.

انواع کیف پول ها

کیف پول های اتریوم در انواع مختلفی موجود هستند که هر یک مزایا و معایب خود را دارند:

• کیف پول های سخت افزاری (Hardware Wallets): این کیف پول ها به صورت فیزیکی هستند (مانند Ledger و Trezor) و بالاترین سطح امنیت را ارائه می دهند. کلیدهای خصوصی شما را به صورت آفلاین ذخیره می کنند و برای تراکنش ها، نیاز به تأیید فیزیکی دارند. برای نگهداری مقادیر زیاد اتریوم، بهترین گزینه محسوب می شوند.
• کیف پول های نرم افزاری (Software Wallets): این کیف پول ها به صورت اپلیکیشن روی گوشی (مانند MetaMask, Trust Wallet) یا نرم افزار روی کامپیوتر (مانند Exodus) نصب می شوند. استفاده از آن ها راحت است و امکان دسترسی سریع به دارایی ها را فراهم می کنند، اما امنیت آن ها به امنیت دستگاه شما وابسته است.
• کیف پول های آنلاین/تحت وب (Online/Web Wallets): این کیف پول ها از طریق مرورگر وب در دسترس هستند (مانند MyEtherWallet) و نیاز به نصب ندارند. استفاده از آن ها بسیار آسان است، اما از نظر امنیتی، ریسک بیشتری دارند، زیرا کلیدهای خصوصی شما ممکن است روی سرورهای شخص ثالث ذخیره شوند (البته در MyEtherWallet کنترل کامل با کاربر است).

راهنمای گام به گام ساخت کیف پول MyEtherWallet یا MetaMask

برای شروع کار با اتریوم، ساخت یک کیف پول معتبر ضروری است. در اینجا به نحوه ساخت یکی از محبوب ترین کیف پول های نرم افزاری، یعنی MetaMask، می پردازیم:

1. نصب MetaMask: MetaMask یک افزونه مرورگر است که برای تعامل با بلاکچین اتریوم و سایر شبکه های سازگار با EVM (ماشین مجازی اتریوم) استفاده می شود. ابتدا باید آن را از وب سایت رسمی MetaMask به عنوان یک افزونه به مرورگر خود (مانند Chrome, Firefox, Brave) اضافه کنید.
2. ایجاد کیف پول جدید: پس از نصب، روی آیکون MetaMask در مرورگر خود کلیک کنید. با گزینه «شروع به کار» (Get Started) مواجه می شوید. اگر کیف پول ندارید، «ایجاد کیف پول» (Create a Wallet) را انتخاب کنید.
3. ایجاد رمز عبور: یک رمز عبور قوی برای ورود به MetaMask خود انتخاب کنید و آن را تأیید نمایید.
4. عبارت بازیابی (Seed Phrase): مهمترین مرحله اینجاست! MetaMask یک عبارت ۱۲ یا ۲۴ کلمه ای به شما می دهد که به آن «عبارت بازیابی» (Seed Phrase) یا «عبارت سید» (Seed Phrase) می گویند. این عبارت، کلید اصلی تمام دارایی های شماست. آن را به دقت روی کاغذ یادداشت کرده و در مکانی امن و آفلاین نگهداری کنید. هرگز آن را با کسی به اشتراک نگذارید و در هیچ فایل دیجیتالی ذخیره نکنید. اگر دستگاه شما گم شود یا آسیب ببیند، تنها راه بازگرداندن کیف پولتان، همین عبارت بازیابی است.
5. تأیید عبارت بازیابی: MetaMask از شما می خواهد که عبارت بازیابی را به ترتیب صحیح وارد کنید تا مطمئن شود آن را به درستی یادداشت کرده اید.
6. اتمام فرآیند: پس از تأیید، کیف پول شما آماده استفاده است. می توانید آدرس عمومی کیف پول خود را به اشتراک بگذارید تا دیگران برای شما اتریوم یا توکن های دیگر ارسال کنند.

نکات امنیتی ضروری برای حفاظت از دارایی های دیجیتال

• عبارت بازیابی را امن نگه دارید: این مهمترین نکته است. هرگز آن را به کسی ندهید.
• از رمزهای عبور قوی استفاده کنید: برای کیف پول ها و صرافی های خود رمزهای عبور منحصر به فرد و پیچیده به کار ببرید.
• احراز هویت دو مرحله ای (2FA) را فعال کنید: برای تمام حساب های کاربری خود در صرافی ها و پلتفرم ها، 2FA را فعال کنید.
• مراقب فیشینگ باشید: همیشه از URL وب سایت ها و لینک هایی که کلیک می کنید، اطمینان حاصل کنید. کلاهبرداران اغلب با استفاده از وب سایت های جعلی سعی در سرقت اطلاعات شما دارند.
• از کیف پول های سخت افزاری استفاده کنید: اگر مقادیر زیادی ارز دیجیتال نگهداری می کنید، سرمایه گذاری روی یک کیف پول سخت افزاری، بهترین تصمیم است.
• نرم افزارها را به روز نگه دارید: همیشه سیستم عامل و نرم افزارهای امنیتی خود را به روز نگه دارید تا از آسیب پذیری ها جلوگیری شود.

نتیجه گیری: نگاهی به گذشته، حال و آینده تولید اتریوم

دنیای ارزهای دیجیتال، سرشار از تغییر و تحول است و داستان «دستگاه تولید اتریوم» نمونه ای بارز از این پویایی است. از روزهایی که هزاران ماینر با دستگاه های قدرتمند خود به استخراج اتریوم مشغول بودند و شبکه ای پر سر و صدا و پرمصرف را شکل می دادند، تا امروز که اتریوم به الگوریتم اثبات سهام (PoS) مهاجرت کرده و فرآیند تولید آن به سهام گذاری تغییر یافته، مسیری پرپیچ وخم اما پربار طی شده است.

این سفر، نه تنها نشان دهنده بلوغ و تکامل تکنولوژی بلاکچین است، بلکه بر لزوم آگاهی از تغییرات تکنولوژیک در دنیای ارزهای دیجیتال تأکید می کند. کسانی که به دنبال کسب درآمد از این بازار هستند، دیگر نمی توانند صرفاً به روش های قدیمی پایبند بمانند. بازار ارزهای دیجیتال، نیاز به درک عمیق تر از مکانیزم های جدید و تطبیق با واقعیت های هر روزه دارد.

آنچه در گذشته به عنوان «دستگاه تولید اتریوم» شناخته می شد، امروز جای خود را به مفهوم «سهام گذاری اتریوم» داده است؛ روشی که نه تنها کارآمدتر و دوستدار محیط زیست است، بلکه چشم اندازی جدید برای مشارکت در امنیت و رشد شبکه اتریوم ارائه می دهد.

در نهایت، چه در گذشته با ریگ های پرتوان خود به استخراج می پرداختید، چه اکنون به دنبال راهی برای استفاده از دستگاه های قدیمی برای استخراج ارزهای جایگزین هستید، یا تصمیم گرفته اید به سمت سهام گذاری اتریوم گام بردارید، مهمترین نکته «تحقیق بیشتر و تصمیم گیری آگاهانه» است. دنیای بلاکچین پتانسیل های بی شماری دارد، اما ورود به آن نیازمند دانش، احتیاط و انعطاف پذیری است.

سوالات متداول

آیا می توانم الان اتریوم استخراج کنم؟

خیر، امکان استخراج (Mining) ارز دیجیتال اتریوم با استفاده از دستگاه های فیزیکی مانند کارت های گرافیک یا ماینرهای ASIC دیگر وجود ندارد. شبکه اتریوم با به روزرسانی «مرج» (The Merge) در سپتامبر ۲۰۲۲، از الگوریتم اثبات کار (Proof of Work) به اثبات سهام (Proof of Stake) مهاجرت کرد. در حال حاضر، اتریوم از طریق «سهام گذاری» (Staking) تولید می شود.

دستگاه های ماینر اتریوم قدیمی به چه دردی می خورند؟

دستگاه های ماینر اتریوم قدیمی (مانند ریگ های GPU یا ASIC های Ethash) دیگر قادر به استخراج اتریوم نیستند. با این حال، می توان از آن ها برای استخراج سایر ارزهای دیجیتال که هنوز از الگوریتم اثبات کار استفاده می کنند (مانند اتریوم کلاسیک (ETC)، راون کوین (RVN) یا ارگو (ERG)) استفاده کرد. همچنین، کارت های گرافیک در ریگ های GPU می توانند برای کاربردهای دیگری مانند بازی، رندرینگ، هوش مصنوعی یا محاسبات علمی به کار گرفته شوند. فروش آن ها در بازار دست دوم نیز یک گزینه است.

استخراج کدام ارزها با GPU های سابق اتریوم ممکن است؟

کارت های گرافیک (GPU) که قبلاً برای استخراج اتریوم استفاده می شدند، همچنان می توانند برای استخراج بسیاری از آلتکوین ها و فورک کوین هایی که از الگوریتم های اثبات کار سازگار با GPU بهره می برند، استفاده شوند. مهمترین نمونه ها شامل Ethereum Classic (ETC) با الگوریتم Ethash، Ravencoin (RVN) با الگوریتم KAWPOW و Ergo (ERG) با الگوریتم Autolykos هستند.

استیکینگ اتریوم چیست و چگونه انجام می شود؟

استیکینگ اتریوم فرآیندی است که در آن کاربران اتریوم های خود را در شبکه قفل می کنند تا به عنوان «اعتبارسنج» (Validator) در اعتبارسنجی تراکنش ها و ایجاد بلاک های جدید مشارکت کنند. در ازای این مشارکت، پاداش در قالب اتریوم دریافت می کنند. این کار می تواند به صورت انفرادی (نیاز به ۳۲ ETH و راه اندازی نود)، از طریق سرویس های استیکینگ (مثل Lido) یا در صرافی های متمرکز انجام شود که هر کدام مزایا و معایب خود را دارند.

آیا ماینینگ با گوشی یا لپ تاپ امکان پذیر است؟

از نظر فنی، ماینینگ با گوشی یا لپ تاپ های خانگی ممکن است، اما از نظر اقتصادی و سودآوری به هیچ وجه مقرون به صرفه نیست. قدرت پردازشی این دستگاه ها در مقایسه با ماینرهای تخصصی یا ریگ های قدرتمند GPU بسیار پایین است و هزینه برق مصرفی آن به مراتب بیشتر از درآمد احتمالی خواهد بود. در واقع، این کار فقط باعث استهلاک دستگاه و هدر رفتن انرژی می شود.

چگونه می توانم سودآوری ماینینگ سایر ارزها را محاسبه کنم؟

برای محاسبه سودآوری ماینینگ سایر ارزها، می توانید از ماشین حساب های آنلاین ماینینگ (Mining Calculators) استفاده کنید. این ابزارها با وارد کردن اطلاعاتی مانند هش ریت دستگاه شما، مصرف برق آن، قیمت برق در منطقه شما و قیمت لحظه ای ارز مورد نظر، سودآوری تقریبی روزانه، ماهانه و سالانه را محاسبه می کنند. برخی از این ماشین حساب ها امکان انتخاب ارزهای مختلف را نیز فراهم می کنند.