سند ملی موسیقی وحی منزل نیست!/ابهامات و خلاءهای سند نیازمند بررسی است

رضا مهدوی در گفت وگو مشروح با آنا؛

رضا مهدوی پژوهشگر و مدرس موسیقی و دبیر چهلمین جشنواره موسیقی فجر گفت: ابهاماتی درباره ورود موسیقی به مدارس حضور بانوان نوازنده در اماکن مختلف رفع تناقضات و نشان دادن ساز در تلویزیون و … همه مباحثی هستند که نیاز به توجه مجدد و اصلاح بندهای سند ملی موسیقی دارند.

به گزارش خبرنگار آنا ـ زهره سعیدی: سند ملی موسیقی در قالب مصوب شماره ۲۳۶ جلسه ۸۹۵ به تاریخ تصویب ۱۰ بهمن ۱۴۰۲ و شماره ابلاغ ۲۵۰۹۲ به تاریخ ۱۲ اسفند ماه ۱۴۰۱ به نام «سند ملی موسیقی جمهوری اسلامی ایران» به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سازمان صدا و سیما حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم مرکز مدیریت حوزه های علمیه شورای هنر شورای عالی انقلاب فرهنگی و دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ شد.

در مقدمه این سند آمده است که موسیقی به عنوان هنری ارزشمند و الهی؛ آمیز ه ای از دانش اندیشه و ذوق فطری و خدادادی است که به لطف حنجره انسان ساز و طبیعت؛ خلق و بر اساس ذوق و قریحه ذاتی و نظم و انتظامی خردمندانه تبلور و تجسم می یابد. این هنر همانند دیگر هنر های بشری دارای ابعاد و مراتب مختلفی است و هر فردی به شیوه ای خاص با آن ارتباط می گیرد که البته می تواند موجب تعالی یا انحطاط جمعی نیز شود. همچنین؛ فتاوی متعددی در مورد این هنر مهم بشری صادر شده  که فتاوی امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری (مدظله العالی) از جمله آنهاست.

هنر موسیقی در ایران چه در ادوار گذشته و چه در دوران حاضر با آسیب ها و اشکالاتی نظیر؛ گرایش به موسیقی لهوی و بی محتوا و برانگیزنده غرایز جنسی به بهانه جذب مخاطب معرفی موسیقی لهوی به مثابه عامل آزادی و نشاط عدم نوآوری و محدود شدن به موسیقی لهوی عدم جذب و پرورش استعداد ها و محدود شدن به هنرمندان قدیمی موسیقی مواجه بوده است. حال این سند به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده و طرفداران و منتقدان زیادی دارد. رضا مهدوی با بیش از سی سال سابقه در امر آموزش موسیقی از نوازندگان و مدرسان برجسته موسیقی کشور و دبیر چهلمین جشنواره بین الملل موسیقی فجر و عضو شورای دفتر تألیف و برنامه ریزی درسی هنر آموزش و پرورش است. او عضو شورای تخصصی فرهنگستان هنر و از داوران رویداد های رقابتی در سرود و فن موسیقا در سطح ملی است و دارای سوابق مدیریتی در هنرستان موسیقی دانشگاه سوره علمی کاربردی و مرکز موسیقی حوزه هنری و … دارد.

مهدوی در بحث خاطراتش مطرح می کند که کلاس اول دبستان فردوسی سقز کردستان تحصیل کرده پیش از انقلاب آن سال ها سقز هفتاد ـ هشتاد هزار جمعیت داشته و یک معلم موسیقی با آنها سرود هم کار می کرده بعد از آن  در وزارت فرهنگ و هنر وقت سنتور آموخته و به رادیوی سنندج هم رفت وآمد می کرده در یک برنامه کودک به سرپرستی زنده یاد  حسن کامکار که نظامی هم بوده حضور پیدا کرده و بعد از انقلاب به تهران آمده  و نزد  حسین ملک شاگردی کرده و سپس به مدرسه هنر ادبیات سازمان صدا و سیما رفته و در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی صداوسیما سنتور را نزد استاد شعیعیان و استاد شناسا آموخته است. پس از آن شاگرد مکتب محمود کریمی و آواز محمدتقی صادقی شده و با اسفندیار قره باغی نت خوانی را یاد گرفته است.

مهدوی مباحثش را درباره سند ملی موسیقی بدین شرح مطرح کرد:

*شما از خیلی وقت پیش نسبت به سند موسیقی انتقاداتی داشتید دراین رابطه برایمان بفرمایید که آیا این سند با سرعت تصویب شد یا خیر و نظرتان درباره آن چیست.

بله مباحثی را مطرح کردم که این سند چند وجهی فقاهتی و حاکمیتی است و این هم امری طبیعی است. بهرحال برخی کشور ها به داشتن سند الزام دارند و برخی هم ندارند سیاست ها و عملکرد کشور ما برآن است که سند داشته باشیم که خوب هم هست. اتفاقا خیلی هم دیر تصویب شد چون روسای قبل تر جسارت و توانش را نداشتند تا اینکه شهید رئیسی توانست این اثر مثبت را در تاریخ موسیقی ماندگار کند.

*شما در جلسات با حجت الاسلام خسروپناه حضور داشتید در رابطه با بند های این سند به چه چیز هایی اشاره کردید؟

در جلسه آخر مشورتی حضور داشتم و اتفاقا چقدر آقای خسروپناه با وسعت نظر کار را پیگیری می کردند و از ما خواستند که اصلاحاتش را انجام دهیم که این سند وحی منزل نیست   با وجود اینکه در سند مطرح می شود تا پنج سال اعتباربخشی شده بنابراین نیاز دارد که به مرور اصلاح شود.

گفتنی است که مقدمه سند دارای اشکال است و تناقضات دارد. سند نباید طولانی باشد و توضیح واظهات بدهد سند مثل ده فرمان تک برگ با مفاد وشماره بندی مشخص  درجهان مطرح است. مثال در همان جلسه هم زدم که امام خمینی (ره) در آن دوره بگیر و ببند ها که شلوغ شده بود یک هشت فرمان دادند و باید و نباید ها را مشخص کردند و حتی در میادین بزرگ شهر ها هم نصب العین شده بود و تکلیف را معلوم کردند. سند ملی حاوی باید و نبایدهاست. مثل اینکه تلویزیون ساز نشان بدهد یا ندهد بانوان در گونه های مختلف موسیقی در اماکن اجرا داشته باشند یا نداشته باشند گونه های مختلف موسیقی که مجوز نگرفته اند تا کنون باشند یا نباشند و اصولا دیگر تفسیر شخص ی در کار نباشد…

یا اگر مثال دیگری بزنم موضوعی که اخیرا در اصفهان جنجال بپا کرد  و کنسرت آقای قربانی لغو شد و اولین دولتی که جلوی این بی قانونی را گرفت شهید جمهور بود که به وزیر وقت تاکید موکد کردند به واسطه سند ملی موسیقی  بروید و کار را به انجام برسانید که قرعه به نام علیرضا قربانی برای کنسرت در تخت جمشید افتاد و این اتفاقی بزرگ  در نوع خود بود و باید الگو قرار بگیرد. بهرحال جاده به نفع موسیقیدانان صاف شده و ازاین به بعد با تدبیر دولت چهاردهم و وزیر محترم و ریاست جمهور دکتر پزشکیان امید ها افزوده تر شده است.

آیا دراین سند به مفادی درباره آموزش و پرورش هم اشاره شده؟

متأسفانه به طور مشخص خیر… اینکه بالاخره ما می توانیم موسیقی در مدارس داشته باشیم ساز بیاوریم تدریس کنیم معلم و هنرمند موسیقی در مدارس بیاوریم یا خیر در ابهام است. حداقل درباره سرود خوانی که نیازمند آموزش پایه مبانی موسیقی است لازم است در سند جدی بندی آورده شود… الان آموزش و پرورش می گوید که خارج از تهران هر جایی هنرستان بزنید مجوز کار می دهد بسترش آماده است ما خودمان برای هنرستان ها چهار کتاب نوشتیم و به تصویب رساندیم منتها این سند اهمیتش خیلی بالا است و لازم است که در کشورمان داشته باشیم و نشان می دهد که جمهوری اسلامی حقانیت موسیقی و وجاهت موسیقی دان ها را داخل ایران یا خارج از ایران به رسمیت می شناسد. این سند اهمیت دارد و بنفع موسیقیدان ایران خواهد بود و بودش بهتر از نبودش است که ضمانت اجرایی هم داشته باشد.

پس برخی همکاران و استادان عزیز نقد منفی نکنند واگر جایی اشکالی هم هست مطرح شود. وقتی دعوت به جلسه و صحبتی می شوند درباره سند استقبال کنند. به جای گعد ه های خصوصی در محافل بیایند در مرجع موضوع مشکلات و موانع و محاسن سند را به چالش بکشند.

حرف پایانی درباره سند ملی موسیقی دارید بفرمایید.

من حرف آخرم این است که این سند هوشمندانه و با نهایت تعهد نوشته شده توسط فرد یا افرادی که جای سپاس دارد و خوب است که همه متحد شویم و از راه های گوناگون برای ساختن آینده هنری بهتر با مدیران همراه شده و آن را برای آگاه سازی همکاران و شاگردانمان مطرح کنیم.